УИХ-ын гишүүн, Нийгмийн бодлого боловсрол, соёл шинжлэх ухааны  Байнгын хорооны дарга Д.Оюунхоролтой төсөв тойрсон асуудлаар ярилцлаа.

-2020 оны улсын төсөвт Хавдрын эмнэлгийн өргөтгөлийн зардлыг нэмж суулгасан гэсэн. Та энэ талаар мэдээлэл өгөөч?

-Өнөөдөр хорт хавдрын өвчлөл газар авч байна. Хэдэн тоо баримт дурдая л даа. Монгол Улсын хувьд 2018 оны байдлаар хүн амын нийт нас баралтын 25.6 хувийг хорт хавдрын шалтгаант нас баралт эзэлж, энэ нь нас баралтын шалтгааны хоёрдугаарт орж байна. Зөвхөн 2018 оны статистикийн мэдээллээс үзэхэд 6072 хүн шинээр оношлогдож, 4410 нас барж, 19710 хүн хорт хавдартай амьдарч байна.

Хорт хавдрын өвчлөлийн 78 гаруй хувийг элэг, ходоод, уушги, умайн хүзүү, улаан хоолойн хорт хавдрууд эзэлж байна. Нийт хорт хавдраар оношлогдсон хүний 77 хувь нь хожуу үе шатандаа буюу 3, 4-р үедээ оношлогдож байгаа нь тун харамсалтай байна. Гэтэл улсдаа ганц байдаг Хавдрын эмнэлгээр үйлчлүүлэх шаардлагатай өвчтөнүүдийн хүлээлгийн дундаж хугацаа 20-30 хоног, зайлшгүй мэс засалд орох шаардлагатай өвчтөний хүлээлгийн хугацаа 14-30 хоног байна. Мэс заслын нийт 4 өрөөтэй, өдөрт дунджаар 35 өвчтөн эмчлэгдэн гардаг. Энэ нь өдөр өдрөөр өсөн томорч тархах хорт хавдрыг ялан давах, тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжид сөргөөр нөлөөлж байна.

Мөн хавдрын өвөрмөц эмчилгээ болох хими болон туяа эмчилгээ. Энэ эмчилгээ нь тодорхой давтамжтай, олон удаа хийгддэг онцлогтой. Хөдөө орон нутгаас ирж эмчлүүлж байгаа өвчтөний хувьд хэвтэх орны хүлээгдлээс болж эмчилгээ хугацаандаа хийгдэхгүй цаг алдах, өдрөөр эмчилгээ хийгдэх тохиолдолд мэргэжлийн асаргаа сувилгаа дутагдах, хотод байрлах байргүйгээс эмчлүүлэгчийн сэтгэлзүйд сөргөөр нөлөөлж, улмаар эмчилгээний үр дүнд муугаар нөлөөлж байна.

Хавдрын эмнэлгээр нэг ороод гараарай. Нарантуул зах шиг л өөд уруугаа холхилдсон, чихэлдсэн, бухимдсан хүмүүс. Аргагүй шүү дээ ойр дотны хүнийх нь амь нас өдөр хоногоор хэмжигдэж байна. Иймээс л бэлээхэн 120 ороор өргөтгөх боломж байхад төсөв хөрөнгийг нь энэ Их хурал, Засгийн газар шийдээд өгөөсэй гэж бодож байна. 

-120 ороор нэмэгдүүлэхэд хэдий хэр хөрөнгө суулгах шаардлагатай вэ. 19.8 тэрбум төгрөг шаардлагатай гэсэн мэдээлэл гараад байгаа?

-Хавдар судлалын үндэсний төвийн одоо ашиглагдаж байгаа барилгаас 50 метр зайтай эмнэлгийн зориулалтын олон улсын стандартыг хангасан нийт 10 мянган мкв талбайтай, 12 давхар, 120 ортой барилгыг түрээслэн үйл ажиллагаа явуулахад шаардагдах 19.8 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг 2020 оны төсөвт оруулах нэн шаардлагатай байна. Энэ зардлын 13.8 тэрбум төгрөг нь урсгал зардал, 5.9 тэрбум төгрөг нь хөрөнгийн зардал юм байналээ. 120 ороор эмнэлэг өргөтгөнө.

Тэр хэмжээгээрээ ажиллах хүчин, цалин  хөлс,  байр ашиглалттай холбоотой тогтмол зардал, эм бэлдмэл, эмнэлгийн хэрэгсэл, өндөр өртөг бүхий тусламж үйлчилгээний нэг удаагийн хэрэгслийн зардал, хоол хүнс, нормын хувцас, зөөлөн эдлэлийн зардал, хог, хаягдал устгах, ариутгал, цэвэрлэгээний зардал, байрны түрээсийн зардал, албан бичгийн хэрэглэл материалын зардал, шуудан холбоо, интернетийн зардал гээд олон зардал нийлээд энэ дүн гарч байгаа. Харин 5.9 тэрбум төгрөг хөрөнгийн зардалд тусгасан байгаа. Ажлын хэсэг дээр 5.9 тэрбумаас гадна урсгал зардлаас 6.7 тэрбумыг ирэх оны төсвийн төсөлд тусгасан. Ингээд үлдсэн зардлыг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжүүлэхээр ажлын хэсэг дээр ярьсан. 

Энэ зардалд Эрчимт эмчилгээ, сэрээх хэсэгт шаардагдах Хяналтын монитор, Дефибриллятор, Амьсгалын аппарат, Зүрхний цахилгаан бичлэгийн аппарат, Функционал ор, Автомат тариурын шахуурга, Цус, цусан бүтээгдэхүүн тээвэрлэх хүйтэн хэлхээний зориулалтын сав, Судас тодруулагч зэрэг, Мэс заслын хэсэгт шаардагдах хагалгааны өрөөний сет, Мэдээгүйжүүлэлтийн аппарат, Хяналтын монитор, Электрокоагуляцийн аппарат, Цахилгаан соруурын аппарат, Хагалгааны таазны LED гэрэл, Хагалгааны ор, Бэлтгэл өрөөний ор, Мэс заслын дурангийн иж бүрдэл, Өвчтөнг зөөх дамнуурга бүхий тоноглогдсон тэргэнцэр гээд Оношилгоо, шинжилгээ, амбулаторийн үзлэг, угаалга, ариутгал халдваргүйтгэлийн хэсэг, хэвтэн эмчлүүлэх хэсэгт шаардагдах ор, тумбочк, хөнжил гудас гээд нэн шаардлагатай зүйлсийг тусгасан тооцооллыг мэргэжлийн баг гаргасан байгаа. 

Хавдрын өвчний улмаас өдөрт 13-15 иргэн нас барж байгаа. Өдөр өдрөөр өсөн томорч тархах хорт хавдрыг ялан давахын төлөө тэмцэж байгаа эмч, эмнэлгийн ажилтнууд, өвчтөн, тэдний ар гэрийнхэнд бидний зүгээс тусалж чадах зүйл бол энэ ор хоногийг нэмэгдүүлэх ажил

-120 ороор ХСҮТ-ийг өргөтгөснөөр тусламж үйлчилгээ хэр өргөжих вэ?

-ХСҮТ-ийг өргөтгөснөөр Амбулаторийн 12 кабинетыг шинээр нэмж ажиллуулна. Ингэснээр хүчин чадал 74 хувиар нэмэгдэж, хүлээгдэл 2 дахин буурна гэж тооцоолж байгаа. Мөн хагалгааны өрөөг 4-өөр нэмэгдүүлснээр мэс заслын хүлээгдэл буурч, үйлчлүүлэгч цаг алдахгүй эрт эмчлүүлэх боломж нэмэгдэнэ.

 Байр, талбай нэмэгдсэнээр одоо ашиглаж байгаа урд талын гурван давхар шар өргөтгөлийн байранд хөдөө орон нутгаас ирж, удаан хугацаанд олон давтамжтай хими, туяа эмчилгээ хийлгэж байгаа үйлчлүүлэгчдэд зориулсан сувилахуйн төвийг байгуулах нөхцөл бүрдэх юм.