УИХ-ын чуулганы /2025.12.04/-ны өдрийн хуралдаанаар Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Х.Баасанжаргалын асуултад хуулийн төслийн ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн Ц.Идэрбат хариуллаа.

Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд ЗГ-аас өргөн барьсан нэмэлт өөрчлөлтийн ажлын хэсгийг ахалж ажиллалаа. Энэ хугацаанд ЗГ нэлээдгүй судалгаа хийсэн юм байна. Ажлын хэсгийн гишүүд өнгөрсөн намрын чуулганы завсарлагаанаар тойргийнхоо малчидтай уулзсан. ЗГ-ын өргөн барьсан хуулийн төсөл болон малчдын тавьж байгаа хүсэлт шаардлагын хувьд зарчмын зөрөөтэй саналууд мэдээж бий. Энэ хуулийг өшөө цааш нь сайжруулах шаардлага байгаа юу гэвэл байгаа. Х.Баасанжаргал гишүүнтэй санал нэг байна. Гэхдээ малчдыг албан журмын даатгалын хэмжээнд аваачиж байна гэдэг нь буруу ойлголт. ЗГ-ын зүгээс төрөөс ямар нэгэн хөнгөлөлттэй зээл тусламж авах бол малын индексжүүлсэн даатгалд заавал хамрагдах ёстой гэсэн зүйл заалтыг оруулж ирсэн. Ажлын хэсгийн хувьд заавал албан журмын даатгал шиг хэмжээнд аваачиж болохгүй ээ.

Өнөөдөр малчид руу хандсан маш их хөтөлбөр, хөнгөлөлттэй зээлүүд явж байгаа энэ үед хэрвээ ингээд баталчихвал нөгөө албан журам гэдэг юм руугаа орчих гээд байна аа. Тийм учраас хууль санаачлагчид нь малчин заавал даатгуулах ёстой буюу хөнгөлөлттэй зээл тусламж үйлчилгээ авахын тулд малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан байх ёстой гэдэг саналыг ЗГ-т буцааж байгаа гэж ойлгож болно.

Тэгэхээр малчид хуучнаараа, өөрийнхөө хүслээр даатгадаг тэр зарчим руугаа явах нь хэвээрээ гэж ойлгож болно.

Ашиг тусын хувьд дэлхийд байхгүй ганц тогтолцоо нь энэ. Малын индексжүүлсэн даатгал Монголд байдаг юм байна лээ. Африкт, Кени улсад байдаг. Тэрийг нь монголчилж яривал зуншлагатай холбоотой газрын гарцтай холбоотой зохицуулалтуудыг хийдэг юм байна. Тэгэхээр бэлчээрийн МАА, дэлхийд ганц байдаг энэ аж ахуйд зохицуулагдсан ийм даатгалын үйлчилгээ дэлхийд байхгүй. Гэхдээ Монголд 2006 оноос хойш Дэлхийн банкны санхүүжилтээр төсөл хэрэгжиж байгаад 2014 онд бие даасан хууль болж гарсан.

Ц.Идэрбат: Төрөөс хөнгөлттэй зээл, тусламж авахын тулд малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан байх ёстой гэсэн ЗГ-ын саналыг буцааж байгаа