УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос өчигдөр захиргааны шинэтгэл сэдвээр бага хурал зохион байгуулсан юм. Үүнтэй холбогдуулж, тус байнгын хорооны дарга Ж.Сүхбаатараас дараах асуултад хариулт авлаа.

-Засаг захиргааны шинэтгэл гэж яг юуг хэлж байна, шинэтгэлийг хийснээр үр дүн нь иргэдэд яаж тусах юм. Та “Монгол Улсад сүүлийн 20 жилд захиргааны шинэтгэл хийгдээгүй” гэлээ, харин Э.Бат-Үүл нарын гишүүд “тодорхой хэмжээгээр оролдлогууд хийгдэж байсан” гэх?

-Захиргааны шинэтгэл гэж юуг хэлээд байна вэ гэхээр нийт улс ор­ны хэмжээнд ажилладаг засаг захир­гааны аппарат, баг хорооны засаг захир­гаа­наас авахуулаад, Засгийн газрын үйл ажилагааг сайжруулах, дээр нь энэ байгууллагуудаас гаргаж байгаа шийдвэрийн чанарыг сайжруулах замаар, иргэдэд үзүүлж байгаа нийтийн үйлчилгээг төгөлдөршүүлэхэд чиглэсэн бүтцийн өөрчлөлтийн  үйл явцыг хэлж  байгаа юм. Захиргааны шинэтгэл өөрөө маш удаан хугацаа шаарддаг. Дэлхийн хөгжингүй бүх орон амжилтад хүр­сэн гол механизм  нь захиргааны шинэт­гэлийг хийж чадсантай холбоотой. Сая бага хурал дээр  манай судлаачид хэлж байна, Монголын хувьд нэг онцлог бий гэж... Тэр нь Монгол Улс өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд улстөрийн шинэт­гэлийг эрчимтэй хийх явцдаа эдийн зас­гийн шинэтгэлийг мөн хийсэн. Өөрөөр хэлбэл, улстөрийн бүтцээ,  тог­толцоотойгоо  өөрчлөөд, эдийн зас­гийн бүтэц тогтолцоогоо өөрчлөөд явж байгаа. Харин засаг захиргааны шинэтгэл нь 1990-ээд оны дундуур бодлого хөтөлбөр боловсруулж, 2000 оноос Төсвийн байгууллагын удирдлага санхүүжилтийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулаад л үндсэндээ зогссон. 

Гэтэл засаг захиргааны нэгжийн хуваарийн асуудал нь тэрийг дага­сан захиргааны байгууллагын үр ашиг­тай тог­­толцоо, иргэд захиргааны бай­­гуул­лагын шийдвэр гаргах үйл яв­цад оролцдог, тэр захиргааны бай­­­­­­­­гууллагуудын ил тод байдал. Захиргааны шинэтгэлийг хийсэн  улс орнуудыг харахаар бодлогоо сүүлийн 40-өөд жилийн хугацаанд шат дараатай хэрэгжүүлсэн байдаг.

-Тухайлбал, яаж?

-Зарим орны Засгийн газрын дэргэд комисс ажиллаж байна, яам ажиллаж байна. Жишээ нь, Япон, БНСУ, Англи, Франц, Итали Герман зэрэг орнууд захиргааны шинэтгэлтэй холбоотойгоор том хөтөлбөр гаргачихлаа. Манай хойд хөрш ОХУ том хөтөлбөр гаргахаар ажиллаж байна.  Хятад улс захиргааны шинэчлэлээр өргөн хүрээтэй ажлыг хийсэн байх жишээтэй. Монгол Улс маань цаашид ч улстөр, эдийн засгийн шинэтгэл дуусаагүй байна. Гэхдээ захиргааны шинэтгэлийг хийхгүйгээр иргэнд ойрхон захиргаа, иргэнд ойрхон үйлчилгээ бий болохгүй. Том, том төсөл хөтөлбөр ярьж байгаа боловч, гол асуудал нь захиргаа.  Захиргаа яг ямар ажил хийх ёстой юм, иргэдийн өмнө ямар үүрэг хүлээх юм, ямар үйлчилгээ үзүүлэх юм, түүнд тохирсон санхүүжилтийн механизм нь ямар байх юм. Ямар санхүүжилтийн механизм байх юм гэдэг нь төсвийн шинэчлэл. Ингээд үзэх юм бол захиргааны шинэчлэлийн нэг бүрэлдэхүүн хэсэг нь төсвийн шинэтгэл болж таарч байгаа. Наад зах нь иргэд орон нутгийн засаг захиргаанаас юу хүсдэг билээ. Цас орлоо гэхэд зам халтиргаа гулгаагүй байгаасай. Чанартай сургалттай сургуультай болох юмсан, сайхан замтай болох юмсан гээд. Энэ бүхэн нь үндсэндээ захиргааны үйлчилгээ. Захиргаа бол иргэнд үйлчлэх алба, захиргааны албан тушаалтан бол иргэний үйлчлэгч юм гэсэн энэ үзэл хандлагыг бий болгох явдал.

-Бага хурлаас гарах үр дүн юу билээ?

-Ирэх жил сонгууль болно. Энэ сон­­­­­­­гуульд оролцох улстөрийн намууд захиргааны шинэтгэлтэй холбоотой мөрийн хөтөлбөрийг дэвшүүлээсэй гэж бодож байна. Гурван удаагийн УИХ-ын сонгууль болоход аль ч улстөрийн нам захиргааны шинэтгэлтэй холбоотой мөрийн хөтөлбөр дэвшүүлж байсан удаагүй. Бүх зүйл нь улстөр, эдийн засгийн шинэтгэлтэй холбогдож гарч байсан. Тийм учраас бид энэ бага хурлаас “Иргэнд ойрхон үйлчилгээтэй засаг захиргааг ард түмэн хүсэмжилж байна шүү” гэсэн мессежийг улстөрийн намуудад хүргэх нь хамгийн чухал зорилт болж байна. Нөгөө талдаа энэ асуудал дээр ул суурьтай судалгаа удир­дамж боловсруулах явдал. Үүн дотроо хүний амьдралд хамгийн ойрхон үзүүлэх ёстой үйлчигээнүүдийг шийддэг  захир­гааны байгууллагын дотоод бүтцийг яаж сайжруулах юм. Ажлын арга ба­рилыг яаж сайжруулах юм, шинэ үзэл санаа бүхий шинэ хүмүүсээр энэ байгууллагуудаа яаж зэвсэг­лэх юм гэдэг энэ бодлого захиргааны шинэтгэлд суулгах ёстой.  Энэ чиглэлээр маш олон асуудал орхигдсон байдаг учраас, шийдвэр гаргагчдын  анхаарлыг үүн рүү  хандуулж,  бодлогын баримт би­чиг боловсруулах чиглэлээр зөвлөмж гаргуулъя гэж бодож байгаа, Засгийн газарт хандаж.  Аливаа улс сонгуулийн өмнөх цикл дээрээ дараачийн жилүүдэд хийх суурь бодлогын асуудлуудаа су­далж үздэг. Сүүлийн жилүүдэд захир­гааны байгууллагуудын явуулж байгаа үйл ажиллагаа бүтэц, чиг үүргийн талаас дүн шинжилгээ хийх шаардлагатай байгаа. Дүн шинжилгээний үндсэн дээр саяны зөвлөмжүүд гарах ёстой.