Vip76.mn сайт "Монгол төрийн түшээ" төслийн хүрээнд УИХ-ын гишүүн, Төрийн эрх барих дээд байгууллагад ард түмнээс сонгогдон ажиллаж байгаа түшээд ямар чадвар, шинжийг бүрдүүлсэн хүн байх тухай салбартаа олон жил ажилласан туршлагатай, олон нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн мэргэжилтэн, судлаач, эрдэмтдийн байр суурийг хүргэж байна. Энэ удаад Монголын гаалийн зөвлөх, зуучлагчдын холбооны тэргүүн Ж.Батцэцэгтэй ярилцлаа.

Улсын Их Хурлын гишүүн гэж хэн бэ?

УИХ-ын гишүүн гэж хэн бэ гэдгийг олон нийтийн зүгээс хүсэн хүлээж байгаа зүйл бол тэр хүн шударга, эх оронч байгаасай гэж хүсдэг. Улс төрч болж, төрийн үйл хэрэгт гар бие оролцох гэж байгаа хүн бол нэг шөнийн дотор гэнэт шийдвэр гаргаад сонгуульд оролцдог биш салбартаа өөрийгөө бэлтгэсэн, мэдлэг боловсрол, туршлага хуримтлуулсан хүн байх ёстой. Тэгэж чадаж байж ард түмний итгэлээр төрийн эрх барих дээд байгууллагад сонгогдон дөрвөн жилийн хугацаанд ажиллах эрч хүчээ авч, чадвар, бодлогоо хэрэгжүүлж чадна. 

УИХ-ын гишүүн, парламентч хүнд байх ёстой шинжүүд юу вэ?

УИХ-ын гишүүн хүн хамгийн түрүүнд эх оронч хүн байх ёстой. Хаана ч явж байсан, ямар ч ажил хийж, оролцож байсан ч Монгол Улсын нэрийн өмнөөс явж, хэлж байгаагаа ухамсарласан байх ёстой. Боловсрол мэдлэг мэдээж чухал. Манай ээж, хадам ээж 2 Ардын хурлын депутатууд байсан. Тэд өндөр боловсрол эзэмшиж, зэрэгш дэв хамгаалсан хүмүүс байгаагүй. Гэхдээ тэд өөрийн ажиллаж байгаа салбараа 10 хуруу шигээ мэддэг хүмүүс байсан. Нийтийн хоолны салбар болон сургуулийн өмнөх боловсролын салбарт олон жил ажилласан энэ 2 хүн салбартаа анхан шатнаас нь эхлээд эрхлэгч болтлоо ажиллахдаа тухай салбаруудыг маш сайн мэддэг, чаддаг, үнэлэгдсэн учраас Ардын Их Хурлын депутатаар ажиллаж, төлөөлөл болон явж байсан. Харин салбараа мэдэхгүй хүн УИХ-ын гишүүн болоод тэр салбарт юу ч хийж чадахгүй.

Тиймээс УИХ-ын гишүүн бол өөрийн эзэмшсэн мэргэжил, ажиллаж байсан салбартаа манлайлагч, туршлагатай, боловсорсон, тэгээд эх оронч хүн байх ёстой. 

УИХ-ын гишүүн хүн эрх ашгаа хэрхэн эрэмбэлэх ёстой вэ?

УИХ-ын гишүүн эрх ашгаа эрэмбэлэх нь их тодорхой зүйл. Тэр хүн яаж УИХ-ын гишүүн болсон бэ? Төрийн эрх барих дээд байгууллагад түүнийг өөрийн төлөөлөл болгон санал өгсөн иргэдийн хүчээр гарч ирсэн. Тэгэхээр сонгогчийн , иргэдийн эрх ашиг хамгийн тэргүүнд байх ёстой. УИХ-ын гишүүн аливаа шийдвэрийг гаргахдаа нэг сонгогчийн ард дахиад 50 хүн байгаа шүү гэдгийг бодох хэрэгтэй. Нэг сонгогчийн асуудлыг шийдэж байгаа бол тэр нь олон жилийн тогтвортой, удаан хугацаанд үргэлжлэх, үр өгөөжтэй байх ёстой. Түүнээс биш гишүүний өөрийн хүүхэд, гэр бүлийн эрх ашгийг дараа нь тавих учиртай. 

Та сонгогчийн хувьд сонгуульд саналаа өгөхдөө ямар шалгуурыг мөрдлөгө болгодог вэ?

Би сонгуулийн сурталчилгааны мэдээлэл орж ирэхэд тухайн нэр дэвшигчийн удам угсаа, эцэг эх, гэр бүлийг хардаг. Эндээс тэр хүн төлөвшил, зан чанар, хүмүүжлийг олж авдаг. Түүнээс биш Архангайнх уу, Өвөрхангайнх уу гэдэг нь огт чухал биш юм. Одоогийн хүрсэн амжилт, түвшиндээ ямар замыг туулж, ямар аргаар хүрсэн бэ гэдгийг би эхлээд хардаг.