Сар шинийн баярын өмнөхөн Завхан нутгаас төрсөн төрийн түшээ УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол Завхан аймгийн Их-Уул, Тосонцэнгэл, Тэлмэн сумаас ажил үйлсээрээ шалгарсан Улсын сайн малчин, Алтан төлийн эздэд шагналыг нь гардуулж, хүндэтгэл үзүүлээд ирлээ. Д.Оюунхорол гишүүнтэй хамт ЗТБХБ-ын дэд сайд Д.Пүрэвдорж, Завхан аймгийн Засагдарга Я.Санжмятав нар явсан юм. Завхан нутагт өвөл өнтэй болж, мал тарган, хадлан тэжээлийн нөөц арвин байгаа болохоор хаврын урт өдрүүдэд санаа зовохгүй гэдгээ малчид онцолж байлаа. 

Хамгийн анхны Улсын сайн малчны шагналыг гардуулахаар ой хангай хосолсон Их-Уул суманд дөрөө мулталсан юм. Тус сумын малчин Гомбреурэнгийн Батбаяр Улсын сайн малчнаар тодорчээ. Тэрбээр сум орон нутагтаа 26 жилийн дараа Улсын сайн малчны цолыг авчирч байгаа аж. Г.Батбаяр түрүү жил аймгийн мянгат малчин болжээ. Тэрбээр жилийн дөрвөн улиралд аймаг сум дамнан отор нүүдэл хийж мал сүргээ тарга хүч авахуулдаг байна. Биднийг очихоос өмнөхөн Архангай аймгийн айл өрхүүдийг малжуулах, малд элэгтэй болгох тал дээр санаа тавихыг хичээдэг. Хамгийн гол нь мал тарга хүч сайн байвал ноос ноолуур арвин, цагийн хатууд тэсвэртэй байдаг" гэлээ.

Нутгийнхан нь түүнийг малч ухаанаараа тодорсон хүн, түүнээс суралцах зүйл их бий дээ гэж байсан юм. Тосонцэнгэл'' сум мал сүргээс таван төрлөөр нь өсгөн өнгөрсөн жил малын тоо толгойгоороо аймагтаа хоёрт орсон амжилт үзүүлжээ. Сумын хэмжээнд 114 мянган мал өвөлжиж, 40 мянган төл хүлээн авах төлөвлөгөөтэй байгаа юм байна. Сумаас сум дамнан өртөөлсөөр бид Завхан аймгийн Тэлмэн сумнутагт отор хийж байгаад бууж иржээ. Дараагийн шагнал гардсан Улсын сайн малчин бол Тосонцэнгэл сумын малчин Ж.Цэвээн. Буурал булнайн нуруундаа 30 гаруй жил мал сүргээ адгуулж яваа тэрбээр "Би хэзээнээсээ малчин удамтай хүн. Мал хариулах ухаанд өөрсдөө суралцаж, өвөг дээдсээс уламжлагдан ирсэн таван эрдэнэ мал сүргээ өсгөн үржүүлж, арвин их ашиг буянаар нь амьдарч ирснээрээ бахархаж явдаг. Би малын үүлдэр угсааг сайжруулах, тоо толгойг чухалчлахаас илүү чанарт анхаардаг. Мөн малгүй болсон орлоо. Тэлмэн сумын Баянтэгш багийн малчин Түмэннасангийн Нямгэрэл "Алтан төлийн эзэн"-ээр тодорсон юм. Тэрээр өнгөрсөн жилүүдэд тохиолдсон цас зуданд малын хорогдолгүй орж, төл малаа бүрэн бойжуулсан амжилт гаргажээ.

Т.Нямгэрэл "Цагийн хатууг давахын тулд эхнэр, хүүхэдтэйгээ малаа гурван хэсэг тасдаж хариулсны хүчинд зуданд хохирол амсаагүй дээ. Хавар мал төллөх үед хээлтэй малаа тусад нь аваад хаваржаандаа буудаг" гэсэн юм. Тэлмэн сумын Хүрмэний тал гэж малын тэжээлийн ургамал тариалдаг өргөн уудам тал хээр газар байх юм. Дээр үед хадлан тариалан бэлдээд баруун таван аймгийн мал сүргийг тэжээлээр хангадаг байжээ. УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол малчдад хандан "Өнгөрч буй туулай жилд манай Завханчуудын ажил үйлс өөдрөг, мал сүрэг өссөн их амжилттай жил байлаа. Завхан аймгаас Улсын сайн малчин дөрөв, "Алтан төлийн эзэн" гурав төрлөө. Ялангуяа миний өсөж төрсөн Тосонцэнгэл суманд 21 жилийн дараа Улсын сайн малчин тодорсонд баярлаж, бахархаж байна.

Мал маллана гэдэг тийм ч амар ажил биш. Жилийн дөрвөн улиралд гадаа гандаж, хөдөө хөхөрч, хөлс хөдөлмөрөө шингээж амьдардаг хүмүүс бол малчид. Манай Завхан аймаг малын тоо толгойгоороо улсад гуравт ордог юм. Мал өсөхийн хэрээр бэлчээрийн даац ч хэтэрч байгаа. Тиймээс бэлчээрийг зөв хуваарилах, арчилж тордох асуудалд онцгой анхаарах шаардлагатай. Миний хувьд байгаль эх дэлхийгээ аргадан тордох юм бол хишиг буяныг нь ард түмэн хүртэх л учиртай гэж боддог хүн. Өнгөрсөн гурван жилд Монгол Улсын Засгийн газар, УИХ-аас малчид, мал сургийн талаар олон бодлого гарлаа. Хөдөө аж ахуйн биржийн тухайн хууль, Монгол мал хөтөлбөр гэх мэт ойрын 20 жилд хөдөе п.щ>, $ху§и, чиглэдээр»»хийж баргащй олон ажлыг Монгол Улсын Засгийн газар хййж чадсан" хэмээн хэлсэн юм. Тэрбээр Нийгмийн ардчилал МЭХ-ны ерөнхийлөгчийн хувьд шагнал хүртсэн сайн малчдын гэргий нарт холбооны дээд шагнал "Шилдэг эмэгтэй" энгэрийн тэмдэг, шагналыг гардууллаа.