Дэлхий нийтэд мэдээллийн технологийн хөгжил нь бусад салбарын хөгжилтэй харьцуулахад асар хурдтай хөгжиж байна. Өнөөдөр дэлхийн бүх улс орон, эдийн засаг, нийгмийн хамгааллаа сайжруулах боломжтой мэдээлэл, харилцаа холбооны дэд бүтцийн шинэ эко-системийг бий болгохыг зорьж байна.

Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд Мэдээлэл, харилцаа холбооны хөгжил нь МТ-ын үйлчилгээ болон мэдээллийн урсгалыг нэмэгдүүлэх замаар улс орны эдийн засгийн хөгжилд эерэг нөлөө үзүүлж ирсэн хэдий ч, үүнтэй зэрэгцээд улс орнуудын хувьд мэдээллийн цахим аюулгүй байдлыг хангах асуудал хурцаар тавигдсаар байна.

Олон улс цахим мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудлыг үндэсний аюулгүй байдлынхаа тэргүүлэх зорилтуудын нэг хэмээн зарлаж, хөрөнгө оруулалт хийх, үндэсний хэмжээнд стратеги, хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх, хууль, эрх зүйн орчноо боловсронгуй болгох, техник технологи, хүний нөөцөө бэхжүүлэх зэрэг арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна.

Монгол Улс сүүлийн 4 жилд Мэдээллийн аюулгүй байдлын олон хууль тогтоомжийг санаачлан баталж, Боловсон хүчнээ бэлтгэх болон start up программын компаниудаа дэмжин ажиллаж, Олон улсад гаргаж байгаа нь Бодлого тодорхойлох хүмүүс илүү мэргэжлийн хүмүүс байгааг харуулж байна. Үүнтэй зэрэгцээд эрсдэлээ ч бас тооцох нь чухал байна. Энэ зөвхөн иргэн төдийгүй төр, засгийн ч хувьд Бодлогын чухал асуудал юм.

Төрийн мэдээллийн аюулгүй байдал нь нууц мэдээллийг хамгаалах, төрийн байгууллагуудад итгэх олон нийтийн итгэлийг хадгалахын тулд байнгын анхаарал, хөрөнгө оруулалт, хамтын ажиллагаа шаарддаг олон талт хүчин чармайлт юм. Дижитал технологи, кибер аюулгүй байдал нь Монгол Улсын засгийн газар нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд технологийн хөшүүрэг болохын зэрэгцээ кибер аюулаас хамгаалж, төрийн систем, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд нэн тэргүүний зорилт мөн.

Тиймээс өнөөдөр цахим хөгжилтэй зэрэгцэн төрийн мэдээллийн системийн аюулгүй байдыг хамгаалах, Байгууллага болон хувь хүн мэдээллээ хамгаалах, аюулгүй байдлаа хангах чиглэлд онцгой анхаарч, төрөөс иргэн рүү чиглэсэн цогц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хэрэгтэй байна.

Мөн ЕБС-ийн хичээлийн хөтөлбөрт дижитал ур чадвар (DQ) эзэмшүүлэх шаардлага тулгарч байгаагийн зэрэгцээ шинээр байгуулагдсан Цахим хөгжил харилцаа холбооны яам иргэдэд цахим боловсрол олгох, цахим гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, Алсан хараа -2050 бодлого хэрэгжүүлэхтэй холбоотой хууль эрх зүйн таатай орчин бүрдүүлж ажиллаж байгаа нь цаг үеэ олсон шийдвэр юм.

Сүүлийн жилүүдэд хиймэл оюун ухаан, цахим системд суурилсан салбаруудын хөгжил нь зарим мэргэжлүүдэд хүний оролцоогүй болсноор бидний хувьд шинэ сорилтуудыг бий болж байна. Иймд бидний мэддэг цахилгаан, дулаан, зам тээврийн дэд бүтцээс гадна сүлжээний дэд бүтэц бий болсон.

Энэхүү дэд бүтцийг төрийн үйлчилгээний хандалтын хяналт, баталгаажуулалтын найдвартай аргууд, кибер аюулгүй байдлын тогтолцоог сайжруулах, өгөгдөл хамгаалах хууль, нууцлалын журам, аюулгүй байдлын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зэргээр шинээр байгуулагдсан яам хууль, журмаа батлан хэрэгжүүлж, холбогдох байгууллагууд үр дүнтэй ажиллаж байна.

Сэтгүүлч

Редактор Ц.Соёлмаа soko@vip76.mn