УИХ дахь Ардчилсан намын зөвлөл өнөөдөр /2020.05.04/ хуралдаж, зарим асуудлыг хэлэлцжээ. Хуралдааны талаар зөвлөлийн дарга Д.Эрдэнэбат, УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү нар мэдээлэл хийлээ.

УИХ дахь Ардчилсан намын зөвлөл Д.ЭРДЭНЭБАТ:

-Ардчилсан намын бүлэг хуралдаж, энэ долоо хоногт хэлэлцэх асуудлаар ярилцлаа. Энэ долоо хоногт Засгийн газрын тухай, шүүхийн тухай, УИХ-ын, дэгийн тухай хуулиуд гээд Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлттэй холбоотой хуулийн төслүүд хэлэлцэхээр төлөвлөгдсөн. Энэ хуулиуд дээр тавигдах зарчмын байр суурь бол Үндсэн хуульд ягштал биелэх ёстой гэдгийг бид хэлээд явж байгаа. УИХ-ын тухай хуульд бид гишүүнийг тойргийнх нь сонгогчдын саналаар татах байсан ч харамсалтай нь унагачихлаа.

Гэхдээ цаг хугацааны эрхээр энэ заалт хуульд орох байх. Чуулганы дэгийн тухай хуульд УИХ-ын дарга, гишүүдийн эрх үүргийг дэглэх гэж оролдсон. УИХ-д орж ирж байгаа шинэ хууль, тогтоолын төслийн зөв бурууг шүүхдээ гишүүд нээлттэй хэлэлцэх эрхийг нь нээлттэй байлгах ёстой. Хэлэлцүүлгийн үе шатыг өөрчилсөн маягаар хийхгүй бол гишүүд хөнгөн гоомой, зарим гишүүд нь хуультайгаа танилцаж амжаагүй байхад кнопоо хүчээр дардаг байдал түгээмэл байгаа учраас бид үүнийг байхгүй болгож, мэтгэлцээний хэлэлцүүлгийг хийх саналыг оруулж байгаа.

Мөн Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт хэрэгжих эхэлснээс Засгийн газрын бүрэн эрх дуусгавар болж, бүрэлдэхүүнээ өөрчлөх зайлшгүй шаардлага байгаа гэдгийг бид удаа дараа хэлж байгаа. Шинэ Үндсэн хуулиар дөрвөн гишүүдээс бусад нь давхар дээлгүй байна гэж заасан учраас үүнийг дагаж мөрдөх ёстой юм. Үндсэн хуулиас давсан зүйл байх ёсгүй. Тиймээс У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар тавдугаар сарын 25-ны өдөр бүрэлдэхүүнээ өөрчилсөн байх хуулийн шаардлага тулгарч байгааг эрх баригчид анхаарах хэрэгтэй. Хэрэв өөрчлөхгүй бол энэ Засгийн газар чадамжгүй болно гэсэн үг. Засгийн газрын тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд ямар нэг хэрэгжих хуулийн хугацаа тавиагүй байна лээ.

Бид хэлэлцүүлгийн үеэр саналаа илэрхийлээд явна. Цаг үетэй холбоотойгоор хаврын тариалалтын талаар байр сууриа нэгтгэж, хэлэлцлээ. Тариалалт оройтож, хаврын тариалалтын асуудлаар АН-ын бүлэг байр сууриа илэрхийлсэн. Ингэж илэрхийлэхдээ цаг хугацаа оройтох, үрийн будаа тасрах вий гэж олон удаа анхааруулсан ч өнөөдрийг хүртэл хийж, хэрэгжүүлсэн ажил байхгүй байна. Чуулганы хуралдаанд үрийн буудай дутах вий гэх сануулгыг бид хэлж байсан. Гэтэл өнөөдрийн байдлаар үрийн буудай 10 мянган тонноор дутагдаж, 100 мянган га-аар бага тариалалт хийхээр байгааг Засгийн газар онцгой анхаарах хэрэгтэй байна.

Засгийн газраас нүүрсний экспортын орлого нэмэгдүүлэх чиглэлээр онцгой анхаарах шаардлагатай байна. Нүүрсний экспортын орлого нэмэгдэхгүй хэвээр байна. Зөвхөн 1-3 сард зарлага, санхүүжилт нэг их наяд төгрөгөөр татарч байна. Ноолуурын 300 мянга, тариаланчдад өгөх 150 тэрбум, ноолуурын 20 мянга гээд эх үүсвэр нь тодорхойгүй байна. Ажилгүйдэл, иргэдийн орлого өдрөөс өдөрт муудаж байгааг Засгийн газар анхаарах хэрэгтэй байна.

УИХ-ын гишүүн О.БААСАНХҮҮ:

– Энэ УИХ Үндсэн хуулийн хэрэгжилтээс өмнө хаврын чуулганыг завсарлуулж байна. Энэ нь Засгийн газрын бүрэлдэхүүн өөрчлөх хуультай холбоотойгоор эрт завсарлуулж байна. Шинэ Үндсэн хууль хэрэгжихтэй холбоотойгоор хэрэгжих нэг чухал хууль бол Шүүхийн багц хууль. Шүүх хараат бус байхын тулд шүүгч, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, Сахилгын хороо шударга байх ёстой. Гэтэл эд нар мөнхийн эрх барих юм шиг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөр хараат бус гишүүдийг сонгохдоо Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдыг оруулж байгаа юм. Мөн Ерөнхийлөгчид Сахилгын хороонд эрх мэдэл өгч байна. Энэ мэтчилэн шинэ хонгил гэмт хэргээ нуун далдлах гэж оролдож байна. Бүлгийн хуралдааны үеэр өнгөрсөн дөрвөн жилийн эрх баригчдын ажлыг дүгнэж, нэг бүрчлэн баримттай мэдээлнэ. Ганцхан жишээ хэлэхэд, Говь-Алтай аймгийн Бургастайн боомтоор арваннэгдүгээр сарын 4-6-ны хооронд 200 орчим тонн ачаа оруулж ирсэн байна. Хуулийн байгууллага ажиллахгүй байна. Шүүхийн тухай хуулийг яг энэ хэвээр баталбал шинэ баталсан Үндсэн хуулиа зөрчиж байгаа үйлдэл болно.

Ийн мэдээллийн дараа сэтгүүлчдийн асуултад хариулт өглөө.

-Засгийн газрын тухай хуулийн хэрэгжих хугацааг хуулийн төсөлд тусгаагүй юу?

-Засгийн газрын тухай хуульд хууль хэрэгжих хугацааг УИХ шийдэхээр оруулж ирсэн. Засгийн газар Үндсэн хуулийн дагуу гэж хуулиа бодож оруулж ирсэн бол тавдугаар сарын 25-н гэдгийг тусгах байсан. Тиймээс бид зарчмын санал оруулж, хууль хэрэгжих хугацааг тавдугаар сарын 25-н гэж тусгуулна. Уг нь дагаж мөрдөх хуульд Засгийн газрын бүрэлдэхүүнд тэдэн сарын тэдний өдрөөс хэрэгжүүлнэ гэсэн бол хууль зөрчихгүй байсан.