Зэвсэгт хүчний анги, салбарт гарсан хүн амины гэмт хэрэг тойрсон асуудлаар УИХ-ын Хүний эрхийн дэд хороо Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, БХЯ, ХХЕГ, Дотоод цэргийн командлал, ХЭҮК, Цагдаа, Прокурорын удирдлагуудыг оролцуулан нээлттэй хуралдаж байна.

Хүний эрхийн үндэсний комиссод гомдол мэдээлэл цэргийн алба хаагчаас ирээгүй нь гомдол мэдээллийг цэргийн байгууллага дотооддоо шийддэгтэй холбоотой. Цэргийн ангиудад нийт 115 хэрэг гарснаас 98 нь хүч хэрэглэсэн байгаа юм гэж ХЭҮК-оос мэдээллээ. 

УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг: Цэргийн байгууллагад гарсан хэрэг зөрчлийн тоо яагаад зөрөөд байна вэ. Гялбуужамц гэж хүн өмнө нь сахилга хариуцлагын арга хэмжээ авахуулж байж. Энэ цэргийг өмнө нь яагаад чөлөөлөх, арга хэмжээ аваагүй вэ?

ЗХЖШ-ын дарга Д.Ганзориг: Надад өгсөн тоо нь зөвхөн хүний эрүүл мэндэд чиглэсэн хэрэгтэй холбоотой тоон мэдээлэл надад байна. гэмт хэргийн ангиллаа яаж ангилсантай холбоотой тоо  байгаа. гэмт хэрэгт холбогдсон цэрэг хууль ёсны ял шийтгэлээ аваад явж байгаа. Цэргийн алба идэвхжүүлэх ажил дээр цэрэг, цагдаагийн ажил хийж байгаа. Гялбуужамц гэдэг хүн салаан захирагчаар томилогдоод, өнгөрсөн жил цалингийн хувиар шийтгэгдэж байсан. Тухайн үедээ ковидын нөхцөл байдлаас болж асуудал, хугацаа алдсан асуудал байсан. Бусдаар бид Гялбуужамц болон бусад хүнийг хариуцлагаас хаацайлсан зүйл байхгүй. Хариуцлагын хувьд манай зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүн хариуцлагаас зугтаагүй гэдгийг хэлье. Тухайн хүний төлөвшилтэй холбоотой асуудал бол цэцэрлэг, сургууль бие хүн төлөвшилтэй нь холбоотой. 

Хил хамгаалах ерөнхий газрын дарга Х.Лхагвасүрэн:  Хил хамгаалах байгууллагад сүүлийн үед гэмт хэрэг сахилгын зөрчил буурч байгаа ч таслан зогсоогдохгүй байгаа. Санаатайгаар цэргийн алба хаагчийг гэмтээсэн, амь нас хохироосон зөрчил гараагүй ч өөрийгөө егүүтгэх асуудал гарсан. Үүнийг шат шатандаа дүгнэлт хийж ажиллаж байна. Сүүлийн үед хилийн албанд, хилийн заставт ажиллах оффицер ахлагч, гэрээт цэргийн тоо буурсан. Энэ юутай холбоотой байна гэдэгт бид дүгнэлт хийж байна. Сөрөг мэдээлэлтэй байна уу, бид муухай харагдаж байна уу гэдэгт судалгаа хийж байна. Өнөөдөр 18, 19-тэй залууст цэрэгт явах нь хүнд тусч байгаа нь үнэн. Цаашид аль болох хүний хүчин зүйлийг багасгах, техникжүүлэх ажил дээр ажиллаж байгаа. 

УИХ-ын гишүүн П.Анужин: Улс нь энэ залуугийн ар гэрт өртэй. Насаар нь нөхөн олговор өгөөд явсан ч яахав дээ. Таван жилийн нөхөн олговор гэдэг нь хэдэн төгрөг вэ. Холбогдох улс гэдэгт яг хэн хэн орж байна вэ? 

ЗХЖШ-ын дарга Д.Ганзориг: Хууль эрх зүйн хүрээнд мөнгөн дүнг одоо шууд хэлж чадахгүй нь. Энэ бол ахлагчийн албан тушаалаар тооцсон мөнгөн дүн байгаа. Хүний амь насыг мөнгөөр хэмжээгүй гэдгийг ойлгоорой. Хүний амь нас бол Монгол Улсын үнэт зүйл. Тухайн удирдах албан тушаалтанд томилогдож байгаа хүн ур чадварыг харгалзан тавьдаг сэтгэл зүйн судалгааг бид явуулдаг ч сүүлийн 3 жилийн хугацаанд эрүүл мэндийн судалгааг авч үзвэл цэрэгт татагдан ирж байгаа цэргийн алба хаагчийн сэтгэл зүйн өөрчлөлт 1,5 хувиар нэмэгдэж байна. Манай нийгмийн асуудал болоод байна. 

УИХ-ын гишүүн П.Анужин : Ахлагчийн цалинг мэдэхгүй, таван жилийн нөхөн олговрын мөнгөн дүнгээ мэдэхгүй байж ийм юм ярьж болохгүй. Та нар ард түмнээ элэглэж байна. 

Зэвсэгт хүчний анги, салбарт гарсан хүн амины гэмт хэрэг тойрсон асуудлаар УИХ-ын Хүний эрхийн дэд хороо Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, БХЯ, ХХЕГ, Дотоод цэргийн командлал, ХЭҮК, Цагдаа, Прокурорын удирдлагуудыг оролцуулан нээлттэй хуралдаж байна.

Хүний эрхийн үндэсний комиссод гомдол мэдээлэл цэргийн алба хаагчаас ирээгүй нь гомдол мэдээллийг цэргийн байгууллага дотооддоо шийддэгтэй холбоотой. Цэргийн ангиудад нийт 115 хэрэг гарснаас 98 нь хүч хэрэглэсэн байгаа юм гэж ХЭҮК-оос мэдээллээ. 

УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг : Цэргийн байгууллагад гарсан хэрэг зөрчлийн тоо яагаад зөрөөд байна вэ. Гялбуужамц гэж хүн өмнө нь сахилга хариуцлагын арга хэмжээ авахуулж байж. Энэ цэргийг өмнө нь яагаад чөлөөлөх, арга хэмжээ аваагүй вэ?

ЗХЖШ-ын дарга Д.Ганзориг: Надад өгсөн тоо нь зөвхөн хүний эрүүл мэндэд чиглэсэн хэрэгтэй холбоотой тоон мэдээлэл надад байна. гэмт хэргийн ангиллаа яаж ангилсантай холбоотой тоо  байгаа. гэмт хэрэгт холбогдсон цэрэг хууль ёсны ял шийтгэлээ аваад явж байгаа. Цэргийн алба идэвхжүүлэх ажил дээр цэрэг, цагдаагийн ажил хийж байгаа. Гялбуужамц гэдэг хүн салаан захирагчаар томилогдоод, өнгөрсөн жил цалингийн хувиар шийтгэгдэж байсан. Тухайн үедээ ковидын нөхцөл байдлаас болж асуудал, хугацаа алдсан асуудал байсан. Бусдаар бид Гялбуужамц болон бусад хүнийг хариуцлагаас хаацайлсан зүйл байхгүй. Хариуцлагын хувьд манай зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүн хариуцлагаас зугтаагүй гэдгийг хэлье. Тухайн хүний төлөвшилтэй холбоотой асуудал бол цэцэрлэг, сургууль бие хүн төлөвшилтэй нь холбоотой. 

Хил хамгаалах ерөнхий газрын дарга Х.Лхагвасүрэн:  Хил хамгаалах байгууллагад сүүлийн үед гэмт хэрэг сахилгын зөрчил буурч байгаа ч таслан зогсоогдохгүй байгаа. Санаатайгаар цэргийн алба хаагчийг гэмтээсэн, амь нас хохироосон зөрчил гараагүй ч өөрийгөө егүүтгэх асуудал гарсан. Үүнийг шат шатандаа дүгнэлт хийж ажиллаж байна. Сүүлийн үед хилийн албанд, хилийн заставт ажиллах оффицер ахлагч, гэрээт цэргийн тоо буурсан. Энэ юутай холбоотой байна гэдэгт бид дүгнэлт хийж байна. Сөрөг мэдээлэлтэй байна уу, бид муухай харагдаж байна уу гэдэгт судалгаа хийж байна. Өнөөдөр 18, 19-тэй залууст цэрэгт явах нь хүнд тусч байгаа нь үнэн. Цаашид аль болох хүний хүчин зүйлийг багасгах, техникжүүлэх ажил дээр ажиллаж байгаа. 

УИХ-ын гишүүн П.Анужин: Улс нь энэ залуугийн ар гэрт өртэй. Насаар нь нөхөн олговор өгөөд явсан ч яахав дээ. Таван жилийн нөхөн олговор гэдэг нь хэдэн төгрөг вэ. Холбогдох улс гэдэгт яг хэн хэн орж байна вэ? 

ЗХЖШ-ын дарга Д.Ганзориг: Хууль эрх зүйн хүрээнд мөнгөн дүнг одоо шууд хэлж чадахгүй нь. Энэ бол ахлагчийн албан тушаалаар тооцсон мөнгөн дүн байгаа. Хүний амь насыг мөнгөөр хэмжээгүй гэдгийг ойлгоорой. Хүний амь нас бол Монгол Улсын үнэт зүйл. Тухайн удирдах албан тушаалтанд томилогдож байгаа хүн ур чадварыг харгалзан тавьдаг сэтгэл зүйн судалгааг бид явуулдаг ч сүүлийн 3 жилийн хугацаанд эрүүл мэндийн судалгааг авч үзвэл цэрэгт татагдан ирж байгаа цэргийн алба хаагчийн сэтгэл зүйн өөрчлөлт 1,5 хувиар нэмэгдэж байна. Манай нийгмийн асуудал болоод байна. 

УИХ-ын гишүүн П.Анужин : Ахлагчийн цалинг мэдэхгүй, таван жилийн нөхөн олговрын мөнгөн дүнгээ мэдэхгүй байж ийм юм ярьж болохгүй. Та нар ард түмнээ элэглэж байна.