Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар цас орж шууран, орон нутагт зам хаагдаж, олон иргэн төөрсөн байна. Энэ талаар Онцгой байдлын ерөнхий газрын Цаг уурын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Ч.ТУЯАТАЙ ярилцлаа.

-Орон нутагт цаг агаарын байдал хүндэрч, цас их орлоо. Цасан шуургаас шалтгаалж зам хаагдахаас гадна иргэд төөрч сураггүй алга болж. Үүнд ямар арга хэмжээ авч ажилласан бэ?

-Баруун болон төв, говийн аймгийн нутгаар энэ сарын 22-ноос цас орж, хүчтэй цасан шуурга шуурсан.Тодруулбал, Ховд, Говь-Алтай, Завхан, Хөвсгөл, Баянхонгор, Өвөр- хангай, Архангай, Өмнөговь, Увс аймгийн нутагт Авто тээврийн тухай хуульд заасны дагуу Засаг даргын захирамжаар 22, 23-нд орон нутгийн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарлалаа. Тал хээр газарт гэхэд 30 см- ийн зузаантай цасан бүрхүүл тогтсон. Эдгээр өдөр 10 аймгийн 24 суманд 44 иргэн ор сураггүй алга болсон дуудлагыг ОБЕГ –ынхан хүлээн авч нэг иргэнийг цаг алдалгүй эсэн мэнд олсон. Цасанд суусан 44 автомашин, 294 хүнд тусламж үйлчилгээ үзүүлж, 333 иргэний амь нас, эд хөрөнгийг авран хамгааллаа.

-Шуурганд төөрснөөс болж амь насаа алдсан тохиолдол гарсан уу. Сураггүй алга болсон хүмүүсийг эрэн хайх ажиллагааг үргэлжлүүлж байгаа юу?

-Завхан аймгийн Баянхайрхан суманд нэг иргэн харамсалтайгаар амь насаа алдсан хэрэг гарсан. Өвөрхангай аймагт долоон иргэн сураггүй алга болсон байна. Эрэн хайх ажиллагааг үргэлжлүүж байгаа. Эдгээр иргэн малаа хариулж, тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваад сураггүй болсон.

-Аль, аль аймгийн замд хэдий хугацаатай авто тээврийн хөдөлгөөний хязгаарлалт хийсэн бэ?

-Бид  Авто тээврийн үндэсний төвтэй хамтарч ажилласан. Улсын хэмжээнд замын хязгаарлалт хийх боломжгүй байсан. Учир нь, бүх нутгаар цас ороогүй. Тиймээс цас их хэмжээгээр орсон аймгуудын замд хязгаарлалт хийсэн. Тодруулбал, Говь-Алтай, Ховд, Завхан, Архангай, Баянхонгор, Өмнөговь, Өвөрхөнгай аймагт замын хөдөлгөөний хязгаарлалт хийсэн. Дээрх аймгууд руу зорчих нийтийн тээврийг Улаанбаатар хотоос гар- гаагүй. Орон нутаг ч мөн адил. 12 автобусанд зорчих эрхтэй 300 иргэн мөн 30 тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарласан.

-Хязгаарлалт хийсэн байхад хулгайн замаар зорчих тал байдаг. Үүнд хэрхэн анхаарч ажиллаж байна вэ?

-Ер нь тээврийн хэрэгслийн жолооч нар ийм зөрчил гаргажхулгайнзамаар тээвэрлэлт хийдэг. Тиймээс ард иргэд тухайн тээврийн хэрэгслээр зорчихгүй байх эрэгтэи. Шатахууны нөөцөө бүрдүүлээгүй, машины бүрэн бүтэн байдалд хяналт хийгээгүйн улмаас эрсдэл дагуулдаг.

-Хавар цасан болон шороон шуурга ихтэй байх талаар ярьж байна. Ер нь энэ хаврын цаг агаар ямар байх вэ?

-Хавар шилжилтийн улирал учраас салхи шуурга ихтэй байдаг. Ойрын өдрүүдэд говийн аймгуудын нутгаар их цас орж шуурах төлөвтэй байгаа. Тиймээс орон нутгийн удирдлагуудын захирамж гарч хөдөлгөөний хязгаарлалт хийх ажпыг зохион байгуулж эхэлсэн. Цас их орж байгаагаас шалтгаалж зам халтиргаа гулгаатай байгаа.

Тэгэхээр орон нутгийн замд тээврийн хэрэгсэлтэй  зорчиж байгаа жолооч анхаарал болгоомжтой явах хэрэгтэй. Мөн малчид хэвлэл мэдэээллийн хэрэгслээр дамжуулан цаг агаарын мэдээг байнга хүлээн авах, сонсох шаардлагатай байна. Цаг агаарын мэдээг цаг тухайд нь сонсоогүйгээс малаа бэлчээрт гаргах, өөрсдөө дагаж шуурганд уруудах тохиолдол их ардаг.

-Хаврын улирал эхэлж байгаа энэ үед иргэд замаа товчлох гэж мөсөн дээгүүр автомашин болон мотоцикль, морьтой явдаг. Цөмөрсөн тохиолдол гарсан уу?

-Он гарсаар гол мөрөн, нуурын ус цөмөрсөн 10 дуудлага хүлээн авсан. Иргэдийн болгоомжгүй байдлаас болж энэ төрлийн осол гардаг. Хоёр иргэн амь насаараа хохирсон хэрэг гарсан. Тээврийн хэрэгслийн жолооч нар зам товчилж, хугацаа хожих нэрийдлээр осолд ордог. Түүнчлэн эцэг эхчүүд бага насны хүүхдүүдээ хяналтгүй орхисноос болж гол дээр тоглож яваад бэртэж гэмтэх, амь насаа алдах тохиолдол олон гарч байна.

Увс, Завхан, Сэлэнгэ аймгаас энэ төрлийн дуудлага их ирдэг. Дулаарч байгаа болохоор мөсний бат бэх чанар нимгэрч байгаа. Тиймээс иргэд амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөөрөө хохирохгүйн тулд зориулалтын замаар явах хэрэгтэйг анхааруулж байна.

Иргэд шар усны үерт өртөх тохиолдол цөөнгүй гардаг. ОБЕГ-ын зүгээс иргэдэд зориулж ямар сэрэмжлүүлэг гаргасан бэ?

-Энэ  жилийн тухайд нийт нутгийн 70 орчим, нийслэлийн 60 хувьд цасан бүрхүүлтогтож, хаврын огцом дулааралтын үөд шар усны үөр болж болзошгүйг холбогдох  албаныхан анхааралдаа авч ажиллаж байгаа. Өнгөрсөн сар шинийн баярын өдрүүдэд шар усны үерт автлаа гэсэн хэд хэдэн дуудлагыг ОБЕГ-т ирүүлсэн. Дуудлагын дагуу онцгой байдлын алба хаагчид шуурхай ажиллаж, айл өрхийн аюулгүй байдлыг хангасан байгаа.

Гуравдугаар сарын эхээр Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын Эрчим багийн 52, 58, 59 дүгээр гудамжид уулын цас хайлж шар усны үер бууж 13 айл үерт автсан. ОБЕГ-ын албан хаагчид орон нутгийн иргэд хамтран ажиллаж, үерт автсан 13 айлын хашаанд 100 метр суваг шуудуу татан усны урсгалыг өөрчлөн аюулгүй болгосо