УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны 2024-01-07-ний өдрийн хуралдаанаар Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Тогтоолын хавсралтад нэмэлт оруулах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. 

УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт:

Өнгөрсөн жил сонгууль болоод, засаг солигдоод наана цаана гэж байгаад хуулийн дагуу байгуулагдах ёстой агентлаг маань хоцорчихсон. Иймээс нөхөж байгуулах ёстой болсон. Агентлаг байгуулахтай холбоотойгоор улсын төсөвт ямар нэгэн тодотгол хийх, нэмэлт дарамт учрахгүй. Одоо байгаа Галт тэрэгний хөдөлгөөн зохицуулалтын нэгдсэн төв, Төмөр замын бодлого зохицуулалтын газрын орон тоонуудыг нийлүүлээд дарамтгүйгээр агентлаг байгуулаад явчихъя. Энийг гишүүд зөв ойлгох ёстой. 2010 онд Төмөр замын талаар төрөөс баримтлах бодлого батлагдаж байх үед Төмөр замын тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлт хийгдэж байх үед Монгол Улс 1100км-ийн урттай ОХУ-Хятадыг холбосон ганцхан төмөр замтай байсан. Энэ төмөр зам 70-аад жил 1949 онд ОХУ-тай, 56 онд БНХАУ-тай холбогдсон. Тэр үеийн нөхцөл байдал өнөөдөр өөр болчихсон. Тэр үед УБТЗ чинь ганцхан компани энэ 1100км төмөр зам дээр суурь бүтцийг нь эзэмшээд, тээвэрлэлтээ хийгээд салаа салбар замуудаа хариуцаад ажилладаг байсан. Өнөөдөр үндсэндээ 4 төмөр замтай болсон. Гаднын хөрөнгө оруулалттай, хувийн хөрөнгө оруулалттай, төрийн өмчийн, Орос, Монголын хамтарсан гэх мэт. Энэ төмөр замуудын бодлого үйл ажиллагааг хооронд нь зохицуулах, суурь бүтэц эзэмшигч буюу одоо төмөр зам эзэмшиж байгаа компани 4 болсон. Тээвэрлэгч нь 4-5 болчихсон. Төмөр зам барих тусгай зөвшөөрөлтэй компаниуд нь 250, төмөр замын салаа салбар замэзэмшиж байгаа компаниуд нь 400 болчихсон. Үүнийг нэгдсэн төрийн захиргааны байгууллага нь бодлого зохицуулалтыг нь хийж албажуулж явах хэрэгтэй. Цаашдаа ганцхан төмөр замтай биш ОХУ, БНХАУ холбосон 3 төмөр замтай болгочих. Баруун босоо төмөр зам, зүүн босоо төмөр зам, Орос Хятадыг холбосон томоохон төмөр замууд баригдана. Үүний зохицуулалт болон гадна дотнын хөрөнгө оруулалт олон асуудал яригдана. Ачаа тээвэрлэлтийн хувьд ч гэсэн 10 жилийн өмнө12-13 сая тонн ачаа тээвэрлэдэг байсан бол одоо 36 тонн ачаа тээвэрлэдэг болчихсон. Цаашдаа энэ төмөр замууд баригдаад ирэхээр 40-50 сая болно. Урагшаа ганцханЗамын-Үүд Эрээний боомтоор төмөр замаар холбогдсон бол бид нар Гашуун сухайт, Ганц мод, Шивээ хүрэн, Сэхээ Бичигт, Зүү хатавч, Ханги мандал гээд 5 төмөр замаар холбогдоно. Үүнийг дагаад ачааны экспортын хэмжээ 50-60 сая, 100 сая тонн болоод явна. Тиймээс болохоор Монгол Улсын эдийн засагт валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх, ажлын байрыг бий болгох буюу ажилтан албан хаагч10 гаруй мянган хүн ажилладаг байсан бол өнөөдөр 40 гаруй мянган хүн ажиллаж байна. Цаашдаа энэ ажлын байр нэмэгдэх боломжтой. Тиймээс өнөөдрийн нөхцөл байдал өсөн нэмэгдэж байна. Цаашдаа Монгол Улсын эдийн засагт маш чухал стратегийн ач холбогдол бүхий салбар болж байгаа. Энэ бүгдийг харгалзаад агентлаг байгуулах асуудлыг ЗГ-аас оруулж ирж байгаа. Төмөр замын агентлагийн тухайд бол зайлшгүй нэн шаардлагатай эдийн засагтач холбогдолтой, ард иргэдийн амьдралд нэн чухал.

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Б.Хонгорсайхан