vip76: Таны бодлоор манай улсын хөгжлийн хандлага, чиг баримжаа хэр зөв явж байна вэ? Монгол Улс хөгжиж байна уу?
Монгол Улс Ардчилсан чөлөөт зах зээл рүү шилжээд 40 орчим жил болж байна. Энэ хугацаанд маш олон хөгжлийн тухай баримт бичгүүд баталсан. Энэ бүхэн шинжлэх ухааны суурь судалгаагүй учраас өнөөдрийг хүртэл буруу байгаа нь тодорхой байна. Яагаад гэвэл 3 сая гаруйхан хүний 400-500 мянган хүнийг л баталгаат орлоготой ажлын байраар хангаж чадвал 3 сая иргэнээ тэжээх боломж байна.
Энэ 500 мянган хүнийг л баталгаат ажлын байраар хангаж чадахгүй байна гэдэг нь Монгол Улсын үеийн үед гарсан хөгжлийн бодлого, баримт бичиг, журам, дүрэм зааврууд үндсэндээ шинжлэх ухааны үндэслэлгүй, суурь судалгаагүй, улс төржсөн намуудын улс төрийн өөрийн гэсэн үзэл баримтлал шингэсэн бодлогын бус тунхагийн чанартай бичиг баримт байсан гэдэг нь тодорхой байна. Тиймээс Монгол Улс хөгжихгүй байгаа юм.
Тэгэхээр Монголын ард түмэнд хэдэн намын талцсан, бие биенээ үгүйсгэсэн байдлаас үүдэлтэй буруу бодлогын баримт бичиг шаардлагагүй. Энэ нь Монгол улсыг хөгжүүлэхгүй.
vip76: Тэгвэл хөгжил гэж юу вэ?
Монголчууд бид сүүлийн 30 жил гадны улс орны, тэр дундаа АНУ, Англи, БНСУ гээд өндөр хөгжилтэй орнуудыг аялдан дагалдаж, тэдний хөгжлийг Монгол руу татан хуулах хандлагаар явлаа. Энэ бол болохгүй. Яагаад гэвэл улс үндэстэн хөгжлийнхөө үндэсний бодлогыг гаргахын тулд өөрийнхөө үндэсний хэдэн арван жил бий болгож ирсэн үндэснийхээ өв соёл дээр суурилан орчин үеийн дэвшилтэт технологи, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй уялдуулсан хөгжлийн бодлогийг боловсруулах ёстой. Яг ийм бодлого одоогоор гаргаагүй байна. Мөн гадаадыг аялдан дагаж гадаадыг хэтэрхий их дууриаснаасаа болж Монголчуудын хамгийн том дутагдал болсон зүйл бол Монгол хэлээ мартаж үгийн утгыг ойлгохоо больсон явдал юм.
Биеэ засаад гэрээ зас гэж үг бий. Биеэ зас гэдэг нь өөрөө мөнгөтэй орлоготой болохын нэр биш. Иргэн бүрийг амьдрах чадвар, чадалтай болгох зөв амьдрах боломжийг олгохыг л хэлээд байгаа юм. Тэгэхээр Монголын хөгжил бол хүнээсээ эхлэх ёстой. Иргэн бүрээсээ эхлэх ёстой.
Иргэн бүрийг амьдралдаа хүрэлцээтэй орлоготой болгох. Энийг төр хийх ёстой. Энэ 40 орчим Монголын төр үүнийг хийгээгүй. Нэг хүнийг хамгийн доод тал нь 1000 ам.долларын цалинтай болгоод 500 мянган хүнийг ажлын байраар хангах хангалттай цаг хугацаа өнгөрсөн. Орлогогүй хүн яах уу? эрүүл мэнддээ анхаарч чадахгүй, боловсролтой болох боломж байхгүй. Тэгэхээр улс орны хөгжлийн үндэс хүн, хүний хөгжлийн үндэс орлого.
Эрүүл мэнддээ анхаарах. Эрүүл мэнд гэж эрүүл ахуй орчныг хэлж байна. Агаарын бохирдолгүй, цэвэр агаартай байхаас эхэлнэ.
Боловсрол. Уг нь хүнийг хөгжүүлэхэд ийм амархан. Гэтэл энийг ярихгүй макро эдийн засаг, уул уурхай яриад байдаг. Энийгээ хөгжил гэж яриад ард түмнийг төөрөгдүүлээд байгаа нь буруу.
vip76: Сая таны хэлсэн гурван зүйлийг бий болгох гээд л уг нь үндэсний хөгжлийн цогц бодлого гэж 2017 онд батлаад л явж байгаа. Тэгвэл таны бодлоор төр одоо яг юу хийх ёстой юм?
Монгол Улсын Засгийн газар, Монгол төр хоёр хамтраад Монгол Улсын хөгжлийн аргачлалыг гаргах ёстой. Бодлогын бичиг баримт бол хангалттай байгаа нэмээд л байх юм. Одоо ингэх хэрэггүй. Монгол Улсыг хөгжүүлэх хөгжлийн аргачлал гэдэг юмыг боловсруулж гаргах хэрэгтэй. Ингэхийн тулд эрдэмтэд, инженер, зохион бүтээгчдийн баг бүрдүүлж байж хөгжлийн аргачлалаа гаргах ёстой.
vip76: Төр хөгжлийн аргачлал гаргасан цагт бид хөгжинө гэж та хэллээ. Гэтэл өнөө цагт хүн өөрөө хичээвэл хөгжих боломж байгаа шүү дээ. Хувь хүн өөрөө хөгжих боломжийг нийгмээс хайж олох ёстой биш үү?
Өнөөдрийн байдлаар хувь хүнд тийм эрх мэдэл алга. Монгол улсын нийт хүн амыг 100 хувь гэж бодоё. Гэтэл энэ дотор биеэ даагаад улс төрөөс ангид өөрөө өөрийгөө хөгжүүлж чадах хүн 15-20 хувь байдаг. Аль ч улсад 60 хувь нь заавал төрөөс гаргаж буй хууль, санхүүгийн таатай орчин, зээл тусламж, ажлын байр, үйлдвэрлэлийн таатай орчинг бүрдүүлж байж түүн дээр ажил хийж, цалин авч байж амьдардаг. Энэ 60 хувийн ажлын байрны үндсэн суурь тогтолцоог хангаж байж цаашид хөгжих боломж нь нээгдэнэ.