Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны /2025.01.14/-ний өдрийн хуралдаанаар Дээд боловсролын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаарх Боловсролын сайдын мэдээллийг сонслоо.

Уг мэдээлэлтэй холбоотойгоор гишүүд асуулт асуулаа.

УИХ-ын гишүүн Н.Алтаншагай: 

Монголын дээд боловсролынсистем нэг л бүрхэг харагдаж байна шүү. Бид нар 1970, 1980 ондүлдчихсэн л байх шиг байгаа юм. Үүнийг нэг дорвитойхон шиг системийг нь шинэчилж, өөрчилж олон улсын жишиг рүү, дэлхийн жишиг рүү ойртохгүй бол үүнийгээ дагаад Монгол улсын хөгжил ч гэсэн яг л хойшоогоо л явна. Өнөөдрийн энэ танилцуулга хангалтгүй маш муу. Би аягүй өндөр хүлээлттэй байсан. Гаднын их дээд сургуулийн салбарыг оруулж ирэх тал дээр бид бүхэнэрэлхийлэх ёстой юм байна. Монголд анхныерөнхий боловсролын Финляндын франчайз сургууль ороод ирлээ. Тэнд 12 жил сураад төгссөн сурагч үнэхээр маш сайн боловсон хүчин болж бэлтгэгдэнэ. Тэгэхээрих дээд сургуулиудыг оруулж ирэх тал дээр бас дорвитойхон хөдлөх бодлого гаргах хэрэгтэй. Боловсролын зээлийн сангааил тод нээлттэй болгоод залуучууд Монголдоо гадаад боловсролыг эзэмшье л даа, инженерүүдээ, эмч нараа, багш нараа бэлдье. Үүн дээр дорвитойхон шинэчилье гээд цаашдаа явахгүй болөдөр хоногийг аргацаасан, нэгэндээ тохсон, энэ байдлаар бол өдрөөс өдөрт л бид бүхэн дэлхий ертөнцөөс хойшоогоо нэг нэг алхмаар ухрахаар байна. Ажлын хэсгийг шинээр дахиж гаргадаг юм уу? Энэ бодлого боловсруулах, бодлого гаргах яам нь аж ахуй руу оролцоод сургууль цэцэрлэгийн эрхлэгч нарын томилгоо дээр оролцоод л сургууль цэцэрлэгийн ширээ сандал, хүүхдийн орны даавууны тендер худалдан авах дээр л оролцоод байгаа. Хэрхэн дэлхийн том сургуулиудтай харилцаа холбоо тогтоох вэ? энэ хөтөлбөрийг хэрхэн Монголын хөрсөн дээр буулгах вэ гэдэг дээр онцгойлон анхаарах ёстой. Энэ чиглэлээр дорвитой бодлого гаргаасай гэж бодож байна. Тэгэхгүй бол нийгэм маань маш харанхуй байна шүү. Их дээд сургуульд суралцаж байгаа 150 мянга орчим оюутан байна. Үүний 8,5% нь л хөдөө орон нутагт байна. Хөдөө орон нутгийних дээд сургуулиудынхаа салбаруудыг улам чадваржуулаад хөдөө орон нутагт суралцагчдыг 20-оос 25% болгомоор байна шүү дээ. Үүнийгээ дагаад тухайн орон нутгийн бүсийн эдийн засаг хүртэл дагаад хөгжинө шүү дээ. Хотын түгжрэл буурна, хотын ачаалал багасна. Нөгөө бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал чинь яг энэнтэй таарч байгаа юм. Энэ бүсүүд дээрээ сургуулиудаа улам сайн шинэчлээч. Анагаахын салбар сургууль Дорноговь, Дархан, Говь-Алтайд башгийн их сургууль Ховд, Архангай, Баян-Өлгийд байгаа. ХААСургууль Дархан, Баянхонгорт, МУИС Эрдэнэт, Ховдод байгаа. Үүнийг цааш нь төрөлжүүлээд нэммээр байгаа юм. Хувийн их дээд сургуулиудын салбар нээгдэхэд болохгүй юм байхгүй гэж бодож байгаа. Энэ дээр та бүхэн томоохон дорвитой бодлого гаргаач. Энэ коллеж ерөөсөө яригдсангүй. Хувийн коллежууд маш их шүү дээ. Энийг яаж бид бүхэн төрөөс дэмжих юм. Ажилчин ангийн маань бэлдэж байгаа.