Vip76.mn сайтын редакцаас эрхлэн гаргадаг Vip Expert сэтгүүлийн энэ удаагийн тусгай дугаар "Монгол төрийн түшээ" хэмээх нэр хүнд, үүрэг хариуцлага, ёс зүй, мэдлэг, туршлага агуулсан сэдвийн хүрээнд бэлтгэн эрхэм уншигч таны өмнө дэлгэж байна. Төр нийгмийн зүтгэлтэн, салбартаа төдийгүй ард иргэдийн хүндлэлийг хүлээсэн эрхэмүүд, эрдэмтэн судлаачид “Монгол Төрийн Түшээ” хүн ямар шинж, төлөвийг цогцлоон бүрдүүлсэн байх ёстойг хэрхэн тодорхойлсоныг уг сэтгүүлээс унших боломжтой бөгөөд өнөөгийн парламентын гишүүдэд олон нийтийн зүгээс өгч буй үнэлгээ, хамгийн өндөр үнэлгээ авсан гишүүд, тэдний хийсэн ажлыг танилцуулж байна.

Өнөөдрийн онцолж буй түшээ бол Монгол Улсын Их Хурлын Гишүүн Баагаагийн Баттөмөр.

Гурван хүн тутмын нэг нь ядуу өнөөдрийн Монголд баялаг хийгээд боломжийн хуваарилалт шударга бус байна гэдгийг хэн хүнгүй хүлээн зөвшөөрч буй ч засаж залруулах гарц, шийдлийг ончтой харж байгаа хүмүүс тийм ч олон биш. Тэгвэл тэдгээр цөөнхийн нэг болох  УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр хөрсөн дээр буух боломжтой, үндэслэлтэй санаа оноог дэвшүүлдэг түшээ гэдгийг тодотгох нь зөв болов уу.

“Бид баялгийн менежментээ зөв хийж чадвал хөгжинө. Ашигт малтмалынхаа үр шимийг Монголын ард түмэн хүртэж чадахгүй байна. Ашигт малтмалаа зөөгөөд мөнгөтэй болж байгаа хүн бий ч баялгийн эзэд нь ядуу байна. Тиймээс  менежментийг сайн хийх хэрэгтэй. Тогтсон бодлогогүй бол их баялагтай улс колони болдог. Манайд баялгийн сайн менежмент алга” гэж тэр хэлсэн.

Үнэхээр түүний хэлсэнчлэн хөрсөн дор хэчнээн их үүц баялаг байлаа гээд төр зөв бодлогоор залуурдахгүй бол үр өгөөж нь ард иргэдэд наалддаггүй гэдгийг өнгөрсөн гучаад жилийн түүхээс харж болно.  Улс төрийн шийдвэр “поп” байх ёсгүй, мэдлэгт, бат ноттой үндэслэлд суурилах ёстойг түүний байр суурь харуулдаг.

Тиймээс ч хууль тогтоох дээд байгууллагын индэр дээрээс энэ асуудлаар илүү тод дуугарч буй Б.Баттөмөр гишүүнийг онцолж байна. Төрийн эрх барих дээд байгууллага Улсын Их Хуралд түүн шиг ийм бодолтой, хандлагатай гишүүд олон байвал Монголын нийгэмд тулгамдсан асуудлууд эмх цэгцдээ орох цаг тийм ч хол биш биз.

Том зургаар хардаг, сэтгэдэг түшээ

Тэрбээр  нэр бүхий гишүүдийн хамтаар Актив удирдлагын тухай хуулийн төслийг боловсруулан, өргөн барьсан. Хэрэв энэ хууль батлагдвал, чанаргүй зээлийн хэмжээ  буурч, санхүүгийн тогтвортой байдал хангагдахад жин дарах нөлөө үзүүлнэ гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх эдийн засагчид цөөнгүй байна.

Эхэнд хэлсэнчлэн  эдийн засгийн мэдлэг, боловсролоороо илүүрхдэг Б.Баттөмөр гишүүний санаачилсан  Валютын зохицуулалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл хэлэлцэгдэж буйг сануулъя. Эдийн засгийн бүтэц хумигдмал, ханшийн эрсдэлд үргэлж ойр байдаг манай улсын тухайд Валютын зохицуулалтын тухай хууль өөрчлөлт нэхэж буй гэдэгтэй мэргэжилтнүүд санал нийлж байгаа юм.

Улс орныг хөгжил дэвшилд хөтлөх бүхий л шийдвэрүүд судалгаан дээр, тэр дундаа шинжлэх ухааны үндэслэл бүхий нотолгоонд суурилж гарах ёстой. Дэлхийн жишиг тийм. Харин манай тухайд шинжлэх ухааны салбарын үнэ цэнийг үл тоох хандлагатай байгаад байдаг нь нууцгүй үнэн. Тэгвэл Б.Баттөмөр гишүүн нэр бүхий гишүүдийн хамтаар  Шинжлэх ухааны академийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах төслийг өнгөрсөн аравдугаар сард өргөн бариад буйг тодотгоё.

Эдийн засгийн ачааны хүндийг үнэндээ төр биш хувийн хэвшил нуруундаа үүрч, дүүрч унаж, босож явдаг. Тэгвэл  Б.Баттөмөр нарын гишүүд өнгөрсөн гуравдугаар сард Зөвшөөрлийн тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн. Тэд хувийн хэвшлийнхэнд дарамт болсон “зөвшөөрөл” нэртэй хоригуудыг хуулийн хүрээнд халах санаачилгыг гаргаад байна.

Б.Баттөмөр гишүүний дэвшүүлж буй асуудлууд бүгд л судалгаанд, мэдлэгт суурилсан байдаг. Circular economy буюу “Тойрог эдийн засаг”-ийн асуудлаар түүнээс өөр ярьдаг гишүүн бараг байхгүй дээ. Улс орон “Тойрог эдийн засаг”-т шилжсэнээр баялгийн шинэ эх үүсвэрийг бий болгож, инновацын шинэ загварууд аж үйлдвэр, хотууд, суурин газруудад нэвтэрч, тогтвортой нэмүү өртгийг бий болгож, бүтээгдэхүүн борлуулахын оронд үйлчилгээг худалдаж, хог хаягдлаас мөнгө, баялаг үүсгэнэ гэдгийг тэр л хэлж, ярьдаг. Асуудал дэвшүүлдэг.

Төр барилцах, төрийн үйл ажиллагаанд оролцох эрх хийгээд үүргийг Дарханчуудаас авсан тэрбээр тойрог руугаа чиглэсэн олон л зүйл хийж, хэрэгжүүлж өнөөдрийг хүрсэн байдаг. Нэгж хороо бүрт хүрч ажиллах гишүүний үүргээ биелүүлэхийн сацуу хууль тогтоох дээд байгууллагын гишүүн хүн улс орны хөгжлийг том зургаар нь харах, эрх зүйн орчны эерэг өөрчлөлтөөр иргэн бүрийн амьдралд өгөөж дагуулах үүргээ ч биелүүлж яваа гишүүн бол Б.Баттөмөр юм.

vip76.mn