Хаврын чуулганы төгсгөлд Г.Батхүү гишүүнээр ахлуулсан ажлын хэсгийн хариуцсан Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийг баталсан. Хууль батлагдсанаар замын хөдөлгөөний аюулгүй байдал болон замын хөдөлгөөний дүрэмд нэлээд өөрчлөлт орж байгаа юм.

Засгийн газар энэ сард багтаан хуулийн дагалдаж гарах Замын хөдөлгөөний дүрэм, журмыг баталж, иргэд хуулийг сурталчилах ажлыг хийж, ирэх есдүгээр сарын 1-ны өдрөөс  хэрэгжиж эхлэхээр төлөвлөөд байгаа. Манай улсад тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг замын зорчих хэсгийн баруун гар талаар явуулна гэдгийг хуульд заажээ.

Мөн энэ хуулиар жолооч, явган зорчигчийн эрхийг үүргийг нэг бүрчлэн зааж,  хууль зөрчвөл ямар хариуцлага ногдуулах заалтыг оруулжээ. Жишээ нь,  согтуугаар жолоо баривал хамгийн багадаа 384 мянган төгрөгөөр торгож, жолоодох эрхийг зургаан сар хасч давтан согтуугаар жолоо баривал эрүүгийн хэрэг үүсгэж, 30 хоног баривчлахаар тусгасан байгаа юм.

Ингээд жолооч болон иргэдын хамгийн их сонирхлыг нь татдаг заалт бол торгуулийн залтууд билээ. Ингээд замын хөдөлгөөнд оролцохдоо юунд анхаарч, хууль зөрчвөл ямар торгуул төлөхөөр заасныг багцлан хүргэж байна.

Согтуугаар анх удаа жолоо баривал 384 мянган төгрөгөөр торгоно 

Согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон этгээд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хоёр дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх буюу 384 мянган төгрөгөөр торгож, жолоодох эрхийг зургаан сараас хоёр жил хүртэл хугацаагаар хасах шийтгэл хүлээлгэхээр тусгажээ.

Харин согтуугаар жолоо барьж тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй болсон буюу эрхээ хасуулсан этгээд согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хоёроос дөрөв дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, зөрчлийг давтан үйлдсэн бол эрүү үүсгэж 30 хоногийн хугацаатай баривчлах, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг гурван жилийн хугацаагаар хасах шийтгэл хүлээлгэх юм байна.

Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхгүй, эрхээ хасуулсан, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл хэрэглэсэн этгээдээр тээврийн хэрэгсэл жолоодохыг шаардсан, нөлөөлсөн иргэнийг 48 мянгаар хуулийн этгээдийг 960 мянган төгрөгөөр торгох юм.

Ингэснээр согтуугаар жолоо барих үзэгдэл багасна гэдгийг хуулийг хэлэлцэх үеэр санаачлагчид хэлж байсан. Үнэхээр мөнгөтэй бол эхний удаагийн торгуулийг нь төлж болох ч дараагийн удаа бол арай л хатуу байна гэдгийг жолоочид хэлж байгаа.

Жолоогоо согтуу хүнд шилжүүлбэл 96 мянган төгрөгөөр торгоно 

Хэрвээ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, мансуурсан хүнд жолоог шилжүүлсэн бол тухайн шилжүүлсэн этгээдийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тавин хувьтай тэнцэх 96 мянган төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээнэ. Мөн согтуу жолоо барьсан этгээдэд торгуул ногдуулж, жолоодох эрхийг зургаан сараас нэг жил хүртэл хасна.

 Бие эвгүйрхсэн үедээ жолоо баривал 48 мянгаар торгоно   

Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд өвчтэй буюу ядарсан үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний хорин таван хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэнэ гэж тусгасан байна. Энэ тохиолдолд 48 мянган төгрөгөөр торгоно гэсэн үг.

Мөн тээврийн хэрэгслийн жолооч автомашины жолоодлогоо өвчтэй, биеийн байдал нь хэвийн бус байгаа хүнд шилжүүлвэл мөн хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний арван хувь буюу 19200 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэх юм байна.

 Жолооны үнэмлэхгүй жолоо баривал 48 мянгаар торгоно 

Зарим жолоочид үнэмлэхээ мартаж гарах тохиолдол цөөнгүй. Харин шинэ хуулиар Замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан баримт бичиггүй тээврийн хэрэгсэл жолоодсон бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний хорин таван хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэх юм байна.

Өөрөөр хэлбэл, жолооны үнэмлэхгүй, жолоодох эрх аваагүй тээврийн хэрэгсэл жолоодвол 48 мянган төгрөгөөр торгох юм байна. Харин баримт бичиггүй этгээдэд тээврийн хэрэгслийг шилжүүлсэн бол 19200 төгрөгөөр торгох юм байна.

Бүртгэлгүй тээврийн хэрэгсэл жолоодвол 96 мянган төгрөгөөр торгоно 

Улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд оролцсон иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тавин хувьтай тэнцэх буюу 96 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 192000 төгрөгөөр торгох юм байна. Харин тухайн жолоодож буй тээврийн хэрэгслээ техникийн хяналтын үзлэгт оруулаагүй, тэнцээгүй байхад нь замын хөдөлгөөнд оролцсон иргэн, хуулийн этгээдийг мөн дээрх хэмжээгээр торгохоор заажээ.

 Хуурамч дугаар ашигласан хуулийн этгээдийг 960 мянган төгрөгөөр торгоно 

Улсын бүртгэлийн дугаар нь арилсан, бүдгэрсэн зэргээс үзэгдэх байдал нь муудсан, эсхүл дугаараа буруу байрлуулсан тээврийн хэрэгсэл жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцсон бол улсын дугаарын тэмдгийг хурааж, иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний хорин таван хувьтай тэнцэх 48 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй тэнцэх төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэнэ.

Харин улсын бүртгэлийн дугааргүй буюу дугаараа нуун далдалсан тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд оролцсон бол 96 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 348 мянган төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэх юм байна. Харин хуурам дугаар ашигласан иргэнийг 192 мянга, хуулийн этгээдийг 960 мянган төгрөгөөр торгох юм байна. Дугаар хязгаарлах үйлчилгээ гарснаас хойш зарим нэг бэл бэлчинтэй нөхдүүд хоёр дугаар хэрэглэх нь элбэгшсэн. Харин та өөрт байгаа нууц дугаараа бүртгүүлэхгүй бол дээрх торгуулийн шийтгэлийг хүртэнэ.

Жолооч, зорчигч бүсээ зүүгээгүй бол 9000 төгрөгөөр торгоно 

Ихэнх жолоочид жолоо барих үед бие барилаа гэдэг шалтагаар бүс зүүдэггүй. Харин цагдаа харсан үед бол биенийхээ наагуур татаад орхичихдог. Гэхдээ шинэ хуулиар зөвхөн жолоочоос гадна зорчигч хамгаалах бүс хэрэглээгүй бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний таван хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэхээр төсөлд тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл, ганц жолоочид ч биш зорчигчийг торгоно гэсэн үг. Энэ тохиолдолд есөн мянган төгрөгөөр торгохоор заажээ. Тэгэхээр даргын суудалд сууж буй хүмүүс анхаарах хэрэгтэй боллоо.

 Утсаар яривал 9000 төгрөгийн торгуултай 

Тээврийн хэрэгсэл жолоодох үед хөдөлгөөнт утас хэрэглэсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний таван хувьтай тэнцэх 9000 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэх юм байна.

Гэрлэн дохио зөрчвөл 19200 төгрөгөөр торгоно 

Жолооч нарын хамгийн их дүрмээ зөрчдөг зөрчил бол гэрлэн дохио. Харин жолооч гэрлэн дохио болон цагдаагийн албан хаагчийн хориглосон дохиог зөрчин замын хөдөлгөөнд оролцсон бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний арван хувь буюу 19200 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэнэ. Мөн Замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан тээврийн хэрэгслийн дуут дохио өгөх журам зөрчсөн бол 19200 төгрөгөөр торгоно

Зам тавьж өгөх шаардлагыг биелүүлээгүй бол 19200 төгрөгөөр торгоно 

Замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан жолооч давуу эрх бүхий тээврийн хэрэгсэлд зам тавьж өгөх шаардлагыг биелүүлээгүй бол 19200, жолооч хөдөлгөөний чиг өөрчлөхдөө эгнээ байр эзлэх журам зөрчсөн, хориглосон газарт буцаж эргэх буюу ухрах үйлдлийг хийсэн бол мөн 19200 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэх юм байна.

 Урсгал сөрвөл 96 мянган төгрөгөөр торгоно 

Зарим нэг Америк кинон дээр гардаг үзэгдлүүд манай хотын замуудад арай л гардаггүй. Гэхдээ юмыг яаж мэдхэв гэсэн шиг энэ заалтыг хуулинд оруулжээ. Замын хөдөлгөөний дүрэмд хориглосон нөхцөлөөр жолооч эсрэг урсгал сөрсөн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний тавин хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгож, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг зургаан сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар хасах шийтгэл хүлээлгэхээ заажээ.

 Хэт удаан явбал 19 мянган төгрөгөөр торгоно 

Замын хөдөлгөөнд оролцож буй жолооч шаардлагагүй үед огцом тоормослох, аюултай нөхцөл үүсгэх, эсхүл хүндэтгэх шалтгаангүйгээр хэт удаан явж бусдын хөдөлгөөнийг саатуулвал захиргааны хариуцлага хүлээнэ. Энэ нөхцөлд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний арван хувь буюу 19200 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэхээр боловсруулжээ.

Хурд хэтрүүлбэл жолоодох эрхийг зургаан сараар хасна 

Дөнгөж жолоодож сурж буй, эсвэл машиныхаа хүчийг үзэх гэсэн залуучуудад зориулсан заалт. Замын хөдөлгөөний дүрэмд заасан жолооч тээврийн хэрэгслийн хурдыг зөвшөөрөгдсөн дээд хязгаараас тавь хүртэл хувиар хэтрүүлсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний арван хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэнэ. Замын хөдөлгөөний дүрэмд зааснаар жолооч тээврийн хэрэгслийн хурдыг зөвшөөрөгдсөн дээд хязгаараас тавиас дээш хувиар хэтрүүлсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний хорин таван хувьтай тэнцэх төгрөгөөр торгож, тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг зургаан сарын хугацаагаар хасах шийтгэл хүлээлгэнэ.

Явган зорчигч дүрэм зөрчвөл торгоно 

Энэ хуулийн хамгийн онцлох заалт нь энэ. Явган зорчигч Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчвөл 19200 төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээлгэнэ. Харин явган зорчигч согтуугаар Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн бол 48 мянган төгрөгөөр торгох шийтгэл хүлээнэ. Иргэн, хуулийн этгээд оршин байгаа газарт хамаарах замын бохирдол, цас мөсийг цэвэрлэлгүй замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын зөрчилд хүргэсэн бол эцэг эх, асран хамгаалагчийг 19200 төгрөгөөр торгох юм байна.

Энэ мэтчилэн замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг зөрчсөн зүйл бүрээр иргэн, хуулийн этгээдэд торгуул ногдуулах юм. Хууль нь есдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлнэ гэдгийг иргэддээ дахин сануулж байна.