УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшин: Энэ хэлцлийг хийхэд урьдаас сайтар бэлдсэн байна

Ташкент хотноо болсон гурван улсын төрийн тэргүүн нарын уулзалтаар зөвхөн Эрдэнэтийн 49 хувийг авах тухай асуудлыг хэлэлцсэн гэж үү? Энэ уулзалтын өмнө Засгийн газар шийдвэрээ гаргах ёстой байсан гээд байгааг тайлбарлаж өгнө үү? Тухайн үеийн Сангийн сайд Б.Болор яагаад Эрдэнэт үйлдвэрийн 51 хувийг үнэгүйдүүлсэн юм бэ?

Яваандаа 51 хувийг авна гэсэн бодлого харагдаад байна. Төрийн өмчийн хороог татан буулгаж, Эрдэнэт үйлдвэрийн 51 хувийг хоёр хувааж, нэг хэсгийг Б.Болорт, нөгөө хэсгийг С.Баярцогтод өгсөн байна. Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувиас Монголын тал татгалзах тухай асуудлыг яагаад УИХ-тай зөвшилцөөгүй юм бэ? Яагаад ард түмний өмнөөс стратегийн орд газрыг манаж хамгаалж байх үүрэгтэйгээр сонгогдсон УИХ-д мэдэгдэлгүй нууцаар гэрээ хийсэн юм бэ?

Ямар ч хувилбар байгаагүй гэж ярилаа. Дор хаяж 4 хувилбар байсан. Төрийн мэдэлд авах, ард түмэндээ хувьцаа болгож өгөх, тодорхой хувийг гадагш нь худалдах, үндэсний компаниудын дунд нээлттэй сонгон шалгаруулалт зарлаж, хамгийн ашигтай санал гаргасан компанид өгөх гэсэн 4 хувилбар байж болох байтал зөвхөн Худалдаа хөгжлийн банкинд өгнө гэж шийдсэн байна.

Хэдхэн хоног хүлээж байгаад УИХ-тай зөвшилцөх ёстой байсан. Гэтэл одоо Казакстан улс авчих гээд байсан учраас Монгол Улсдаа авахын тулд ийм шийдвэр гаргасан гэж тайлбарлаж байна. Монгол Улсын Засгийн газрыг урьж оролцуулж байна гэдэг нэрээр 500 сая ам.долларын баталгаа гаргуулж, Төрийн өмчийн хороог татан буулгаж, сонгуулийн үеийг тааруулж нууцаар хуралдан, 500 сая ам.долларыг бүрдүүлэх боломжийг нөгөө талд олгожээ.

Зөвхөн Эрдэнэт үйлдвэр ч биш Монросцветмент, Асгатын мөнгөний орд ч төрийн мэдэлд байхаа больсон гэж үнэн үү? Монгол Улсын Үндсэн хууль зөрчиж, хууль бусаар хувийн компанид өгснийг шийдвэрлэх боломж бий юу?

Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг: 49 хувийг Монголд авчирсан Монгол компани руу дайраад байх юм

Гурван улсын төрийн тэргүүн нарын уулзалт бол Монгол Улсын хөгжлийн томоохон гарцуудын нэг гэж боддог. Энэхүү өндөр түвшний уулзалтаар зөвхөн Эрдэнэт үйлдвэрийн асуудлыг ярилцсан гэж мушгин гуйвуулж болохгүй. Уулзалтын хүрээнд Монгол Улсад ашигтай шийдвэр гаргуулах талаас төрийн албан тушаалтнууд дор бүрнээ чармайн ажилласан.

Энэ асуудалд хуйвалдааны онол яриад хэрэггүй. Төрийн өмчийн хороог татан буулгах шийдвэрийг Засгийн газар гаргаагүй. Энэ бол УИХ-ын гаргасан шийдвэр. Тиймээс Эрдэнэт үйлдвэрийг хууль бусаар авахын тулд урьдаас бэлдэж, Төрийн өмчийн хороог татан буулгасан зүйл байхгүй гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдэж байна.

ОХУ-ын эзэмшиж байсан 49 хувийн талаар өнөөдөр ярьж байна. Монголын талын 51 хувийн тухай ярьж байсан бол УИХ, Засгийн газрын түвшинд хэлэлцэж шийдвэрлэнэ. Өнөөдөр ОХУ-ын эзэмшиж байсан 49 хувийг Монголын компани авчихлаа, одоо яах вэ тухай ярих ёстой.

Монросцветментийн харьд байсан 49 хувь хүрээд ирлээ. Эрдэнэтийн 49 хувийг Монголын компани аваад ирэхээр тал талаас нь дайраад байгааг огт ойлгохгүй байна. 49 хувь нь ОХУ-ын талд хэвээрээ байж, ногдол ашгаа хүртээд, Оросын талыг төлөөлсөн захиралтай, Оросын мэргэжилтнүүд ажиллуулсаар байх байсан юм уу?

Монгол мэргэжилтнүүд тус үйлдвэрт 30, 40 жил ажиллачихсан. Одоо бие даан аваад авах бүрэн боломж, чадавхтай болсон шүү дээ. Монголдоо 49 хувийг авчрахын тулд Засгийн газар тухайн үед ийм шийдвэр гаргасан. Хэзээ ч Монголд ирэхгүй байсан, харь улсын мэдэлд байсан 49 хувийг Монгол Улсад авчирсныхаа төлөө хуулийн хариуцлага хүлээх ёстой гэвэл би хариуцлага хүлээхэд бэлэн байна.

УИХ-ын гишүүд ээ! Мега төслүүдээ хөдөлгөх асуудлыг УИХ-аар оруулвал асуудал шийдэгдэхэд хүнд шүү гэдгийг өнгөрсөн 4 жилийн бидний туршлага харуулж өгсөн. Бидний туршлагаас суралцах хэрэгтэй. Энэ том төслийг 100 хувь Монголынх болгож байгаа хэлцлийн хүрээнд ингэж дайрч, давшилж байгаа юм чинь бусад том төслүүд ер нь явах юм уу?

Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажилласан 28 хүн байдгийн 12 нь амьд сэрүүн байна. Энэ зовлон, жаргалын дундуур явж үзсэн хүний хувьд асуудлыг ингэж улстөржүүлж байгаа нь Засгийн газар руу өгч байгаа шанаа юм гэж бодож байна. Нэг нам үнэмжлэхүй ялалт байгуулж, 65 суудалтай болсон юм чинь том төслүүд явах байх гэсэн итгэл үнэмшилтэй байсан ч 51 хувь байсныг 100 хувь болгосны дараа асуудалд ингэж хандаж байна. Өөр том төслүүдээ УИХ-ын оролцоогүйгээр явуулаад үзээрэй гэдэг дохио өгч байна гэж ойлголоо.

УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшин: Яагаад УИХ-тай зөвшилцөөгүй юм бэ гэж маш тодорхой асууж байна

Монгол Улсын хуульд “... УИХ-тай зөвшилцөж байж Засгийн газар шийдвэр гаргана” гэж заасан байхад яагаад хууль зөрчин, дур мэдэж гэрээ байгуулсан юм бэ? Тухайн үеийн Сангийн сайд Б.Болор нууц тогтоол гаргаж байхад мэдээгүй гэж үү?

18 сарын дотор гуравдагч этгээдэд худалдан борлуулсан тохиолдолд 100 сая ам.долларын торгууль ногдуулна гэхээр Монголын төр Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувийг авсан тохиолдолд энэ төлбөрийг төлөх болж байна уу?

Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг: Төр аж ахуйн ажилд бага оролцох хэрэгтэй

Олон улсын гэрээний тухай хуулийн 1 дэх хэсэгт “Олон улсын гэрээ, түүнд оролцогч бусад талууд үл биелүүлэх буюу зөрчсөн тохиолдолд гэрээг хүчингүй болгох, үйлчлэлийг түр зогсоох тухай саналыг... ” гэж заасан байдаг. Эрдэнэттэй холбоотой асуудлыг УИХ-аар оруулж, гэрээг хүчингүй болгох тохиолдолд энэ тухай хуулийн төслийг УИХ-д оруулж шийдэх гэсэн Засгийн газрын шийдвэр гарсан.

Сайдын гаргаж байгаа тушаалыг Ерөнхий сайд мэдэх боломжгүй. Байнгын хорооны хуралдааныг дөнгөж сая зарласан учраас оролцох боломжгүй байна, маргаашийн хуралдаанд оролцъё гэж Сангийн сайд асан Б.Болор надад хэллээ.

Төр аж ахуйн ажилд бага оролцож, татвараа авдаг, бизнесийн орчныг тогтвортой, тодорхой байлгах үүргээ биелүүлэх ёстой гэж боддог.  

Худалдаа хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал О.Орхон: Манай банкинд Засгийн газар 500 сая ам.долларын баталгаа гаргаж өгсөн

2015 оны 5 дугаар сард Худалдаа хөгжлийн банк Монгол Улсын Засгийн газраас баталгаа гаргуулсан. Өмнөх хуулиар бол Монгол Улсын ямар ч аж ахуйн нэгж баталгаа гаргуулах эрхтэй болсон. Тэр тусмаа өөрийн эзэмшиж буй Засгийн газрын бонд буюу ирээдүйд Засгийн газраас авах авлагынхаа эсрэг банкууд баталгаа гаргуулж болно гэсэн заалттай.

Монгол Улсын эдийн засаг мөнгөний хомсдолд орж, өрийн шаардлагыг давсан учраас олон улсын зах зээлээс хөрөнгө босгох боломжгүй болсон. Тиймээс Худалдаа хөгжлийн банк 500 сая ам.долларын бондыг Монгол Улсын Засгийн газрын баталгаатай гаргаж, 500 сая ам.долларыг оруулж ирсэн өдөртөө Монголбанкны ханшаар Монголбанкинд худалдаж, валютын нөөцөд оруулсан.

Бид валют зарсан төгрөгөөрөө барьцаанд тавьсан, Засгийн газраас худалдаж авсан 1 их наяд гаруй төгрөгийн бондын мөнгийг чөлөөлсөн. Өөрөөр хэлбэл, эцсийн дүндээ манай тайлан дээр энэ мөнгө ам.доллараар орж ирээгүй, Засгийн газрын бонд болчихоод байж байна.

Эрдэнэт үйлдвэр нь Монгол Улсын нэг ААН болсон гэдэг утгаараа үйл ажиллагаа нь Компанийн тухай хуулиар зохицуулагдана. Хувьцаагаа хэсэгчлэн болон бүхэлд нь зарж болно. Гагцхүү өмнөх худалдан авагчаас тавьсан заавал биелүүлэх шаардлагын хувьд торгууль тавих заалт оруулж ирсэн. Сангийн сайдын гаргасан тогтоол бол Эрдэнэт үйлдвэрийн ТУЗ-ийн гишүүдийг томилсон яаралтай тогтоол юм. ТУЗ-ын гишүүд дотор миний бие байгаа. 

Гэрээ хэлэлцээр нэгэнт дууссаны дараа, Монгол Улсын талд 100 хувь шилжсэн учраас хуучны бүтэц байхгүй болж үндсэндээ компани удирдлагагүй болох эрсдэл үүссэн. Тиймээс маш яаралтай удирдлагаар хангах, Монгол Улсын холбогдох хуулиудад нийцүүлэх шийдвэрийг тухайн үеийн Сангийн сайд Б.Болор гаргасан.

Компанийн тухай хуулийн дагуу компанийн шинэ дүрмийг баталж, урьд нь байсан жишгээр хоёр талаас гурав, гурван ТУЗ-ийн гишүүн томилсон. Өмнө нь ОХУ, Монгол хоёр улсаас ээлжлэн захирал томилдог байсныг цөөнхөөс ТУЗ-ийн даргыг санал болгоно гэсэн өөр заалтаар сольсон. Тиймээс Монгол Улсын төр 51 хувийг нь эзэмшиж байгаа учраас ТУЗ-ийн гишүүдийг өөрчлөх, хувь нийлүүлэгчдийн хурлаа хийх бүрэн боломжтой.