УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны өчигдрийн /2020.01.06/ хуралдаанаар Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Биеийн тамир, спортын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ. Тус хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун нарын хоёр гишүүн өнгөрсөн тавдугаар сард өргөн мэдүүлсэн юм. Хэлэлцүүлгийн эхэнд УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг хойшлуулах зарчмын зөрүүтэй санал гаргалаа.

УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэн: Энэ хуулийн төслөөр баяр наадам, хурдан морины уралдааныг боловсронгуй болгох, тулгамдаад байгаа асуудлуудаа шийдвэрлүүлэх, үзэгч, ард түмэндээ таалагдсан сайхан наадам зохион байгуулах үүднээс энэ хуулийн төсөл явж байгаа гэдгийг ойлгож байгаа. Гэхдээ сүүлийн үед нийгэмд энэ хуулийг нэг хэсэг нь дэмжээд, нэг хэсэг нь эсэргүүцээд байгаа юм. Энэ хууль бол ойлголцол зөвшилцлийн хүрээнд гарах ёстой. Монголчуудын гол баяр цэнгэл учраас. Тиймээс энэ хуулийн төслийн хэлэлцэх асуудлыг хойшлуулаад Морин спорт уяачдын холбоо гишүүдийнхээ ойлголтыг нэгдсэн ойлголцолд хүргэх хэрэгтэй. Тиймээс 7-10 хоногийн хугацаанд хуулийн хэлэлцүүлгийг хойшлуулах санал гаргаж байна. Хурдан морины салбар комиссоос саналыг нь авах хэрэгтэй. Ойлголтыг нэг нь нэгтгэж хэлэлцэхгүй бол УИХ аль нэг талд нь шийдээд нийгэмд нэг хэрүүл тарьчихаж болмооргүй санагдаад байгаа юм.

УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун: Ард иргэдийн хүлээлт байна. Энэ хуулийг батлах зайлшгүй шаардлага байгаа. Бид баяр наадмаа хийж чадахаа больсон. Юун бөхийн хэрүүл битгий хэл морины уралдааны хэрүүл дэндүү болсон. 2020 онд бүртгүүлсэн морьдын 60 хувь нь хасагдсан. Хасагдаж байгаагийн цаана бөөн будлиан. Авлига яаж цэцэглэснийг мэдэж байгаа. Өөрийн морийг явуулахаас гадна хүний морийг хасуулах гэж авлига өгдөг болсон.  Авлига авсан хүн нь Хууль шүүхийн байгууллагаар шалгуулаад шүүхэд очих гэж байгааг бүгд мэдэж байгаа. Ажлаасаа халагдсан. Модон метр бариад хэмжих биш техник тоног төхөөрөмж ашиглаж хэмжихийг зааж өгсөн. Тиймээс энэ хуулийн хэлэлцүүлгийг хойшлуулах шаардлага байхгүй.

УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ: Үндэсний баяр наадам тэр тусмаа мориныхоо уралдааныг хийж чадахаа болиод бид маш олон жил болж байна. 10-аад жил болж байна. Сүүлрүүгээ авлига руу орсон. Хулгай хийлгэхгүй байхын тулд хулгай хийхгүй нөхцөлийг бий болго гэсэн үг байдаг. Би өөрөө морь сонирхдог. Булган аймгаас сонгогдсон хөдөөний гишүүний. Хөдөө энэ асуудал оччихоод байгаа. Уралдаан болгоны ард хэрэлддэг болсон. Өнгөрсөн жилийн баяр наадмын дараа баяр наадмын комиссын дарга морь оруулах асуудал дээр авлига авч байгаад газар дээрээ баригдсан. Ийм нөхцөл байдал бий болчихоод байна. Хатуу ширүүн уур амьсгал, эдэлгээг даадаг адууг л монгол адуу гэж ойлгодог. Сүхбаатарын адуу бол Манжийн адуу байх үеэс шилмэл болоод цус нь солигдоод явчихсан. Энэ бол адилхан хаа ч байсан адилхан. Энэ хууль тавдугаар сард өргөн барьсан. Тухайн үед ийм зүйл яриад хойшлуулсан. Нөгөө хэрүүл уруул, ирсэн морьдынх нь 40,50 хувь хасагддаг хэвээрээ байгаа. Төрийн зохицуулалт, зохион байгуулалтад алдаа дутагдал байна. Үүнийг засахын тулд хуулийн төслийг оруулж ирсэн. Уяачдын холбооны их хурлаас гаргасан саналыг оруулж ирсэн юм шүү. 

УИХ-ын гишүүн Ж.Батсуурь: Цар тахлын үед юун баяр наадмын хууль вэ. Амь наана, там цаана байхад чинь юун сэрвээний өндөр вэ. Цахимаар яригдах асуудал биш. Үндэсний баяр наадам бол үндэсний тусгаар тогтнол соёлын асуудал. Монгол наадам хүн төрөлхтөний соёлын өв гээд 2010 онд Юнескод бүртгэгдсэн. Баячуудын чаддаг ажил, хөлтэй хөрөнгө хүмүүсийн  наадмыг хуульчилж өгөх гэж байна шүү дээ.