Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятав, УИХ-ын гишүүн, МҮХАҮТ-ын дарга С.Дэмбэрэл нар жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөл болох 300 гаруй иргэнтэй уулзалт хийлээ. Уулзалтаар жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн санхүүжилт, мэргэжлийн боловсролын хэрэгцээ, шаардлага, ажилгүйдэл, ядуурал зэрэг асуудлыг хөндсөн юм.

Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд төрийн зүгээс жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд, санхүүжилт багагүй олгосон. Гэтэл төрөөс олгож буй санхүүжилт банкаар дамждаг учраас ихэнх хэрэгжих боломжтой төслүүд банкны шалгуур давалгүй унадаг аж. Энэхүү асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд УИХ-аас Зээлийн батлан даалтын тухай хуулийг баталсан.

Хуулиар жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн зээлийн батлан даалтын 60 хүртэлх хувийг төрөөс даахаар болжээ. Ингэснээр жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийн давшгүй даваа намсана гэсэн үг аж.

Зээлийн батлан даалтын журмыг цагаан сараас өмнө батална

Ингээд Зээлийн батлан даалтын тухай хууль хэрхэн хэрэгжих болон жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн санхүүжилт ямар байдлаар хуваарилагдаж байгаа талаар УИХ-ын гишүүн, Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятаваас дараах тодруулгыг авлаа.

-Энэ онд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн санхүүжилтийг хэдэн төгрөгөөр баталсан бэ?

-Энэ онд Сум хөгжүүлэх санд 48 тэрбум төгрөг олгохоор болсон. Ингэснээр хүн ам цөөтэй сумын Сум хөгжүүлэх сан 150 сая төгрөгтэй болно. Харин хүн ам ихтэй суманд үүнээс их санхүүжилт орж байгаа. Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгөөр ямар үйлдвэрлэл эрхлэх нь орон нутгийн эрхийн асуудал. Харин аймгуудад дунджаар тус бүр нэг тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийхээр төсөвлөсөн.

Тэгвэл томоохон төслүүдэд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн сангаараа дамжуулан хоёр тэрбум хүртэлх төгрөгийн санхүүжилт олгоно. Энэ төслүүдэд мэдээж тогтвортой байдал, ажлын байр шинээр нэмэгдүүлж байгаа эсэхийг гол шалгуураа болгоно. Ерөнхийдөө энэ онд нийт 150 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгохоор төсөвлөсөн.
Үүнээс гадна Чингис бондын хөрөнгийн гуравны нэгийг жижиг, дунд үйлдвэрлэлд зарцуулах ёстой гэж үзэж буй хэсэг гишүүн бий. Хэрвээ тэдний энэ санаачилга жижиг дунд үйлдвэрлэлд нэмэлт санхүүжилт орох нь ээ гэж ойлгож болно.

-Зээлийн батлан даалтын тухай хуулийг хэрэгжүүлэх журам хэзээ бэлэн болох вэ?

-Хуулийн дагаж мөрдөх журмыг боловсруулахаар Хөдөлмөрийн яам, Сангийн яам, Ажил олгогч эздийн холбоо, Санхүүгийн зохицуулах хороо зэрэг байгууллагуудаас ажлын хэсэг гаран ажиллаж байна. Цагаан сараас өмнө бэлэн болчих байх.

Энэ жил Зээлийн батлан даалтын санд таван тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Үүнийг 20 дахин нэмэгдүүлэх боломжтой.

Тэгэхээр үндсэндээ төрөөс 100 тэрбумын батлан даалт үзүүлэх болно.

-Яамны зүгээс журамд ямар бодлого барьж байгаа вэ?

-Бизнес эрхлэх гэхээр хашаа байшин, гэр, оёдлын машинаас өөр эд хогшилгүй аж ахуйн нэгжийг энэ батлан даалтад хамруулъя гэсэн бодлого баримталж байгаа.

Хяналтаа улам сайжруулна

УИХ-ын гишүүн, МҮХАҮТ-ын дарга С.Дэмбэрэлээс жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн санхүүжилтийг Чингис бондоос нэмэгдүүлэх боломж бий эсэхээр тодрууллаа.

-Хөдөлмөрийн яам жижиг, дунд бизнес эрхлэгчидтэй уулзалт хийх нь ямар ач холбогдолтой вэ?

-МҮХАҮТ-аас жижиг дунд бизнес эрхлэгчид, төрийн байгууллагын удирдлага, мэргэжилтнүүдийн хооронд цуврал уулзалт зохион байгуулж байгаагийн нэг нь өнөөдөр /өчигдөр/ болж байна. Өмнө нь Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Ч.Сайханбилэг, Эдийн засгийн хөгжлийн яамны сайд Н.Батбаяр нартай уулзалт зохион байгуулж байсан.

Уулзалт хийснээр жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн зээлийг ил тод байдлаар хэрэгжүүлэх боломж бүрдэнэ гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, танил талаа хардаг, зарим томоохон аж ахуйн нэгжид хэд, хэдэн тэрбумаар нь өгдөг асуудал байхгүй болно гэсэн үг.

-Танил талаа хардаг, томоохон аж ахуйн нэгжид зээл олгодог байдал үгүй болно гэсэн баталгаа байна уу?

-Жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн төлөөллүүд өөрсөдтэйгөө холбоотой асуудлуудыг хаанаас эхлээд ямар байдлаар шийдэгдэж байгааг харж байна. Мөн аж ахуйн нэгжүүдийн төлөөлөл манай танхим, Хөдөлмөрийн яамтай хамтарч ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурж байна. Ингэснээрээ МҮХАҮТ-ын зүгээс давхар хяналт шалгалтыг бий болгох тогтолцоог бүрдүүлэх боломжтой.

-Чингис бондын хөрөнгөөс жижиг, дунд үйлдвэрлэлд зарцуулах талаар УИХ-аар хэлэлцэж байгаа гэсэн?

-УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны дэргэд Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн дэд хороог байгуулсан. Хорооны анхны хурлаар Чингис бондын хөрөнгийн 1/3-ийг жижиг, дунд үйлдвэрлэлд зарцуулах нь зүйтэй гэсэн санал гаргасан. Бидний энэ саналыг Эдийн засгийн байнгын хороо, Төсвийн байнгын хороогоор оруулаад Засгийн газарт хүргэх юм.

“Хулхидчихгүй” бол зээл маань найдвартай бүтэх байх

Бизнес эрхлэгчид жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн салбарт ямар бодолтой явдаг талаар хувиараа бизнес эрхэлдэг У.Батболдтой уулзаж ярилцлаа.

-Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг төрөөс дэмжин, хөнгөлөлттэй зээл олгоод гурван жилийн нүүр үзлээ. Та энэ сангаас зээл авч байв уу?

-Үгүй ээ. Би өнгөрсөн жил нийслэлийн жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих төвийн сургалтад суусан. Ингээд нэг сертификат аваад нийтийн хоолны чиглэлээр төсөл бичээд жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих санд өгсөн. ЖДҮ-ийн газрын шаардлагыг биелүүлсэн ч банкинд очоод уначихсан.

-Ямар шалтгаанаар банкны шалгуурт тэнцээгүй юм?

-Барьцаа хөрөнгө хүрээгүй. Бидэн шиг тамир муутай хүмүүст банкны барьцаа хөрөнгө гэдэг давшгүй даваа болчихоод байна шүү дээ.

-Энэ жилээс Зээлийн батлан даалтын тухай хууль хэрэгжиж эхлэх нь. Энэ талаар хэр мэдээлэлтэй байна вэ?

-Манай гэр бүлийнхэн нийтийн хоолны чиглэлээр мэргэжил эзэмшсэн. Тиймээс энэ салбарт үйл ажиллагаа явуулах санаатай өөрийн хөрөнгөөр тодорхой зүйлүүдийг бэлдчихсэн байгаа. Энэ жилийн хувьд төрөөс зээлийн барьцаа хөрөнгө дээр 60 хүртэлх хувийн хөнгөлөлт үзүүлэхээр болсон. Хулхидчихгүй бол зээл маань найдвартай бүтэх байх гэж бодож байна.

-Нийтийн хоолны газартай болоход хамгийн хүндрэлтэй асуудал нь юу байна?

-Үйл ажиллагаа явуулах өөрийн гэсэн байргүй учраас түрээсийн байр хөлслөх шаардлагатай болдог. Жижиг хоолны газрын байр түрээслэхэд сард 1-1.5 сая төгрөг, цаашлаад гурван саяас буухгүй байна.

Жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн давшгүй давааны учир олдов