ТВ5 телевизийн “Монгол улсаа хөгжүүлье” ярилцлагын зочноор УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү оролцлоо.

-УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэж буй хуулиуд дээр ямар байр суурьтай байна вэ?

-Долларын ханш өсөж, юмны үнэ нэмэгдсэнээр эдийн засгийн хямралын эхний шат эхэлсэн. Хоёр дахь том давалгаа болох ажилгүйдэл буюу мөнгөний хомсдол үүсэх магадлал өндөр байгаа учраас яаралтай арга хэмжээ авах ёстой.

Монгол улс бүх хэрэглээнийхээ 70-90 хувийг гаднаас авдаг. Гаднаас авна гэдэг нь валют гадагшилна гэсэн үг. Буцаж орж ирдэг зүйл нь гадны хөрөнгө оруулалт.

Олон улсын зах зээл дээр зэсийн үнэ буурсан, нүүрсний худалдан авалт муу гэсэн шалтгаанаар хөрөнгө оруулалт багассан. Мөн албан бус мэдээллээр нэг тэрбум орчим доллар гадагшилсан байгаа.

-Гадны хөрөнгө оруулалт 42 хувиар буурсан. Их хурал хууль баталлаа гээд маргааш нь хөрөнгө оруулалт нэмэгдэх үү?

-Энэ бол дахиад бүтэн жил яригдах асуудал. Хуучин хөрөнгө оруулалтын хуулин дээр монголд хөрөнгө оруулалт хийсэн бол таван жил татвараас чөлөөлдөг байсан. Энэ үед хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн. Үүнээс хойш гадны хөрөнгө оруулалтын босгыг нэмэгдүүлсэн.

Дээрээс нь стратегийн ач холбогдол бүхий газруудад хөрөнгө оруулалт хийвэл төр 51 хувийг нь авна гэсэн хууль гаргасан. Хөрөнгө оруулаагүй мөртлөө 51 хувийг нь авна гэхээр томоохон хөрөнгө оруулагч нар үргэнэ. Мөн 68 хувийн татвар гарч ирсэнээр алтны далд бизнес газар авч мөн Эрдэнэтийн хөрөнгө оруулалтад сөргөөр нөлөөлсөн.

-“Урт нэртэй” хуулийн талаар таны бодол?

-Аливаа хууль 100 хувь хэрэгжих ёстой. Хуулийн хүрээнд гурван янзын хүмүүс яригдаж байна. Хууль батлагдах үед ашиглалтын лицензтэй, хайгуулын лицензтэй байсан хүмүүс. Хууль батлагдаад хэрэгжих үед ашиглалт, хайгуулын лиценз авсан хүмүүс гэсэн гурван түвшний хүн

байлаа гэж үзвэл хууль батлагдах үеийн ашиглалтын лицензтэй хүмүүсийн ашиглахаар явж буй зүйлийг нь ашиглаж дуусгах журмын тухай хууль гаргая гэсэн юм байна лээ. Хуулийн зарчим нь та байгалиа нөхөн сэргээ. Сэргээсний дараа оруулсан хөрөнгөө төр буцааж өгье гэж.

-“Гал үндэстэн” холбооны галт зэвсэг ашигласан талаар?

Гол мөрний хөдөлгөөний галт зэвсэг хэрэглэсэн үйлдлийг би дэмжихгүй, буруутгаж байгаа.

-Монгол улсад өрсөлдөөн байж болох ч дайсагнал байх ёсгүй. Энэ үйл явдлыг харахад нэг монголын ард түмний төлөөлөл, нөгөө төлөөлөлтэй дайсагнасан байдал харагдаж байгаа. Тавьсан зорилго нь зөв, шаардлага нь үнэн байж болно гол нь ярилцах хэрэгтэй.

Хүчирхийлэл хүчирхийллийг л дагуулна. Гол мөрний хөдөлгөөний галт зэвсэг хэрэглэсэн үйлдлийг би дэмжихгүй, буруутгаж байгаа. 2,7 сая хүнтэй, хоёр том хөрштэй бидний хувьд жижигхэн ч гэсэн эрсдэл хэрэггүй.

-Танай намынхан нэг хүний төлөө, Ц.Мөнхбаяр тэргүүтэй хүмүүс нийт монголчуудын эрх ашгийн төлөө тэмцэж байгаа хоёр өөр биш үү?

-Аливаа зүйлийг ингэж гуйвуулж болохгүй. Дахиад хэлэхэд жагсаал, цуглааныг хэн ч эсэргүүцэхгүй. Эрх ашгийн хувьд зөв буруу, нийтийн нэгийн байна уу гэдэг чухал биш.

Терроризмын үндсэн элемент дотор галт зэвсэг, тэсрэх бөмбөг ашиглан үзэл бодлоо хүчээр тулгах гэсэн үйлдэл ордог. Гэхдээ энэ үйлдлийг терроризм гэж хэлээгүй.

Яагаад гэвэл шаардлага нь улс төрийн биш эдийн засгийн шаардлага байдаг. Тэр утгаараа энэ нь терроризм биш дайсагнасан үйлдэл.

-Та саяхан Эрдэнэтэд ажиллаад ирсэн сураг байсан. Ямар зорилгоор явсан бэ?

-“Эрдэнэт” үйлдвэр төсөвт томоохон байр суурь эзэлдэг. Тийшээ дөрвөн шалтгаанаар очсон. Нэгдүгээрт “Эрдэнэт” үйлдвэрийн үйлдвэрээс хамаарсан байгаль орчны асуудал ямар байгаа. Хоёрдугаарт тэнд удаа дараалан хүний амь нас эрсэдлээ.

Долларын ханш өсөж, юмны үнэ нэмэгдсэнээр эдийн засгийн хямралын эхний шат эхэлсэн.

Ослын шалтгаан нь хуулиндаа байна уу, бодлогодоо байна уу гэдэгтэй танилцах. Гуравдугаарт “Эрдэнэт” үйлдвэрийн “Стандарт” банктай холбоотой асуудал хоёр оронд үзүүлэх нөлөө.

Энэ дээр “Эрдэнэт” үйлдвэрийн байр суурь юу байна. Дөрөв дэх хамгийн гол зүйл нь хэвлэлээр цацагдаж буй шахааны бизнес бодит байдал дээр ямар байгааг үзэж харахаар яваад ирсэн.