УИХ-ын гишүүн, Барилга хот байгуулалтын сайд З.Баянсэлэнгийг “Ярилцах цаг ” буландаа урилаа. Хууль тогтоох болон салбарынх нь талаар бус МАХН-ын гишүүний хувьд улс төрийн нөхцөл байдлын талаар түүнтэй ярилцсан юм. 

-МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Г.Шийлэгдамба ил захидал бичсэн нь улс төрийн гол дуулиан болж байна. Та энэ талаар ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Г.Шийлэгдамба Эрүүл мэнд, спортын сайдаар ажиллаж байгаад баривчлагдсан ч одоо гадуур байгаа.Тэрбээр манай намын ерөнхий нарийн бичгийн даргын албан тушаалаас чөлөөлөгдөөгүй. Өөрөөр хэлбэл, түүний намын албан тушаал хэвээр байгаа гэсэн үг.

Өнгөрсөн Баасан гарагт түүний бичсэн гэх ил захидал олон нийтийн сүлжээгээр гарсанд гайхсан. Яагаад гэвэл намын албан тушаал хашиж буй, улс төрийн гал тогоонд чанагдаж, хат суусан улстөрчийн хувьд ийм захиа бичсэн гэхэд би хувьдаа итгэхгүй байгаа.

Тодорхой хугацаанд Г.Шийлэгдамбатай хамтран ажиллаж байгаагийн хувьд түүний бичсэн гэх ил захидлаас түүнийг олж харахгүй байна. Учир нь түүний үг яриа, санаа бодол, байр суурийг агуулаагүй гэдэг нь мэдэгдэж байсан. Харин эндээс би нэг зүйлийг олж харлаа.

Тэрбээр авлигын хэрэгт холбогдоогүй, ор үндэсгүй зүйл байжээ гэж бидний өмнө нь ярьж, хэлж байсан зүйл улам батлагдлаа. Өөрийн дотны хүнээсээ мөнгө авсан тухай зүйл бий. Түүнээс танихгүй хүнээс авлигын мөнгө авсан зүйл биш юм байна. Тэгэхээр Авлигатай тэмцэх газар шалгах хэрэг биш байжээ. Харин иргэний шүүхээр явах хэрэг байх гэдгийг илүү тодотголоо.

-Тэрбээр намдаа санхүүжилт босгох гэж байсан гэл үү?

-Ерөнхий нарийн бичгийн дарга намын өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдан явуулдаг, намын санхүүжилтийг захиран зарцуулах эрх мэдэлтэй субъект. Аль ч нам гишүүдийнхээ татвар, хандив тусламжаар үйл ажиллагаагаа явуулдаг. 

Манай намын санхүүжилт бол нөгөө хоёр том намын дэргэд далайд дусал шиг л зүйл. Бид энэ зүйлийг цэгцлэхээр улс төрийн намын санхүүжилтийн тухай хуулийн төслийг бэлэн болгоод өргөн барьчихсан ч хэлэлцүүлэхгүй байна.

-Тэр ил захидалд хүнээс авсан мөнгөө намын даргадаа өгөх гэж байсныгаа илчилсэн гэж тайлбарлах хүн байна. Энэ захидлыг танай намын даргатай холбож буй нь ямар учир шалтгаантай гэж бодож байна вэ?

-Хардалт хэр хэмжээндээ байж, бодитой зүйл дээр үндэслэсэн байх ёстой. Удахгүй улс төрийн сонгууль болох гэж байна. МАХН-ын даргыг сонгуульд оролцуулахгүй гэсэн оролдлого өрсөлдөгч намуудад байгаа. Бүр тодруулбал МАН-д бий.

Яагаад гэвэл өнгөрсөн удаагийн шат шатны сонгуульд МАН-ын ялах боломжийг манай нам хуваасан. Ирэх сонгуулиар ч тэдний саналыг хуваах бодит байдал байгаа учраас МАН-ынхныг илүү хардаж байна. МАХН сонгуульд оролцохгүй байх нь МАН-ын улс төрийн ашиг сонирхлыг хангах гээд байна шүү дээ.

-Явуулга, хардлага гэж үзэж байгаа гэлээ. Та засагт хамтран ажиллаж буй АН-ыг хардахгүй байна уу?

-Бид АН-ын саналыг биш МАН-ын саналыг илүү хуваадаг. Үнэмлэхээ сольсон ч гэсэн МАХН-ын гишүүн гээд явж байгаа олон мянган хүн бий. Тэд МАН-ын үнэмлэхтэй ч МАХН-ын төлөө саналаа өгдөг учраас манай намын ялалт Ардын намынханд илүү хамаатай болчихоод байна.

“Шударга ёс” эвсэл Засагт орсноороо МАНАН-г сарниулсан, улс төрийн том бүлэглэлийг хагалсан. АН талаас ч хардалт бий. Тэд МАХН-ын даргыг Шадар сайд болгохгүй гэсэн гох дэгээ тавьж байхыг үгүйсгэхгүй.

-Бас МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг Шадар сайдад нэр дэвшүүлэхээр болсонтой холбоотой улс төр гэж ил захидлыг тайлбарлах нь бий. Танай намын дарга ч энэ тухай дурдсан. Ийм зүйл байгаа болов уу?

-Энэ яриа аль эртнийх. 2012 оны сонгуулийн дараа Засагт хамтран ажиллах эвслийн дарга нь Шадар сайд байна гэсэн гэрээ бий. Тэр үүднээсээ МАХН-ын даргыг нэр дэвшүүлэх талаар тухайн үед яригдсан. Энэ асуудал одоо ч яригдаж байгаа юм.

МАН өмнө нь Засагт хамтарч байхдаа дарга нь Шадар сайдаар ажиллаж байсан шүү дээ. Тэгэхээр энэ асуудлыг хурцатгах шаардлага байхгүй. 

Н.Энхбаяр даргыг болон МАХН-ыг сонгуульд оролцуулахгүй байх л оролдлого. Уг нь түүний албан тушаал хаших боломж нээлттэй байгаа шүү дээ. Харин түүнийг Шадар сайд болгохгүй гэж байгаа нь сонгуульд, оролцуулахгүй гэсэн явуулга. Энэ бол зөвхөн нэг албан тушаал бус бүхэл бүтэн МАХН-ыг сонгуульд оролцуулахгүй гэсэн явуургүй зүйл.

-Та Г.Шийлэгдамбыг тийм зүйл бичих хүн биш гэлээ. Өөрөөр хардаж байгаагаа ч хэллээ. Тэгэхээр дарамт, шахалтаар бичсэн юм биш биз?

-Манай Г.Шийлэгдамба тийм араншинтай хүн биш. Дарамт шахалтад орсон байхыг үгүйсгэхгүй. Би тэр халуун тогоонд чанагдаж байсны хувьд хууль хүчнийхэн хэргийг илрүүлэх гэж сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчдийг яаж шахаж байцаадаг тухайд асуудал байдгийг мэднэ. Ийм шахалтад орсон бол Г.Шийлэгдамба түүнийг даваад л гарах ёстой.

Ийм зүйл ярих хүн биш гэж би түүнд маш их итгэж байгаа. Харин энэ үйл явдал МАХН-ын даргыг хэрэгт холбох гэсэн зах сэжүүр гэж харж байна. Түүнээс Г.Шийлэгдамбын мөнгө авсан нь авлигын хэрэг үү, иргэний хэрэг үү гэдгийг хуулийнхан онцолж харахгүй байгаа нь их хачирхалтай байна.

-Ил захидлаас Г.Шийлэгдамбыг олж харахгүй байна гэлээ. Та хүний гарын үсэг, бичгийн хэвийг шинжилж, тогтоодог субъект биш ч гэлээ нэг намын журмын нөхрийн хувьд түүний санаа бодол биш гэж уншиж байгаа гэж үү?

-Хүнийг шууд дүгнэж болохгүй. Тэр хүн юун тухай бодож явдаг, юунд зорьдог вэ гэсэн мөн чанарыг ойлгодоггүй. Үүнтэй адил тэр захидлыг гараар бичсэн ч гэлээ тэр дотроос Г.Шийлэгдамбын мөн чанар харагдахгүй, үнэртэхгүй байна. Айлган сүрдүүлэг дунд ч бичигдсэн байж мэдэх юм.

Бид хоёр хүнд хэцүү цаг үед намдаа ажиллаж байсан, тэр миний найз, түүнд би одоо ч гэсэн итгэж байгаа учраас захидлын талаар хардалт төрж байгаа юм. Ганцхан би ч биш бид, бидний ард байгаа олон мянган гишүүд, дэмжигчид маань итгэж байгаа. Яагаад өнөөдөр МАХН-ын дарга намаа удирдаад сонгуульд өрсөлдөж болохгүй гэж, яагаад нийгэмд ганцхан хүнийг, ганцхан намыг хардаад байдаг юм бэ.

-Эдгээр зүйл явуулга юм бол танай намын нэр хүндэд яаж нөлөөлдөг бол?

-Хүмүүсийн тархийг хоосон мэдээллээр угаахаа болих хэрэгтэй. Ийм явуургүй зүйл улиг болчихлоо. Улс төрийн өөр тоглолт, шударга өрсөлдөөн байдаггүй юм уу. Хэлмэгдэж, орон шоронд орж, гадаадад бараг л нутаг заагдаж эмчилгээ хийлгэлээ. Тэр хүмүүсийн бодож буйгаар Н.Энхбаяр гэдэг ганцхан хүнээс бүх зүйл шалтгаалдаг юм бол өнөөдөр бүгд зогсчих хугацаа боллоо шүү дээ. 

Тэгэхээр асуудлын гол нь Н.Энхбаяртаа биш, түүнийг шалгах гэж оролддог, шалгуулдаг хүндээ, байгууллагадаа байгаа юм. Удаа дараа ийм үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь бид илүү шударгаар тэмцэх ёстой, бусдаас өөр байж, илүү эв нэгдэлтэй ажиллах ёстойг сургасан, хат суулгасан он жилүүд байлаа. Яаж өө олж авах вэ гээд анаад сууж  байгаа хүмүүст бид олз болж болохгүй.