УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн \2021.12.16\ нэгдсэн хуралдаанаар Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ.

Энэ үеэр гишүүд асуулт асууж, санал хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн: Би ганцхан асуулт асууя. Кибер халдлага гэж юуг хэлэх вэ гэхээр мэдээллийн сүлжээ, мэдээллийн системд халдсан гэдэг талаар хэлсэн юм билээ. Ухаалаг орчин бий болж ухаалаг систем бий болж буй энэ үед мэдээ мэдээлэл гэхээс илүү автоматын оператив үйл ажиллагаануудад халдлага гарч болзошгүй. Гадаад оронд станцууд ухаалаг системээр удирдагдаж, хиймэл оюун ухааныг ашигладаг болсон. Тиймээс ийм оператив үйл ажиллагаанд халдлага гарч магадгүй. Зөвхөн ухаалаг системд биш. Ер нь хүнгүй машин явж эхлэх гээд байна. Иймэрхүү системд халдвал яах юм бэ? Та нарын хуулийг би бүрэн хүрээг хамраагүй хууль гэж харж байна. манайд хиймэл оюун ухааны талаар ярихаас цаашгүй байна. Бусад нийгэмд бодитой, амьдралд хэрэгжчихсэн. Ийм удирдлагын, оператив системүүдэд халдвал яах болж байна аа? Бүрэн автоматижсан станцууд хамгийн аюултай орчин шүү дээ. Дэд бүтцийн дэд станцууд нь хүн оролцсон юм огт байхгүй. Байнгын үйл ажиллагаа нь ухаалаг системээр хангагдсан байна. Ийм системүүд рүү халдвал яах юм бэ гэдгийг тодруулая. Та нар зөвхөн мэдээ мэдээллийн системүүд гэсэн байдлаар оруулсан байна. Мэдээллийн аюулгүй байдал талдаа хийчихсэн юм уу гэж харж байна.

Түүний асуултад УИХ-ын гишүүн Н.Учрал хариуллаа.

Ц.Даваасүрэн гишүүн тодруулга асуулт тавив.

УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн: Зөвхөн мэдээлэлд халдах биш ээ. Би та нараас өөр юм яриад байна. Ухаалаг системүүд, хиймэл оюун ухаан бий болчихлоо. Удирдлагын систем оператив систем. Манайд магадгүй замын хөдөлгөөний гэрлэн дохион дээр ашигладаг байж магадгүй. Станцууд дээр бий болж байна. Ялангуяа хамгийн гол нь эрчим хүчний систем дээр бий болж байна. тэгэхээр ийм автомат удирдлагын системүүд рүү халдаад байвал яах болж байна гээд байна шүү дээ. Эрчим хүчний системд Чехээс тоолуур тавина гэж байна. Тэр тоолуурын бүх удирдлага Чехээс. Тэнд сервер нь байна. Гэхдээ бид тавиулахгүй л дээ. Мэдээлэл хулгайлах яах вэ.

Ц.Даваасүрэн гишүүний тодруулгад Н.Учрал гишүүн, ҮАБЗ-ийн төлөөлөгч нар хариуллаа.

Ц.Даваасүрэн: Удирдлагын, оператив системүүдэд халдвал яах болж байна