Vip76.mn сайтын редакцаас эрхлэн гаргадаг Vip Expert сэтгүүлийн энэ удаагийн тусгай дугаар "Монгол төрийн түшээ" хэмээх нэр хүнд, үүрэг хариуцлага, ёс зүй, мэдлэг, туршлага агуулсан сэдвийн хүрээнд бэлтгэн эрхэм уншигч таны өмнө дэлгэж байна. Төр нийгмийн зүтгэлтэн, салбартаа төдийгүй ард иргэдийн хүндлэлийг хүлээсэн эрхэмүүд, эрдэмтэн судлаачид “Монгол Төрийн Түшээ” хүн ямар шинж, төлөвийг цогцлоон бүрдүүлсэн байх ёстойг хэрхэн тодорхойлсоныг уг сэтгүүлээс унших боломжтой бөгөөд өнөөгийн парламентын гишүүдэд олон нийтийн зүгээс өгч буй үнэлгээ, хамгийн өндөр үнэлгээ авсан гишүүд, тэдний хийсэн ажлыг танилцуулж байна.

Өнөөдрийн онцолж буй түшээ бол Монгол Улсын Их Хурлын Гишүүн Сандагийн Бямбацогт.

Монгол Улсад парламентын засаглал төлөвшиж, мэргэшсэн парламентчдын нэгэн үеийнхэн төрөн гарсан тухай  есөн жилийн өмнө Монгол төрийн-Дархан түшээ Д.Дэмбэрэл мэдэгдэж байв. Тэгвэл тухайн үед эрч хүчтэй шинэхэн гишүүн байсан С.Бямбацогт эдүгээ “мэргэшсэн парламентч” гэж дуудуулах хэмжээнд хэдийнэ хүрчээ. Америкт бол “сенатын мастер” гэгддэг энэ нэр томьёог манайхан “мэргэшсэн парламентч”  гэж нутагшуулсныг дурдахад илүүдэхгүй байх.

С.Бямбацогт гишүүн 2008 оноос хойш өнөөдрийг хүртэл 11 жилийн хүгацаанд, парламентаас парламентын хооронд хууль тогтоогчийн хувиар хурдтай өсөж төрийн бодлого тодорхойлох лидер улс төрч болсныг Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт батлагдахад Зөвшилцлийн ажлын хэсгийн нарийн бичгийн даргын хувьд ч, УИХ-ын ТБХХ-ны даргын хувьд ч оройлж, манлайлж ажилласнаас нь харж болно. 

Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр Монгол Улс төрийн “хар хайрцаг”-ны бодлого болсон хөгжлийн бодлоготой байх, байгалийн баялгийн үр өгөөжийг үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлэн иргэд болон хойч үедээ тэгш шударга хуваарилах, “давхар дээл”-ийг тайлах, Ерөнхий сайдын эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх, улс төрийн намуудыг авлигаас ангид, ил тод, бодлогын нам болгох, Дархан, Эрдэнэт болон Ховд тэргүүтэй 21 аймгийн төв хот болон хөгжих, орон нутгийн эдийн засгийн эрх мэдлийг нэмэгдүүлэх, жинхэнэ утгаараа шударга хараат бус шүүхийн тогтолцоог бий болгох олон дэвшилтэт заалтууд ороход түүний манлайлал онцгой үүрэгтэй байлаа. 

Тэрээр өнгөрсөн хугацаанд 60 гаруй хуулийн төсөл санаачлан боловсруулж дийлэнхийг нь УИХ-аар батлуулаад байна. Тухайлбал Оффшорын тухай хуулийг санаачлан батлуулж оффшорчдыг орогнох газаргүй болгосон гавьяатай. 

МАН-ын 2016 оны Сонгуулийн Мөрийн хөтөлбөрийг ахалж боловсруулсан хүний хувьд зүйл заалт бүрийг нь хэрэгжүүлэхийн төлөө уйгагүй хичээн зүтгэж байгаа харагддаг. Үр дүнд нь “Цалинтай ээж”, “Насны хишигтэй ахмад”, Боловсролын хүүгүй зээлтэй оюутан, сар бүр 200 мянган төгрөгийн тэтгэмжтэй МСҮТ-д суралцагч, “Элэг бүтэн Монгол”, чадахуйн хийгээд шатлан дэвших зарчимд суурилсан төрийн албан хаагчид эрхэм гишүүний энэ мэт олон санаачилгад алга ташиж суугаа нь лавтай.

Тэр улс орны хөгжлийн ирээдүйг томоор нь харж чаддаг тулхтай улс төрч гэдгээ харуулсаар яваа. 2016 онд цөөнхийн бүлгийн ахлагч байхдаа эрх баригчидтай үг хэлээ ололцож Монгол улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030-ыг батлуулж, намуудын сонгуулийн Мөрийн хөтөлбөр зөвхөн энэ хүрээнд боловсруулагдах, улс орноо татаж унагаадаг элдэв популист амлалтаас хол байх нөхцөлийг бүрдүүлж чадсан. Сая Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр энэ хөгжлийн бодлогоо заавал хэрэгждэг байх дархлааг суулгаад өгчихлөө. Энэ бол яах аргагүй  төр улсаа гэсэн зангарагтай, эрэмбэтэй улс төрчөөс л гарах бодлого.  

Зөвийг сэтгэж, зөвийг хийж буй хүнийг хэн хүнгүй хүлээн зөвшөөрдөг хуультай. Тэгвэл Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнгөрсөн жилийн дөрөвдүгээр сард чуулганыг нээж хэлсэн үгэндээ С.Бямбацогт гишүүний санаачлан, 2010 онд УИХ-аар батлагдсан “Шинэ бүтээн байгуулалт дунд хугацааны хөтөлбөр”-ийг сэргээн хэрэгжүүлэх нь эдийн засагт эерэг нөлөө дагуулна хэмээж байв. Үнэхээр ч “ШИНЭ БҮТЭЭН” байгуулалт дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн үр дүнд 100,000 орон сууц хөтөлбөр бүрэн амжилттай хэрэгжиж, бүх аймгийн төвүүд нийслэлтэй хатуу хучилттай замаар холбогдон, өнөөдөр үлдээд байсан хамгийн том зорилт болох Нийслэлийн агаарын бохирдлыг 50 хувь бууруулах ажилд нүдэнд харагдахуйц ахиц гарч байна.  

С.Бямбацогт гишүүн хууль тогтоох дээд байгууллагын үйл ажиллагааг чадавхижуулахад ихээхэн анхаардаг. Гишүүд хурууны хээгээр ирцээ бүрдүүлэх, чуулган  болон Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон ирцийн мэдээг сар бүр гаргаж, олон нийтэд мэдээлэх зэрэг энгийн мэт боловч ихээхэн ач холбогдолтой асуудлуудыг хуульчлахад түүний оролцоо жин дарсан.

Улс орныхоо эрх ашиг, хөгжил дэвшилтэй холбоотой энэ мэт асуудлуудыг шийдэж, шийдвэр гаргалцдаг тэрбээр өөрийн сонгогдсон тойргийнхоо иргэдийн төлөө ч ажиллаж байдаг. Сүүлийн 3 жил дараалан Ховд аймаг улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар байнга тэргүүлж байна.

Улсын хэмжээнд байгаа 6 мянган км хатуу хучилттай авто замын 1300 км нь Ховдод баригдсан, Ховд аймаг хос дулааны станцтай, баруун 3 сумаас бусад нь дотоодын эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээнд холбогдсон гэхээр бусад аймгийнхан атаархдаг юм билээ.

Одоо тэрээр ШИНЭ ХОВД хэмээх шинэ хөгжлийн санаачилга гаргаж энэ хүрээнд Эрдэнэбүрэнгийн 90 МвТ-ын УЦС, цементийн үнийг баруун бүсэд 2 дахин хямдруулах Ховд-Эко цементийн үйлдвэр, Үйлдвэрлэл технологийн болон агро парк, Нефть боловсруулах үйлдвэр, Хашаандаа сайхан амьдарцгаая төслүүдийг санаачилж түрүүч нь хэрэгжээд эхэлсэн байна.

Нийтдээ 69 шинэ үйлдвэр байгуулж, Ховд аймгийн ДНБ-ийг 2 дахин өсгөж 800 тэрбум төгрөгт хүргэх, эх нутгаа эх орны Баруун-Үүд, бүсийн тулгуур болгон хөгжин дэвшитгэх энэ бодлогоо 2025 он гэхэд бүрэн дүүрэн хэрэгжүүлнэ гэдэгтээ ч итгэл төгс байна билээ.

2020 оны 01-р сарын 01-нээс алслагдсан бүсэд үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-үүд хотоос 10 дахин бага буюу 1 хувийн татвар төлөх зохицуулалт бүхий түүний санаачилсан хууль хэрэгжиж эхэлнэ.

Тэр бол бүрэн Монголоо ч боддог, бүс нутагтаа ч сэтгэл тавьдаг том УЛС ТӨРЧ, том “ЗҮТГЭХ ХҮЧ” хэдийнээ болжээ.

vip76.mn