Улсын их хурлын чуулганы өнөөдрийн /2019.10.25/ нэгдсэн хуралдаанаар Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2020 онд баримтлах үндсэн чиглэл батлах тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, үг хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол:

"Өмнөх жилүүдэд  мөнгөны бодлого хэлэлцэж байх үед асууж байсан. Өнөөдөр тодорхой ахиц гарч чадаагүй явж байна. Гэхдээ Монголбанк бол ажлын хэсэгт орсон Эрдэмбилэг тэргүүн дэд ерөнхийлөгчөөр ахлуулсан ажлын хэсгийнхэн их хурал дээр, их хурлын гишүүдийн өргөн барьсан барьцаа хөрөнгө шаарддаггүй итгэлийн зээл олгох асуудал дээр анхаарал хандуулж өгсөнд баярлаж байна. Бид нар хуулийн төслөө өргөн барьсан, өнөөдөр Монгол улсын их хурлын эдийн засгийн байнгын хороон дээр хэлэлцүүлгийн шатандаа энэ хууль маань явж байна.

Энэ хуулийг өргөн барьж байгаа гол шалтгааныг та бүхэн мэдэж байгаа. Бид нар зээлийн хүүг бууруулах шаардлагатай байнаа гэж иргэдийн зүгээс тавьж байгаа энэ том хүлээлтэнд хариулт өгч чадахгүй байгаа, зээлийн хүү буурч чадахгүй байна. Чадахгүй байгаа шалтгаануудыг та нар сая бүгдийг нь тайлбарлаж байна. Иргэд юу хардаг вэ? гэхээр Монгол улсын эдийн засаг өсч байна, эдийн засгын өсөлт 7,2 функтээр өссөн байна. Төсөв анх удаа ашигтай гарлаа гэж байна тэгвэл эдийн засгийн энэ өсөлт үр ашиг өгөөж нь яг иргэдийн амьдралд бодитойгоор яаж нөлөөлөх вэ гэдэг дээр бид нар тодорхой шийдэл гаргах ёстой гэж хардаг.

Энэ асуудал дээр бид нар зээлийн хүүг бууруулж иргэдийн хүлээлттэй байгаа зээлийг олгох асуудал дээр бол бид нар тодорхой арга хэмжээнүүдийг авч чадахгүй байна. Зээлийн сангийн судалгаанаас үзэхэд нийт зээлдэгчдийн 90% нь 20 сая төгрөг хүртэлх зээл авсан байдаг юм байна. Хуулийн төсөлдөө бид нар энэ итгэлийн барьцаа хөрөнгө шаарддаггүй зээлийг олгоод өгөөч, ард түмний чинь хүсэл хүлээлт өндөр байна гэдгийг тооцоо судалгаандаа оруулаад өгсөн.

Жишээлбэл Монгол улсын хүн амын ядуурлын түвшин 2016 онд 29,6% байсан, 2018 онд авсан дэлхийн банкнаас гаргасан судалгаагаар 28,4% болсон 1,2 функтээр буурсан юм шиг харагдаж байгаа нь нөгөө талаас 4 хүн тутмын 1 нь ядуу байна гэсэн судалгааны дүн бол бодитой хэвээр байгаа. Өнөөдөр дэлхийн олон улс оронд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийн дүн тоог ярьхаас илүүтэйгээр, аз жаргалын индекс ээ ярьдаг болсон. Ер нь эдийн засгийн өсөлт хүнд яаж хүрч байна, амьдралд нь яаж нөлөөлж байна вэ гэдгийг бид нар чадахгүй байна. Жишээлбэл 2017 оны байдлаар эдийн засгийн дундаж өсөлтийг 5,1% гэж байсан, хүний хөгжлийн индексээрээ  0,735 буюу өндөр хөгжилтэй улсуудын ангилалд орж нийт хүн амд олгох мөнгөн тэтгэмжинд зарцуулах хөрөнгөөрөө 675 тэрбум төгрөг төлсөн. Тэгсэн хэдий ч бид нар ядуурлын хувь хэмжээ хэвээрээ, ажилгүйдлийн түвшин 7,5% - тай хэвээрээ. Өсөлтийн үр дүнг гэр бүл хүн амруугаа илүү оновчтой хэлбэрээр хүргэх бодлого маань болохгүй байна.

Монгол Улсын иргэд бол үе дамжсан ядуу байхыг хүсэхгүй байна. Аль болох тогтмол орлоготой болох хэрэгтэй байна, ядуурлаас гарах хэрэгтэй байна, хэн нэгний хараат байдлаар амьдрах хүсэлгүй байна. Энэ хүмүүсд бол зээл олдохгүй байна. Зээл авъя гэхээр өнөөдрийн манай арилжааны банкнуудын тэр өндөр босго, шаардлага тавьж байгаа барьцаа хөрөнгөнүүдийг хангаж шалгуурыг давч чадахгүй байгаа учраас энэ орлого багатай ядарсан зүдэрсэн ажил хөдөлмөр хийе, амьдръя гэсэн хүсэл мөрөөдөж яваа Монголын иргэд зээл авч чадахгүй байна. Арга ядаж жижиг дунд үйлдвэрийн сангаас олгосон 3%-ийн хүүтэй жилийн зээлээс бидэнд яагаад бага олдчихов гэдэг.