Хятад Дани улсаар дамжуулан Умард туйлыг эзлэхээр төлөвлөжээ

Хятадын компаниуд өөрс¬дийн ажиллах хүчийг ий¬шээ оруулж ирснээр хята¬дууд Гренландад бүр мөсөн суурьшиж магадгүй.
Умард туйлыг эзэмших гэсэн Хятад улсын бодлогыг батлах өөр нэг нотолгоо бол тэд өөрсдийн мөс хагалагч флотыг барьж буй явдал.

Дэлхийн улс орнууд сүүлийн жилүүдэд Умард туйлд гол анхаарлаа хандуулж байна. Дэлхийн дулаарал эрчимжиж байгаагийн улмаас энэ бүс нутаг ашигт малтмал, бусад нөөцийн том агуулах мэт болон хувирч байгаа билээ. Үүнээс болж дэлхийн том гүрнүүдийн ашиг сонирхол зөрчилдөж, энэ тивийг улс орнуудын мөргөлдөөний цэг болгох төлөвтэй байна. Тэгвэл Умард туйлыг эзлэх тэмцэлд газар зүйн хувьд огт хамааралгүй, өөрөөр хэлбэл туйлын бус гүрэн болох Хятад ч оролцож эхэллээ.

Хойд мөсөн далайд гарах гарцгүй Хятад улс ямар аргаар Арктикийн бүсийн төлөө өрсөлдөх юм бол? Хариулт их энгийн. Тус улс Канад, АНУ, Орос зэрэг Хойд туйлын томчуудтай бие даан өрсөлдөх чадваргүй орнуудад туслах замаар энэ газар нутгийг эзлэх төлөвлөгөөтэй байна. Яг энэ зорилгоор хятадуудын сонгож авсан бай бол Дани улс.

Дани улс Хятадыг туйлын асуудлаар маргаан явуулахад илт дэмждэг. Хятад дахь Данийн Элчин сайд өнгөрсөн намар “Хятад улс Умард туйлд шинжлэх ухаан, эдийн засгийн хууль ёсны ашиг сонирхолтой” хэмээн мэдэгдсэн. Дани улс Умард туйлын зөвлөлд Хятадыг багтаахын төлөө тэмцдэг. Тус зөвлөлд Даниас гадна АНУ, Канад, Норвег, Орос, түүнчлэн Швед, Финлянд, Исланд ордог аж.

Үүнээс гадна Данийн автономит газар нутаг болох Гренланд нь өгүүлшгүй их ашигт малтмалтай. Эдгээрийн ихэнх нь одоогоор мөсөн хуяганд далдлагдсан байгаа. Гэхдээ энэ бол давж гаршгүй саад бэрхшээл биш. Учир нь байгаль, цаг уурын нөлөөгөөр мөсний талбай, хэмжээ эрс багасч байгаа тул ашигт малтмал олборлоход ямар ч саад учрахгүй.

Ямар ч байсан Гренланд нь өгөөшийн үүргийг маш сайн гүйцэтгэж, түүнийг нь дэлхийн том гүрэн, Данийн бяцхан Вант улсын холбоотон Хятад улс чадварлаг үмхэж байна. Дани, Хятадын хамтын ажиллагаа эхлээд хоёр орны худалдааг өргөжүүлэх замаар эхэлсэн бол одоо холбоотны харилцаатай болжээ. Гэхдээ энэхүү нөхөрлөлийн гол зорилго нь мэдээж Гренландын ашигт малтмал юм. Гренланд бол идэвхтэй олборлолт явуулаагүй Умард туйлын цорын ганц бүс.

Тэгвэл Хятад улс Данийн суурь машин, эм, бэлдмэлийг их хэмжээгээр худалдан авч, “Maersk” фирмийн үйлчилгээг ашиглан чингэлгийн ачаа тээшийг зөөвөрлөдөг болжээ. Өөрөөр хэлбэл Хятад улс Данийн эдийн засагт боломжоороо тусалж байна гэсэн үг. Гэхдээ тус улс Гренландын газар дорх баялгийг эзэмшихийн төлөө өрсөлдөж буй цорын ганц улс биш. Данийн зах зээл дээр одоогоор Австрали, Британийн уул уурхайн компаниуд ноёрхдог. Эдгээр компани том биш ч өөрсдийн Засгийн газрын дэмжлэгийг авдаг юм байна.

Харин Гренландад Хятадын уул уурхайн томоохон компаниуд орж ирвэл тус арлын эдийн засагт хувь нэмэр болж, Данийн Засгийн газрын дэмжлэгийг хүртэх юм. Хятадын компаниуд өөрсдийн ажиллах хүчийг ийшээ оруулж ирснээр хятадууд Гренландад бүр мөсөн суурьшиж магадгүй. Тэгээд эрс тэс уур амьсгалтай энэ арал нь норман-викингүүдийн удмынхан бус харин хятадуудаар дүүрэх болно.

Умард туйлыг эзэмших гэсэн Хятад улсын бодлогыг батлах өөр нэг нотолгоо бол тэд өөрсдийн мөс хагалагч флотыг барьж буй явдал. Одоогоор Хятад улс ганцхан мөс хагалагч ажиллуулж байна. Гэхдээ 2014 он гэхэд найман мянган тонны усны түрцтэй шинэ мөс хагалагч барих гэнэ. Энэ бол дөнгөж эхлэл.

Ер нь Умард туйлын нөөцийг эзэмшихийн төлөөх тэмцэл улам эрчимжиж, цаашид Хятад улс голлох үүрэг гүйцэтгэх төлөвтэй байна.

Хятад улс Умард туйлыг эзлэхээр төлөвлөжээ