Ингэж шаардаж байгаа ч энэхүү гэрээг хэн өөрчлөх вэ, хүчингүй болгох эрхтэй субъект нь хэн бэ гэсэн асуулт гарч байна.

Үүнд төлөвлөгөөнд оролцсон талууд гэдгийг гишүүн Ч.Улаан хэлэв. Төлөвлөгөөнд долоон субъект оролцсоноос хоёр нь Монголынх, тав нь хөрөнгө оруулагч талынх юм.

Бүгд санал нэгдэж гэрээг өөрчилнө гэдэг амаргүй мэт боловч ' тэгэхээс өөр арга угаас байхгүй гэнэ. Дээр дурдсан ноцтой гэж үзэж буй таван заалтыг Сангийн сайдаар ажиллаж байсан Ч.Улаан илүү дэлгэрүүлж тайлбарлав.

Ч.Улаан: Энэ бол эдийн засгийн сөрөг үр дагавартай, монголчууд бидэнд ихээхэн хохиролтой, Оюутолгойн үр өгөөжийг бууруулсан байна. Иймд эдгээр заалтыг нэн даруй хүчингүй болгох ёстой гэж үзэж байна.

Үүнд 4.3. (а)- д “Ил уурхайн үе шатны нийт зардал нь батлагдсан хөтөлбөр, төсвийн дагуу зарцуулагдсан бөгөөд тэдгээрийг ОТ ХХК-ийн санхүүгийн тайлангуудад үнэн зөвөөр тусгаж эдгээр тайлангуудаа Сангийн яаманд мэдүүлсэн” гэсэн заалтыг яагаад ч хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Зардлаа хэтрүүлсэн, санхүүгийн тайлангаа үнэн зөв гаргаагүй, 2010 оноос хойшхи тайлан нэг ньч баталгаажаагүй.

4.3.(б)-д “Зардлын зөрүү нь шаардлагатай хэмжээнд тайлбарлагдсан бөгөөд ил уурхайн үе шатны зардалтай холбоотой сөрөг үр ,дагавар бүхий дүгнэлт, талуудын хооронд үл ойлголцол байхгүй” гэсэн нь үг дуугүй хүлээн зөвшөөрчээ. Харин эдийн засгийн сөрөг үр дагавартай дүгнэлт бий. Үүнээс цаана мөнгөөр илэрхийлвэл юу байна вэ гэдгийг нэг бүрчлэн би тайлбарлаж чадна.

Яагаад гэвэл тал бүрээс мэргэжлийн хүмүүсийг томилсон Ажлын хэсэг байгуулж Оюутолгойг шалгасан хүний хувьд надад маш их итгэл үнэмшил байна. Энэ зүйл заалтад Монголын эрх ашгийг хохироосон ноцтой заалтууд бий. Нэгтгээд хэлэхэд 1.8 тэрбум ам.долларын санхүүгийн зөрчил илрүүлсэн. Үүнийг цаашид дэлгэрэнгүй танилцуулахад бэлэн байна.

Мөн 4.4-т “Сангийн яам нь энэхүү төлөвлөгөөг байгуулснаас ажлын тав хоногийн дотор ОТ ХХК- ийн мэдүүлсэн 2010, 2011, 2012, 2013,2014 онуудын санхүүгийн тайлангуудыг хүлээж авч баталгаажуулна” гэж заасан. Энэ бол Монголын хуулийг ноцтой зөрчсөн. Санхүүгийн их зөрчилтэй, зардал нь хэтэрчихсэн тайланг шууд батална гэж ноцтой үр дагавар дагуулна. Монголын талд бичигдэх заалт нэмэгдэнэ, тэр өдрөөсөө хүү бодогдоно. Санхүүгийн үр дагавар архиметикийн биш геометрийн үр дагавраар өснө. Мөн 4.5 (а), (б) заалт бий.

Оюутолгойн өөрсдийнх нь гаргасан дүнгээр татварын хөнгөлөлтийг үг дуугүй хүлээн зөвшөөр гэсэн байгаа. Хэт хэтрэлттэй, зөрчлийн санхүүгийн тайлан дээр нэмээд татварын хөнгөлөлт байна. Тэдний гаргаснаар тэрбум ам.долларын хөнгөлөлт авах гэж байна. 5.6-д зээлийн санхүүжилт авах барьцаа хөрөнгийг тохиролцсон байна.

Оюутолгойн эзэмшиж байгаа бүх тусгай зөвшөөрөл, эрх, үл хөдлөх хөрөнгийг барьцаанд тавих заалт байна. Ингэхээр бүх зүйл санхүүжүүлэгч буюу гуравдагч талд шилжинэ. Иймд Оюутолгой компанид хэмжээлшгүй их эрх олгосон төлөвлөгөө нэртэй гэрээ байгаа юм.Оюутолгойгоо тавиад туучихлаа гээд сулхан ярьдаг боллоо манайхан.

Юу тавиад тууж байгаагаа бид бодох хэрэгтэй. Оюутолгойн баялгийг хамгийн багаар бодож үзвэл 300 тэрбум ам.долларын-баялаг бий. Өнөөгийн үнэ цэнээр бол 500 тэрбум ам.долларын баялагтай. Энэ хөрөнгийг бүгдийг барьцаанд тавиад туух уу. Энэ бол ноцтой шүү. Эдгээр ноцтой таван заалтыг дурдлаа. Цаана нь асуудалтай 22 заалт бий гэв.

Д.Тэрбищдагва: Оюутолгойн өмнөх зөрчлийг ярихгүй байж төлөвлөгөө яриад явчихлаа. Оюутолгой компанийн өөрийн баталгаажуулсан санхүүгийн тайлангаас үзэхэд эргэлтийн болон эргэлтийн бус хөрөнгө нь 2009 оноос хойш зургаан тэрбум гаруй төгрөгөөр нэмэгдсэн байгаа.

Г.Уянга: Гэрээг зурсантай холбогдуулан Ерөнхий сайдыг огцруулах бичигт долоон гишүүн гарын үсэг зурсан. Гэхдээ Ч.Сайханбилэг Оюутолгойн гэрээтэй шууд хамааралгүй юм билээ. Өмнөх Засгийн газарт Хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажиллаж байхдаа Оюутолгойн ажлын хэсэгт байгаагүй.

Тэгсэн хэрнээ Хэрэг эрхлэх газрын дарга байхдаа өөрт ямар ч хамааралгүй асуудлаар Оюутолгойтой холбоотой хүмүүстэй уулзаж, гэрт нь очиж хонож өнжин хэлэлцээр хийж, үүнийхээ хүчинд Засгийн газрыг унагаж Ерөнхий сайд болсон. Иймд Ерөнхий сайдыг огцруулах ажлаасаа буцахгүй. Огцруулах ч багадна. Энэ алдаагаа засахгүй бол цаашид эрүүгийн хариуцлага ярих хэмжээнд Монголыг алдагдалд оруулах гэж байна.

Л.Цог: Оюутолгойн анхны гэрээнд өөрчлөлт оруулсан гэдгийг бид ойлгох хэрэгтэй. С.Баяр Ерөнхий сайд байхдаа анхны гэрээ хийсэнтэй адил алдаа болсон. Хууль зөрчсөн. Олон тэрбум ам.долларын алдагдалд оруулсан. Энэ тухай нийгэмд ярихгүй, яриулахгүй, мэдээлэхгүй байгаа учраас нийгэм хоёр талцсан байдалтай боллоо. Энэ төлөвлөгөөг магтан дуулах ямар ч үндэслэлгүй гэлээ.