УИХ-ын 2016 оны 71 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөр”-т эдийн засаг, санхүүгийн салбарын хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах зорилтыг тус тус дэвшүүлсэн байдаг. Тэр ч утгаараа 2017 оны намрын чуулганаар банкны салбарын хэд хэдэн хуулинд өөрчлөлт орсны нэг нь Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн даатгалын тухай хууль юм.

Тус хуулийг Засгийн газраас 2018 оны 1 сарын 12-нд өргөн мэдүүлсэн. УИХ-ын хэлэлцүүлэгт бэлтгэх Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар ажилласан бөгөөд УИХ-аас 2018 оны 02 сарын 08-ны өдөр эцэслэн баталжээ.

Хууль батлагдсанаар банкны хүндрэлээс үүссэн хохирлыг хадгаламжийн даатгалын сан хариуцах тогтолцоо төлөвшиж, хадгаламж эзэмшигчдийн эрх ашгийг хамгаалах эрх зүйн боломж бүрдэж байна.

Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Б.Жавхлан: “Банкны эзэд олон нийтийн хөрөнгийг хадгалж эргэлтэнд оруулж байгаагийнхаа төлөө өөрийнхөө хөрөнгөөр даатгалд хамруулж байна гэж ойлгох хэрэгтэй” гэсэн юм.

Мөн УИХ-ын гишүүн, ЗГХЭГ-ын дарга Г.Занданшатар хэлэхдээ: “Банкууд болохоо болиод ирэхээс нь өмнө зөвхөн хувьцаа эзэмшигчдийнхээ хөрөнгийг л шамшигдуулж байхад нь татан буулгах эрхийг нь хадгаламжийн даатгалын корпорацид өгч байгаа. Банк муу ажиллаж, муу зээл олгоод, хувьцаа эзэмшигчиддээ үйлчлээд ирвэл нийт хадгаламж эзэмшигчдийн нэрийн өмнөөс хяналт тавьдаг шаардлагыг илүү найрийвчлалтай байлгах зорилтоор энэ хуулийг оруулсан” гэжээ.

Хуулинд нэмэлт өөрчлөлт орсноор хадгаламж эзэмшигч таны хадгаламжийг яг яаж хамгаалж байна вэ?

-Банкны үйл ажиллагаа хадгаламж эзэмшигчдийн хөрөнгө дээр үндэслэгддэг нарийн тогтолцоотой. Багахан зэргийн доголдол гарахад хадгаламж тань эрсдэлд учирахад ойрхон. Тиймээс нэн түрүүнд хадгаламжтай банкны тань үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байгаа эсэхийг Монголбанк хянана.

-Таны хадгаламжийг хамгаалах дараагийн чухал байгууллага бол Хадгаламжийн даатгалын корпораци. Тус корпораци бие даан банкуудад хяналт шалгалт явуулах эрхзүйн зохицуулалттай. Түүнчлэн Хадгаламжийн даатгалын санг энэ корпораци удирдана. Энэ санд улсын төсөв, Монголбанк, хадгаламжийн даатгалын хураамж гэх зэрэг 11 төрлийн эх үүсвэрээс бүрдүүлнэ. Мөн тус санд банкуудын хураамж төлөх журмуудыг хуулинд нарийн тусгаж өгсөн. Монголбанкнаас хийсэн хяналт шалгалтын дагуу банк даатгалын тохиолдол гаргавал хадгаламж эзэмшигчид Хадгаламжийн даатгалын корпорациас даатгалын нөхөн төлбөр шаардах эрх үүснэ.

-Монголбанкнаас даатгалын тохиолдол бий болсон тухай мэдэгдлийг Хадгаламжийн даатгалын корпорацид ирүүлснээс хойш ажлын гурван өдөрт багтаан Хадгаламжийн даатгалын Үндэсний хороо хадгаламж эзэмшигчид даатгалын нөхөн төлбөр олгох тухай шийдвэр гаргана.

Нөхөн төлбөрийн тухайд

-Юуны түрүүнд Хадгаламжийн даатгалын корпораци хадгаламж эзэмшигчийн тухайн банкин дахь төгрөг ба валютын нийт 20 сая хүртэл төгрөгийн хадгаламжийг нөхөн төлнө гэдгийг санах хэрэгтэй. Нөхөн төлбөрийн хэмжээг тооцохдоо нийт хадгаламжийн дүнг хүүтэй нь даатгалын тохиолдол бий болсон өдрийн байдлаар нэгтгэн тооцно. Гэхдээ та тухайн банкинд төлбөл зохих 90 хоногоос дээш хугацаа хэтэрсэн зээл, хүү байгаа бол үүнийг хасч тодорхойлно.

-Та олон хадгаламжтай бол бүгдийг нь нэг дансанд нэгтгэж тооцно. Мөн валютын хадгаламжтай бол валютаар нь биш даатгалын тохиолдол бий болсон өдрийн ханшаар тооцож төгрөгөөр олгоно.

-Хуулийн дагуу Хадгаламжийн даатгалын корпораци даатгалын тохиолдол бий болсон өдрөөс хойш даатгаын нөхөн төлбөрийг ажлын 10 өдрийн дотор олгож эхэлнэ.

-Та өв залгамжлалаар хадгаламжтай бол өөрийн нэр дээр хадгалуулсан хадгаламж, өвлөгдсөн хадгаламж тус бүрт даатгалын нөхөн төлбөр авна.

-Хадгаламж эзэмшигчийн даатгалын нөхөн төлбөр авах эрхийн хөөн хэлэлцэх хугацаа шаардах эрх үүссэнээс хойш гурван жил байна.