Монголд гэр бүлээ цуцлуулсан иргэдийн дийлэнх нь 30-60 насныхан, тэдгээрийн 70 хувь нь 0-15 насны, дунджаар 2-3 хүүхэдтэй байгаа нь судалгаагаар нотлогдсон нь нийгмийн эмзэг асуудал болж байна.

Жилдээ 15000 орчим залуус гэр бүл болж 3500 орчим иргэд гэр бүлээ цуцлуулдаг ч үүний цаана бүртгэгдээгүй олон зуун залуучууд, гэр бүлүүд бий.

Ихэнх салалтууд архидалт, гэр бүлийн боловсрол хангалтгүй, хүчирхийлэл эсвэл гадаадад удаан хугацаагаар ажиллах, гэрлэлтээс гадуурх харилцаа зэрэг хүчин зүйлүүд нөлөөлж байна.

Манай улсад “Гэр бүлийн тухай хууль” 1999 онд батлагдсанаас хойш дагалдах хөтөлбөр, үйл ажиллагаа хийгдэж байсан ч дорвитой үр нөлөөг нийгэмд үзүүлээгүй. Харин энэ хугацаанд гэр бүлтэй холбоотой асуудал, гэмт хэргүүд ихэссэныг хуулийн байгууллагынхан хэлж байна. Эдгээр шалтгаанууд нь гэр бүлийн тухай хуулийг яаралтай шинэчлэх хэрэгцээ шаардлагыг гаргаж байгаа юм.

Өнгөрсөн оны арван сард “Гэр бүлийн тухай” хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг Засгийн газрын гишүүн С.Эрдэнэ УИХ-д өргөн барьсан. Үүнээс өмнө Д.Оюунхорол гишүүний санаачилсан “Гэр бүлийн тухай хуулинд” нэмэлт өөрчлөлт оруулах төслийг хэлэлцсэн нь ийнхүү давхцсан. Гэхдээ УИХ-аар хамтад нь хэлэлцэх нь зүйтэй гэсний үндсэнд тус хоёр хуулийг хамтатгасан байна.

Шинэчилсэн найруулгад одоогийн “Хүүхдийн төлөө үндэсний газар”-ыг Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн асуудал эрхэлсэн агентлаг болгож нийслэл, аймаг, орон нутагт Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн асуудал хариуцсан бүтэцтэй байхаар тусгасан байна. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн хүүхдийн эрхийг хариуцдаг байгууллагын үйл ажиллагааг улам өргөжүүлж гэр бүл хөгжлийн асуудлыг хариуцуулахаар болж байгаа юм.

Саяхан дөрвөн настай хүүхдийг эцэг, эх нь хөнөөсөн аймшигт хэрэг нийгэмд шуугиан тарихад тус газрын үйл ажиллагааг шүүмжлэх хүмүүс багагүй байсан. Учир нь тус газрын үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ нь дутмаг гэдгийг  олон нийт ихээр хэлсэн. Тиймээс уг газарт гэр бүлийн хөгжил хариуцсан бодлогыг давхар хамруулснаар илүү үр дүнгээ өгөх аж.

Хуулийн төсөлд төрийн бус байгууллагынхан саналаа ирүүлсний ихэнх нь гэр бүлийн гишүүдийн хариуцлагатай холбоотой байжээ.Тиймээс гэр бүлийн гишүүдийн хариуцлагыг өндөр болгож, салсан тохиолдолд хоёр тал өмч хөрөнгөө хэрхэн хувиарлах талаар ч тусгасан.

Гэхдээ хамгийн чухал асуудал бол гэр бүлийн боловсролын асуудал. 

Ер нь нийт салалтын 15 хувь нь тэтгэмжээ алдаг, оног авч 85 хувь нь хүртдэггүй байна. Үр дүнд нь өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдийн гурван хүн тутмын хоёрт нь хүүхдийнхээ бүх нийгмийн хариуцлагыг дангаар үүрэх ачаалал нэмэгдэж, хүүхдийн сурлага, хүмүүжил муудах зэргээр үүрэг суларч байгаа аж.

Гэхдээ хамгийн чухал асуудал бол гэр бүлийн боловсролын асуудал. Өнөө үед ЕБДС-ийн сургалтын хөтөлбөр гэр бүлийн харилцаа, төлөвлөлтийн талаар тусгасан хичээл байдаггүй. Ямар сайндаа эрүүл мэндийн хичээлийг хасна гэхэд нийгэм тэр чигээрээ сөрөг хандсан.

Учир нь өнөөгийн боловсролын системд хүүхдийг бие хүн болгон хүмүүжүүлэх хичээл, сургалтын хөтөлбөргүй нь гэр бүл хөгжилд саад болж байгаа. Тиймээс дунд сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрт гэр бүлийн харилцааг тусгасан цагийг гаргахаар тусгасан нь хамгийн үр нөлөөтэй байж мэдэх юм.

Өөр нэг чухал асуудал нь ургийн бичиг хөтлөх юм. 2005-2009 онд төрсөн уруул, тагнай нь сэтэрхий, зүрхний гажигтай гэх мэт арван төрлийн гажиг бүхий 689 тохиолдлыг судлахад 95 % нь цус ойртолттой холбоотой болох нь нотлогдсон.

Түүнчлэн 19 төрлийн бүлэн өвчин, 32 төрлийн хорт хавдраар монгол хүн өвчилж, нас барж байгаад цус ойртолтын түвшин нөлөөлснийг судлаачид нотолжээ. Нөгөө солонгос кинон дээр гардаг дүүтэйгээ суух нь холгүй байх үйл явдал эх оронд минь их байдаг аж. Тиймээс ургийн бичиг хөтлөлтийг хуулиар шинэчлэн тогтоосон байна.