Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны өнөөдрийн (2021.07.05) хуралдаанаар эхлээд Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл-ийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулав. Засгийн газраас өнгөрсөн сарын 25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн уг хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг өнгөрсөн сарын 28-ны өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэн дэмжиж, анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр шилжүүлсэн юм.

Хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх танилцуулгыг Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ж.Сүхбаатар хийлээ. Улсын Их Хурлын даргын захирамжаар хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх, санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулж хэлэлцүүлэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Сүхбаатараар ахлуулан Улсын Их Хурлын гишүүн П.Анужин, Т.Доржханд, Ц.Мөнх-Оргил, Ц.Мөнхцэцэг, Х.Нямбаатар, Б.Пүрэвдорж нарын бүрэлдэхүүнтэй байгуулж ажиллуулжээ. Мөн уг ажлын хэсэгт мэргэжил, арга зүйн туслалцаа үзүүлэх чиг үүрэгтэй ажлын дэд хэсэг байгуулагдаж ажилласан байна.

Энэ хугацаанд ажлын дэд хэсэг 3 удаа, ажлын хэсэг 2 удаа хуралдаж, нийслэл Улаанбаатар хотын эрх зүйн үндэс, зохион байгуулалт, хотын тусгай болон бусад чиг үүргийг тодорхой болгох, нийслэл хотын эдийн засгийн харилцаа, хотын удирдлага, түүний эрх, үүргийг нарийвчлан зохицуулахтай холбогдуулсан зарчмын зөрүүтэй 15 санал, найруулгын 4 багц санал бэлтгэснийг ажлын хэсгийн ахлагч танилцуулав.

Ингээд Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлд заасны дагуу Байнгын хорооны хуралдаанаар хуулийн төслийг зүйл бүрээр хэлэлцэж, хуулийн төслийн тухайн зүйл болон зарчмын зөрүүтэй саналуудтай холбогдуулан гишүүд хууль санаачлагч болон ажлын хэсэг, бусад оролцогчоос асуулт асууж тодруулан байр сууриа илэрхийллээ. Хуралдаанд нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Д.Сумъяабазар, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга Ж.Батбаясгалан, нийслэлийн Засаг даргын зөвлөх Р.Дагва болон холбогдох бусад албан тушаалтнууд оролцож, гишүүдийн асуултад хариулт, нэмэлт тайлбар, мэдээлэл өгсөн юм.

Ингээд ажлын хэсгээс гаргасан зарчмын зөрүүтэй болон найруулгын саналуудаар санал хурааж шийдвэрлэв. Тухайлбал, ажлын хэсгийн саналаар төслийн 6 дугаар зүйлд “Хотын төлөвлөлт, барилгажилтын норм, дүрэмд заасан хүн амын нягтралын хязгаарыг давсан газарт инженерийн болон нийгмийн дэд бүтцийн барилга байгууламж, нийтийн эзэмшлийн зам, талбай, ногоон байгууламж барихаас бусад зориулалтаар шинээр газар эзэмших, ашиглах эрх, барилга байгууламж барих зөвшөөрөл олгохгүй” гэсэн агуулгатай 6.5 дахь хэсэг, төслийн 8 дугаар зүйлд  “8.3.14.нийслэлийн нутаг дэвсгэр дэх дархан цаазат болон байгалийн цогцолбор, нөөц, дурсгалт газрыг иргэд аялах, амрах орчныг бүрдүүлэх зорилгоор тохижуулах, хамгаалах төсөл, арга хэмжээ; 8.3.15.хотын өөрийн мэдлийн орон сууцны ашиглалт, хуваарилалт; 8.3.16.хуульд заасан бусад.” гэсэн агуулгатай заалтууд нэмэхээр болов.

Мөн төслийн 8 дугаар зүйлийн 8.2 дахь хэсэгт “8.2.8.энэ хуульд заасан нийслэл хотын тусгай чиг үүрэг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай барилга байгууламж, авто зам, нийтийн эзэмшлийн зам талбай, ногоон байгууламж, гэрэлтүүлэг болон бусад дэд бүтцийн засвар, арчлалт, цэвэрлэгээ, үйлчилгээ, хамгаалалт;” гэсэн агуулгатай 8.2.8 дахь заалт нэмж, дугаарлалтыг өөрчлөх: төслийн 21 дүгээр зүйлд “хуулиар тогтоосон хязгаарын хүрээнд нийслэл хотын эдэлбэр газрын бүсчлэл, үйлчилгээний төрөл, хэлбэр, үйлчилгээ үзүүлэхэд зарцуулах зардал зэргийг харгалзан албан татвар, төлбөр, хураамжийн хувь хэмжээг тогтоох гэсэн агуулгатай 21.1.5 дахь заалтыг нэмж, дугаарлалтыг өөрчлөхөөр тогтлоо.

Түүнчлэн төслийн 20 дугаар зүйлд “Нийслэл хотын удирдлага шийдвэр гаргахдаа Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийг баримтална.” гэсэн агуулгатай 20.3 дахь хэсэг: төслийн 20 дугаар зүйлд “Засгийн газар нийслэл, дүүргийн захиргааны байгууллагын удирдах, гүйцэтгэх, туслах албан тушаалын ангилал, зэрэглэлийг нутгийн захиргааны бусад адилтгах албан тушаалаас өөрөөр тогтоож болно.” гэсэн агуулгатай 20.4 дэх хэсгийг тус тус нэмэхийг дэмжив.

Мөн төслийн 29 дүгээр зүйлийн 29.2 дахь хэсгийг “Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн бусад нэгж, улсын зэрэглэлтэй хотын удирдлага нийслэл хотын хүн амыг бараа, үйлчилгээгээр хангах, нийслэлд үндэсний их баяр наадам, төрийн ёслол хүндэтгэл, улсын болон олон улсын арга хэмжээ зохион явуулахад хууль тогтоомж, Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу дэмжлэг үзүүлнэ” гэж өөрчлөн найруулах нь зүйтэй гэж үзэв. Хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэх явцад ажлын хэсгээс гаргасан найруулгын 4 багц саналаар санал хурааж шийдвэрлэсэн юм.

Ингээд хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг зарчмын зөрүүтэй болон найруулгын саналуудын хамт чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхээр тогтов.