БНХАУ-ын Засгийн газраас түүхэн дэх цуст он жилүүдийн 50 жилийн ойн өдрийг нам гүм өнгөрөөлөө.

1966 оны Соёлын хувьсгалын эхэн үед одоогийн ерөнхийлөгч Ши Жиньпиний аав болох Ши Жуньсюн нь ахмад дайчин, коммунист хувьсгалын удирдагч гэсэн тодотголтой нэгэн байжээ. Харин Мао Зедуний хувьд Хятад улсын цэвэрлэвэл зохих хөрөнгөтний төлөөлөгч байв. Иймээс хөгшин Ши 16 жил шоронд хоригдож, түүний хүү болох БНХАУ-ын ирээдүйн ерөнхийлөгч сэхээтний амьдралаасаа хагацаж, хөдөө нутагт өсөн торниж, хүнд хөдөлмөр эрхлэх болсон.

...1966 оны 8 дугаар сарын 16-ны өдөр эхэлж, арав гаруй жил үргэлжилсэн Соёлын хувьсгал нь хүүхдүүдийг эцэг эхийнхээ өмнөөс, сурагчдыг багш нарынхаа өмнөөс босч, хүч хэрэглэхийг турхирсан үе байлаа...

Удирдагч Мао залуучуудад дөрвөн хөгшин буюу Хятадын соёлын дөрвөн дайсанг устгах эрхийг олгосон юм. Соёлын хувьсгалын эхэн үед залуучууд тун харгис үйлдлүүдийг хийж байсны уршгаар олон тооны  сүм хийд, сургуулиуд балгас болон хувирчээ.

‘Улаан хамгаалагч’ хэмээх  хүмүүс тус улсад капитализмыг хөгжүүлэхийг хүсч байсан элитүүдийг онилж байв. Энэ үед л Ши Жиньпин шиг 16 сая хүүхдүүдийг хүчээр хөдөө тосгонд аваачсан бол нэр нөлөөтэй удирдагчдаа Коммунист намын эсрэг үзэлтэй гэсэн шалтгаанаар шоронд хорьж, үхтэл нь зодож,  амиа егүүтгэхэд хүргэсэн юм.

Тухайн үед нас барсан хүмүүсийн албан ёсны тооцоолол одоо хүртэл байхгүй боловч нэгэн эрдэмтний тооцоолсноор 500,000- 8 сая байх бөгөөд хавчигдаж, шахагдаж байсан хүмүүсийн тоо хэдэн арван сая байна.

“Нью-Йорк Таймс” сонинд дүрсэлснээр “Соёлын хувьсгалын үеэр ‘Улаан хамгаалагч’ нар анхандаа сургуулиудын удирдлагыг хавчиж байсан бол яваандаа намын албан хаагчид, ангийн дайсан гэх тодотголтой хүмүүсийг нийгмийн өргөн хүрээнд мөрдөж, мөшгих болсон. Бээжин хотод маш олон хүнийг хамарсан аллага өрнөсөн бол Хятадын бусад мужаар хүч хэрэглэх явдал ихээр болж байв. Заримдаа тэд хоорондоо тулалдах бөгөөд Чонгкюн зэрэг мужуудад зэвсэгт тэмцэл өрнөсөн. Үүнээс болж цэргийн хүчнийхэн уг тэмцэлд оролцох болсноор бүлгээр хүч хэрэглэх явдал, энгийн иргэдийн амь насанд хүрэх явдал газар авсан. Тэр ч бүү хэл Хятадын өмнө хэсгийн Гуанши мужид хоморголон устгах аллага хүртэл өрнөжээ.”

1976 оны Маогийн үхэлтэй зэрэгцэн энэхүү цуст аллага зогссон билээ. Энэ үе бол Хятадын түүхэн дэх шуугиан тарьсан үеүдийн нэг. Иймээс ч 5 дугаар сарын 16-ны өдөр тохиосон 50 жилийн ойн өдрөөр албан ёсны баярын арга хэмжээ ч өрнөсөнгүй, төрийн хэвлэл мэдээллээр үүнтэй холбоотой мэдээ мэдээлэл ч цацагдалгүй нам гүм өнгөрлөө.

Соёлын хувьсгалын ойн өдөр БНХАУ-ын Засгийн газрыг таагүй байдалд оруулсаар ирсэн.

1981 онд Коммунист намын зүгээс хийсэн мэдэгдэлд “Нам, улс орон, ард иргэдийн хувьд хамгийн аймшигт ухралт, хамгийн том гарз хохирол”хэмээн өнгөрсөн он жилийг дүрсэлж байсан удаатай. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд ерөнхийлөгч Ши Жиньпиний авч хэрэгжүүлж буй зарим нэг алхмууд нь ‘Соёлын хувьсгалыг санагдуулам, шинэ Соёлын хувьсгалыг зүглэж байна’ гэсэн яриа газар авах болсон. Тиймээс БНХАУ-ын намын зүгээс уг яриаг дарахыг ихэд хүсэх болжээ.

Учир нь удирдагч Мао өөрийгөө тахин шүтүүлэх явдлыг ихэд дэмждэг байв. Тухайн үед хүмүүс түүний бичиг, хөргийг хүртэл тахин шүтдэг байсан. Үүний адилаар ерөнхийлөгч Ши Жиньпиний төрх сонингийн нүүр хуудсанд байнга шахуу заларч, улс орон даяар түүнийг магтсан дуулсан суртал ухуулга ихээр явагдах болсон. Түүнийг дэмжсэн поп дуу хүртэл гараад амжсан юм.

Хэдийгээр Мао Зедуний хийсэн Соёлын хувьсгал асар их хор хөнөөл авчирсан боловч Хятадын түүхэн дэх гол хүмүүсийн нэг хэвээр байна. Дөрвөн жилийн өмнө удирдагч Маогийн 120 насны ойн өдрөөр ерөнхийлөгч Ши Жиньпин түүнийг “агуу эх оронч, үндэсний баатар” хэмээн дүрсэлсэн.

...Өнөөдөр хүртэл удирдагч Маогийн бунхан Тяньаньмэний талбайн голд байрлаж, түүний инээмсэглэл Хориотой хотоос мэндчилж байхад түүний хөрөг мөнгөн тэмдэгт дээр байрлах юм байна...

Удирдагч Маогийн өөрийн хэмжүүрээр тус хядлага нь Японыг түрэмгийлэгчдийг ялан дийлж, Гоминьданийн Засгийн газрыг Тайвань руу цөлсний дараа бичигдэхүйц том амжилтад тооцогддог байв.