Монголын түүхэнд том хар толбо болон үлдсэн их хэлмэгдүүлэлтийн талаар С.Одонтуяа гишүүн өөрийн цахим хуудаснаа дараах мэдээллийг бичжээ.

Тэрээр

Монголд өрнөсөн Их Хэлмэгдүүлэлт
➡1922 оны 8-р сарын 30-нд Ардын Засгийн Ерөнхий сайд Д.Бодоог цаазаар авч;
➡1924 оны 8-р сарын 30-нд Монгол Ардын Намын анхны дарга, Монголын орчин үеийн эдийн засгийн салбарыг үндэслэгч С.Данзанг цаазаар авснаар эхэлсэн гэж үздэг.
Ингэснээрээ 8-р сарын 30-ны өдөр нь Монголын түүхнээ нэгэн хар толбо болон үлджээ.

Энэ үеэс лам хуврага, сурвалжит ноёд, улс төрийн зүтгэлтнүүд болон 1920-иод оны дунд үеэс Герман, Франц зэрэг орнуудад суралцаж байгаад дуудагдан ирсэн оюутнууд гээд нийгэмд шинэлэг үзэл бодол бий болгох боломж бүхий чадварлаг хэсгийг мөн л хоморголон хилс хэрэгт буруутгах явдал ихэссэн хэдий ч 1937 онд Бүрэн эрхт онцгой комисс байгуулагдах хүртэл харьцангуй цөөн тооны хүн улс төрийн хилс хэрэгт буруутгагдан, яллан шийтгүүлсэн байдаг.
Энэхүү комисс нь 1937 оны 9 сарын 10-нд байгуулагдан үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлжээ. 1939 оны 4 сарын 22-ыг хүртэл 51 удаа хуралдахдаа нийт 20.000 хүнд цаазаар авах ял, 5.000 илүү хүнд 5-10 жил шоронд хоригдох ял ногдуулж байжээ.
Үндсэндээ 1922–1990 оны хооронд ойролцоогоор 45,000- 55,000хүнийг хэлмэгдүүлсэн гэж үздэг. Энэ их хэлмэгдүүлэлтийн он жилүүдэд нам, төрийн дээд алба тушаал хашиж байсан нийт 33 хүний зөвхөн найм нь л улс төрийн хэлмэгдүүлэлтэд өртөөгүй юм.

Монголд өрнөсөн их хэлмэгдүүлэлт түүхэнд хар толбо болон үлдсэн