Уяачид төв талбай дээр морьтойгоо гарч ирж жагсахдаа аль эрт таван жилийн өмнө Засгийн газрын тогтоол, Дээд шүүхийн шийдвэрээр албажчихсан хаврын морин уралдааныг сэргээх агуулгыг хөндөв. Үүнтэй зэрэгцээд хүний эрхийн төлөө тэмцэгчид, иргэний нийгмийн байгууллага, хэвлэл мэдээллийнхэн хүчтэй эсэргүүцэл өрнүүлж эхэлсэн юм. Хүйтний улиралд хурдан морь уралдуулах нь унаач хүүхдийн эрүүл мэнд, амь насанд эрсдэлтэй. Мөн сурч боловсрох эрхийг золиосолж буйг УИХ-ын гишүүн Х.Баасанжаргал хөндөж олон нийтэд хандсанаар хүүхдийн эрхийг хамгаалах асуудал өндрөө авч, олон нийтийн анхаарлын төвд оруулж ирсэн гэж хэлж болно.

Гэвч уяачдын морьтой жагсаалаас ердөө хоёр хоногийн дараагийн лхагва гарагийн Засгийн газрын хуралдаанаар морины уралдааныг гуравдугаар сарын 1-нээс хойш зохион байгуулж болох эрхийг орон нутагт өгөх шийдвэр гаргасныг Шадар сайд С.Амарсайхан, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан нар гарч ирж хэлсэн юм.
Ийн гүйцэтгэх засаглалын гаргасан шийдвэртэй зэрэгцэн УИХ-ын гишүүн Х.Баасанжаргал, А.Ариунзаяа, О.Саранчулуун, Г.Лувсанжамц, О.Номинчимэг нарын гишүүд Төрийн ордонд шуурхай хурал зарлаж байр сууриа илэрхийлэхдээ “Засгийн газрын тогтоол шийдвэртэй бол уяачдад цол тэмдэг олгодог хуультай. Тийм учраас уяачид Засгийн газрыг шахаж, татан оролцуулж байна. Уяачид цол чимэгний төлөө асар хүчтэй лобби явуулж байгаа. Засгийн газрын шийдвэр шүүх, Үндсэн хуулийн цэцийн өмнө очих ёстой. Үндсэн хууль зөрчсөн тухайгаа цэцийн өмнө тайлбарлах ёстой. Үндсэн хуулийн цэц Монгол Улсын Үндсэн хуульд дээд хяналт тавьж, түүнийг нь Засгийн газар хэрхэн биелүүлэхийг харна” гэдгийг гишүүн Х.Баасанжаргал хэлсэн.

Мөн Засгийн газар хүүхдийн эрхийг зөрчсөн шийдвэрээ цуцал гэдэг албан шаардлагад УИХ-ын гишүүд гарын үсэг зурж нэгдэж эхэлсэн талаар А.Ариунзаяа гишүүн “Засгийн газрын 2019 оны 57 дугаар хүчин төгөлдөр хэвээрээ байгаа. Дээд шүүхийн шийдвэр ч бий. Хоёр сайдын мэдэгдэл дээр суурилж гарах энэ шийдвэрээ цуцлаачээ гэдэг албан шаардлагыг УИХ-ын гишүүд гарын үсэг зурж нэгдэж оролцоно. Хүүхдийн эрхийг хамгаалах ёстой сайд нь ийм мэдэгдлийг хийгээд зогсож байгаад харамсаж байна. Ерөнхий сайд Хүүхдийн төлөө үндэсний зөвлөлийн тэргүүн. Та ч гэсэн энэ шийдвэрийг битгий албажуулаарай гэж хүсье” гэв. Үргэлжлүүлэн ХЭҮК, НҮБ зэрэг төр, олон улсын байгууллагууд байр сууриэ илэрхийлсээр байна.

Тэгвэл хаврын морин уралдааныг эсэргүүцэж, хүүхдийн эрхийг хамгаалахад УИХ-ын гишүүд нэгдсээр байна. Одоогийн байдлаар УИХ-ын 26 гишүүн нэгдэж байгаагаа илэрхийллээ. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Х.Баасанжаргал, А.Ариунзаяа, Х.Булгантуяа, Б.Баярбаатар, Г.Лувсанжамц, М.Мандхай, Б.Мөнхсоёл, М.Нарантуяа-Нара, О.Номинчимэг, Д. Рэгдэл, О.Саранчулуун, Б.Уянга, М.Энхцэцэг, Ж.Баярмаа, Ч.Анар, А.Ундраа, Б.Жаргалан, М.Сарнай, Ч.Ундрам, С.Эрдэнэбат, Д.Үүрийнтуяа, Л.Энхнасан, Л.Мөнхбаясгалан, Д.Цогтбаатар, С.Одонтуяа, С.Эрдэнэболд нар нэгдэж Засгийн газарт шаардлага хүргүүлжээ. Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар хаврын морин уралдаантай холбоотой шийдвэрээ ёсчлоогүй байгаа юм.

Хүүхдийн эрхийг хамгаалах байр сууриа илэрхийлээд байгаа дээрх гишүүдийг харвал МАН-ын 18, АН-ын 4, Үндэсний эвслийн хоёр, ХҮН-ын нэг, ИЗНН-ын нэг буюу УИХ-д суудалтай бүхий л намуудын төлөөлөл улс төрийн хүчин харгалзаж хуваагдахгүйгээр нэгдсэнийг харж болно. Мөн Х.Баасанжаргал, А.Ариунзаяа, Б.Баярбаатар, Г.Лувсанжамц, М.Мандхай, О.Номинчимэг, Д.Рэгдэл, О.Саранчулуун, Б.Уянга, М.Энхцэцэг, Ч.Анар, Б.Жаргалан, М.Сарнай, С.Эрдэнэбат, Л.Энхнасан, М.Нарантуяа-Нара гээд ихэнх нь буюу 16 нь жагсаалтаар парламентад сонгогдсон гишүүд байгаа юм. Харин жендэр талаас нь харвал долоон эрэгтэй 19 эмэгтэй байна.
Өөрөөр хэлбэл, жагсаалтаар сонгогдсон гишүүдийн хувьд ямар нэг эрх ашигт барьцаалагдаагүй учраас ингэж олуулаа хүчтэй дуугарч, дуу хоолойгоо нэгтэж байна уу гэдэг агуулгыг ч эндээс харж болохоор.

Сүүлийн өдрүүдэд хаврын морин уралдааныг эсэргүүцэж уяачид шүгэл үлээж эхлэв.Монгол Улсын тод манлай уяач Ц.Дуламсүрэн “Хаврын эрлийз морины уралдаан бол өв соёл биш. Хүүхдийн эрхийг зөрчиж буй маш том бүдүүлэг алдаа. 50-60 км цагийн хурдтай, допинг буюу хүч тамир оруулагчаар тариулж, эм тариагаа бордуулаад "галзуурчихсан" адууг 3 дугаар сарын хөлдүү газар дээр, насанд хүрээгүй хүүхдээр ашгийн төлөө унуулж уралдуулж байна. Энд ямар ээж аав хүүхдээ дэнчин тавьж уралдуулах вэ. Тийм эрлийз морийг насанд хүрсэн та нөхөд ч унаж уралдах боломжгүй, нисэж үхнэ. Бид хаврын морин уралдааныг зохион байгуулснаар өв соёлоо хадгалах биш харин ч устгана. 3 сая төгрөг төлөөд 300 сая төгрөгийн бай авах уралдаанд хүүхдийг эрлийз морь унуулж уралдуулж байна” гэсэн юм.