УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ж. Сүхбаатартай ярилцлаа.

-Та байнгын хорооны даргын ажлаа хүлээж аваад удаагүй байна. Төрийнбайгуулалтын байнгын хорооны хувьд хамгийн анхаарал татсан асуудлын нэг нь УИХ-ын сонгуулийн хууль байх гэж ойлгожбайна. Намрын чуулганы хугацаанд Сонгуулийн хуулиа баталж амжих болов уу?

- Миний хувьд УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны даргаар томилогдоод цөөхөн хонож байна. Гэхдээ Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны гишүүн учраас байнгын хороогоор хэлэлцэж байгаа асуудал, хуулийн төслүүдийг сайн мэднэ. Тиймээс төвөгтэй асуудалгүй гэж хэлж болно. Үнэхээр анхаарав хандуулах асуудлын нэг нь УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн төсөл юм. Мэдээж УИХ-ын намрын чуулганы хугацаанд хэлэлцүүлэхийн төлөө хичээж ажиллана. УИХ-ын дэд дарга Н.Энхболдоор ахлуулсан ажлын хэсэг ажиллаж байна. Бидний санал үндсэндээ нэгдсэн ч амаргүй зүйл бий. Гэвч хуулийн төслийг батлуулахын төлөө хичээн ажиллах болно.

-Санал нэгдсэн чамаргүй зүйл бий гэлээ. Ямар асуудал дээр санал нэгдэхгүй байна вэ?

-Нам дугуйлах уу, хүний нэр дугуйлах уу гэдэг дээр санал нэгдээгүй ч үүнийг зохицуулах боломжтой гэж харж байна. Харин Сонгуулийн хуулийг намрын чуулганы хугацаанд батлахыг Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга шийдвэрлэхгүй. УИХ-ын гишүүдтэйгээ ойлголцож, саналыг сонсож дэмжлэгийг нь авч ажиллана.

-Таны хувьд сонгуулийн ямар тогтолцоог дэмжих байр суурьтай байна вэ. Та хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд байдаг?

- Миний хувьд сонгуулийн хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажлын хэсэгт багтсан. Үндсэндээ намын бүлгүүд, ажлын хэсгийнхэн холимог тогтолцоотой байхаар санал нэгдсэн. Хувилбар ямар байх вэ гэдэгт хувь хүний тодорхой байр суурь бий ч байнгын хорооны дарга учраас хувийн байр суурь илэрхийлэхээс илүүтэй гишүүдийнхээ саналыг хүндэтгэнэ.

-Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуулийн төслийг оны сүүлчээр батлуулсан. Энэ нь таны байнгын хорооны даргаар томилогдсон даруйдаа батлуулсан анхны хууль болов уу. УИХ-ын дарга энэхүү хуулийг баталснаар Монгол Улс Үндсэн хуулиа баталгаажуулж байна гэж онцолж байсан?

-Энэ хуулийг тун удахгүй ёсчилно. Парламентын түүхэнд байхгүй ховор үйл явдал болсон. Бусад улс орнуудаас манайх шиг Үндсэн хуульдаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуультай нь цөөн юм. Өмнө нь байнгын хорооны даргаар ажиллаж байсан Ө.Энхтүвшин дарга хуулийн төсөл дээр их идэвх зүтгэлтэй ажилласан.

-Мөрдөж эхлээд хэдхэн хонож буй УИХ-ын болон Дэгийн тухай хуулийн зарим заалт нь хэвлэл мэдээллийн байгууллагын ажилтнуудын мэдээлэл олж авах эрхийг тодорхой хэмжээнд зөрчиж байна гэж үзэж байна. Маргаан дагуулсан энэ асуудлын талаар та ямар байр суурьтай байна вэ?

- Хуулийн заалтаар бол УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаас бусад буюу байнгын хорооны хуралдаанд зөвхөн сэтгүүлчид биш УИХ-ын Тамгын газар болон намын бүлгүүдийн ажилтнууд, УИХ-ын гишүүдийн зөвлөхүүдийг оролцохыг хязгаарласан. Нэг зүйлийг хэлэхэд энэ заалт сэтгүүлчийг өөрийг нь байнгын хорооны хуралдаанд орохыг хязгаарласан. Харин мэдээлэл олж авах эрхийг нь хориглоогүй. Гэхдээ хэвлэлийнхнийг мэдээллээр хангах үүргийг байнгын хорооны дарга, цөөнх болсон гишүүдийн төлөөлөл хүлээх бөгөөд байнгын хорооны хуралдааны тэмдэглэл ч нээлттэй. Тэгээд ч хэн гэдэг гишүүн юу хэлснийг нэг бүрчлэн тэмдэглээд УИХ-ын мэдээллийн сүлжээнд тавьсан байдаг. Цаашид УИХ-ын Тамгын газрын хэвлэл мэдээллийн хэлтсийнхэн байнгын хорооны хуралдааныг бичлэгээр баримтжуулж олон нийтэд тэгш хүртээмжтэй хүргэх боломжтой. Үүнийг зохион байгуулж болно.

-Энэ нь сэтгүүлч байнгын хорооны хуралдааныг сурвалжилж хүргэхээс маш ялгаатай гэж бодож байна. Заавал ийм хязгаарлалт хийх болсон учир нь юу вэ?

-Парламентын засаглалтай бусад улсын жишгийг харахад байнгын хорооны хуралдаан нь
шийдвэр гаргах гол хэлэлцүүлгийн шат байдаг. Иймд хөндлөнгийн нөлөөгүй ажил хэрэгч орчин бүрдүүлж өгөх учиртай байдаг.Мэдээллийн эрх чөлөөг боомиллоо гэдэгтэй санал нийлэхгүй байна. Өнөөдөр манай Засгийн газрын хуралдаан ч хаалттай болдог шүү дээ. Тэгээд завсарлагаанаар сайд нар нь ээлжилж хэлэлцсэн асуудлаар мэдээлэл өгдөг. Энэ асуудал УИХ-ын гишүүдийн хүрээнд олон удаа яригдсан. Харин ч манай парламентыг гадны орны хэвлэлийнхэнд мэдээлэл өгдөг талаас харьцуулбал эрх чөлөөтэй шүү дээ. Ганцхан манай улс л ийм хуультай биш юм. Парламент ардчилсан байх эсэх шалгуурыг хэн дуртай нь байнгын хорооны хуралдааны хэлэлцүүлэгт оролцох эсэх гэсэн шалгуураар хэмжихгүй. Баталсан хуульд хүн бүхэн дуртай байх албагүй, дургүйцэл илэрхийлж болно. Бид зөв тайлбар өгөх ёстой. Байнгын хорооны хуралдааны үеэр сэтгүүлчид гишүүдээс асуулт асууж хуралдаанд оролцдоггүйн дээр мэдээллийг ч олон нийтэд жигд хүртээмжтэй байдлаар хүргэдэггүй гэж боддог. Чуулганы нэгдсэн хуралдааны явцад ч хамгийн үр ашигтай асуудлыг хэлэлцэх явцад хоёр гишүүний хооронд маргаан дэгддэг. Гэтэл чухал асуудлыг нь гаргахаас илүүтэй гишүүдийн маргааныг бух телевиз цацдаг. Энэ нь хэлэлцсэн асуудлын бодит байдлыг хүргэхээсээ гажиж байгаа хэрэг юм . Юутай ч хуулийг баталсан цаг хугацаанд нь мөрдөх учиртай.