УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Үндэсний баялагийн сангийн тухай анхдагч хуулийн төслийг танилцуулав.

Хуулийн төсөлтэй холбоотойгоор УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, санал хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Ж.Батжаргал:

Баялгийн сангийн хуулийг үзэл баримтлалынх нь хувьд дэмжиж байна тийм учраас энэ хуулийг хэлэлцэх эсэхийг нь дэмжээд хэлэлцүүлгийн түвшинд зарим анхаарах зүйлүүд байна уу гэж ингэж харж байгаа юм. Заяагдмал баялгийнхаа үр өгөөжийг хүн бүрд тэгш хүртэх боломжийн тухай асуудал яригдаж байгаа зүйл тийм учраас зөвхөн төрийн өмчийн оролцоотой төрийн өмчтэй хуулийн этгээдийн 34% хуримтлалын сандаа орж ирэх ёстой юу? Эсхүл ерөөсөө хувийн хэвшлийн ч бай заяагдмал баялаг дээр тулгуурлагдсан үйл ажиллагаа явагдаж байгаа хуулийн этгээдүүдийн төлж байгаа татварын тодорхой хэсэг энэ рүү орох ёстой юу гэдэг асуудал байгаад байгаа юм аа. Тийм учраас би тэр ирээдүй өв санг тогтворжуулалт руу аваад үлдсэнийх нь 65%-ийг ирээдүйн өв сан руугаа авч байгаа энэ хэсгээсээ тодорхой процентыг хуримтлалын сан руугаа авах юм бол заяагдмал баялгийнхаа эздэдээ хүрэх бололцоо нь бүрдэж байгаа юм биш үү гэдэг нэг ийм санаа байгаа. Энэ дээр нэг хариулт өгөөч ээ гэж.

2 дахь зүйл манай төрийн өмчтэй оролцоотой компаниуд ашигтай ажиллалаа мэдээж 34-өөс дээш хувь эзэмшиж байгаа тохиолдолд 34%-ийг нь хуримтлал руугаа авчихлаа тэрнээс давсан хэсгийг нь орлого төвлөрүүлэгч этгээд ирээдүйн хөгжил рүүгээ зарцуулахаар орж байна л даа энэ хуулиар. Тэгэхээр хөгжлийнхөө сан руу энэнийх нь тодорхой хэсэг орох ёстой юм биш үү? Хөгжлийн сан чинь бол харин төсвийн тэнцэл ашигтай гараад гол орж байгаа орлогуудын дундаж үнэлгээнээс дэлхийн зах зээлийн үнэлгээнд авсан тохиолдолд тэрний давсан хэсгийн 50%-ийг оруулахаар ингэж зохицуулагдаж орж ирж байна шүү дээ. Тэгэхээр энэ бол бас бодууштай зүйл. Тийм учраас би үнэхээрийн ашигтай ажиллаад тэр хуримтлалын сан руугаа өгдөг хувиа өгчхөөд давж байгаа хэсгийнхээ тодорхой хэсгийг Хөгжлийн сан руугаа авах ийм одоо бололцоо боломж бий юу? Ингэвэл их баталгаатай эх үүсвэртэй болох юм биш үү гэсэн ийм зүйл байна.

3 дахь асуумаар байгаа зүйл баталгаат өгөөжийн асуудлыг яаж ярих юм бэ? Энэ хуримтлалын сангийн чинь бол иргэн бүрийнхээ нэр дээр тэгээд нэгдсэн сан байх юм байна гэж ингэж ойлгосон. Тэгэхээр зэрэг мэдээж үлдэгдлийн тухай асуудал яригдана тэр эргэлтэд орох тухай асуудал яригдана. Тэгэхээр тэрний баталгаат өгөөжийн асуудал ямар юм байх юм гэдэг зүйл 1.

2 дугаарт эх үүсвэрийг юунд зарцуулах вэ гэхээр зэрэг боловсрол эрүүл мэнд, орон сууцын асуудал руу зарцуулах гээд байгаа юм. Тэгээд мэдээж энэ харилцаа өөрөө тодорхой журам нөхцөлөөр зохицуулагдаж таараа ойлгомжтой ямар цаг хугацаанд ямар хэсгийг нь зарцуулах юм гэдэг асуудал яригдаж байгаа мэдээж цаад иргэн хүний нэр дээр байгаа учраас тухайлсан хүн дээр үүсэж байгаа хуримтлалтайгаа уялдсан байдлаар энэ нь явах юм байна аа гэж. Тэр лүүгээ аваагүй улсуудын үлдэгдлийг яаж хэдүүлээ баталгаат өгөөжийнх нь асуудлыг ярьж түүнийг нь яаж тэр улсууд хүртэх боломжийг нээх юм бэ? Энэ 3 руу авахгүй байж болно шүү дээ. Тэгвэл тэрүүнийг нь яах вэ гэдэг асуудал байгаа. Үүнтэй ер нь төстэй юм аа. Бид хэд нийгмийн даатгалынхаа шимтгэлийн тодорхой хэсгийг мөнгөжүүлэх тухай буюу хуримтлалын эрх зүйн орчныг нийгмийн даатгалын багц хуулиараа бий болгосон. Тэгвэл одоо тэр мөнгөжүүлсэн 2 функтийнхээ эх үүсвэрийг энэ хуримтлалын сангийнхаа нэг бүрэлдэхүүн хэсэг мэт үзэж…

Ашигт малтмал буюу эрдэс баялгийн салбарын үр өгөөжийн асуудал дээр бид нэлээн их онцгой анхаарал хандуулах ёстой. Энэ баялгийн сангийн хуулиар бол ер нь овоо зохицуулалт юмнууд нь тодорхой болоод ирж байгаа юм. Тэгтэл цаад аж ахуйн үйл ажиллагаа нь дээр үр өгөөжөө яаж тооцох вэ гэдэг юм байгаад байна төрийн өмчтэйгүүд нь энүүгээрээ ингээд захирагдаад болдог юм байж. Хувийн хэвшилд байгааг бид хэрхэн зохицуулалтаа хийх вэ гэдэг юмыг тэр ашигт малтмалын нөөцийн байдаг юм уу тэр компанийг хуулиараа их тодорхой болгохгүй бол. Биржийн тогтчихсон үнээс бага үнээр борлуулалт хийгээд баланстаа тусгаад ашиг юмаа бага гаргаад яваад байвал яах юм бэ? Тэгэхээр бид ер нь энэ уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг экспортлохдоо үнийн доод хязгаар гэдэг юмыг бараг нэр төрөл болгон дээр нь жил болгон шинэчилж харж явах ёстой юм биш байгаа даа гэдэг бодол байгаад байгаа юм. Үүнийг ер нь дагасан хуулиудаар яаж зохицуулбал зохилтой юм болоо.

Түүний асуултад Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хариуллаа.

Ж.Батжаргал: Төрийн өмчит компаниудын татварын орлогын тодорхой хувийг хөгжлийн сан руу шилжүүлэх боломжтой юу?