Ноолуур, ноос, арьс ширний үйлдвэрийг дэмжих "Цагаан алт" хөтөлбөрийн хүрээнд 8,000 гаруй ажлын байр нэмэгдэнэ
Манай улс гурилан бүтээгдэхүүний 33, хүнсний ногоо болон сүүн бүтээгдэхүүний 40 орчим, өндөгний 50 орчим хувь, загас, будаа, элсэн чихэр, тахианы мах, ургамлын тос, бүр хүнсний давсаа хүртэл 100 хувь гаднаас авч байна. Геополитикийн асуудал, хүн амын эрүүл мэндийн төлөө гол нэрийн 19 төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнээр дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангах зорилгоор “Хүнсний хувьсгал” хөтөлбөрийг эхлүүлсэн.
Хүнсий хувьсгал" үндэсний хөтөлбөр хэрэгжсэн 3 жилийн хугацаанд хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн экспорт 1 их наядаар нэмэгдэж, импорт 250 тэрбумаар багасжээ.
Түүнчлэн 19 нэр төрлийн 54 багц бүтээгдэхүүнийг дотооддоо тарьж, ургуулж үйлдвэрлэдэг болсон байна. Шинээр 24 үйлдвэр ашиглалтад орж, олон үйлдвэр тоног төхөөрөмжөө шинэчилсэний дүнд ард түмнээ эрүүл, аюулгүй хүнсээр хангах бодлого маш амжилттай хэрэгжиж байгаа аж.
Тэгвэл Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын бүсчилсэн хөгжлийн бодлогыг цогцоор хэрэгжүүлэхийн тулд ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр эл ажилдаа ханцуй шамдан ажиллаж байгаа билээ. Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалд Дархан-Уул, Сэлэнгэ, Төв аймаг буюу төвийн бүсийг “Хөдөө аж ахуйн төрөлжсөн, аж үйлдвэрийн дэд бүс” болгохоор төлөвлөсөн.
Энэ хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамыг Дархан-Уул аймагт шилжүүлэх шийдвэр гарч, нүүсэн юм. Ингэснээр хөрөнгө оруулалтыг төвийн бүс рүү чиглүүлж, хүнс, хөнгөн үйлдвэрийн кластерууд, бусад төрлийн үйлдвэрлэлийг төвийн бүсэд хөгжүүлнэ гэдгийг Ж.Энхбаяр онцолж байв.
Тодруулбал, түүний хувьд 2025 онд Бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын хүрээнд “Хүнсний хувьсгал”, “Шинэ хоршоо”, “Цагаан алт” үндэсний хөдөлгөөнүүдээ эрчимжүүлж, “Атрын IV” аяныг эхлүүлэхээр төлөвлөсөн бөгөөд эдгээр төслүүд хоорондоо уялдсанаар үр ашгаа өгнө гэж үзэж буй.
Тэгвэл Шинэ хоршоо хөтөлбөрийн хүрээнд малчид тариаланчид зохион байгуулалтад орж, малын ашигт шимт байдлаа дээшлүүлэхийн тулд хашаа саравч барих, ногоон тэжээл тариалах зэргээр үр өгөөжтэй байгааг Ж.Энхбаяр сайд хэлэв.
Хөтөлбөр хэрэгжсэнээс хойших долоон сарын хугацаанд 4877 хоршооны, 60500 гишүүнтэй хоршооны малчид зээлд хамрагдаж, 551.8 тэрбум төгрөгийн зээл авсан байна. Тэдний 68 хувь нь зээлээ үржлийн мал худалдан авахад зориулсан, 10 гаруй хувь нь мал эмнэлгийн үйлчилгээ эрхлэх зорилгоор зээл авсан аж.
"Цагаан алт" үндэсний хөдөлгөөн нь малын гаралтай түүхий эд буюу ноос ноолуур, арьс шир, дайвар бүтээгдэхүүн боловсруулах, өргөтгөх иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийг бага хүүтэй зээл, хөрөнгө оруулалт, татварын хамгийн ээлтэй бодлогоор дэмжихэд чиглэх юм. Энэ хүрээнд арилжааны 10 банктай хамтран ажиллахаар гарын үсэг зурсан юм. Засгийн газраас хариуцан төлөх хүүгийн хөнгөлөлтөнд 66.3 тэрбум төгрөг улсын төсөвт тусгалаа.
Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр ноолуур, ноос, арьс ширний үйлдвэрийг хөгжүүлснээр нийт 8,000 гаруй ажлын байр нэмэгдэнэ.
Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахын тулд тариалангийн тогтвортой хөгжлийг хангах Атрын дөрөвдүгээр аяныг эхлүүлэн тариалангийн бүс нутгийн хөрсний элэгдэл, эвдрэл, үржил шимийн доройтлыг сааруулах, нөхөн сэргээх, тариалангийн эдэлбэр газрыг нэмэгдүүлэх, уур амьсгалын өөрчлөлтөнд дасан зохицсон газар тариаланг хөгжүүлэх, техник технологийн шинэчлэлд анхаарах ажээ.
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, 2025 онд Бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын хүрээнд газар тариалан хүнс, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийг хагас болон гүн боловсруулах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, инноваци, технологи шингэсэн хөнгөн үйлдвэрлэлийн бүтээмжийг нэмэгдүүлж, эцсийн бүтээгдэхүүний экспортыг дэмжин ажиллах юм байна.
Сэтгүүлч
Сэтгүүлч Э.Намуунаа namuunaa@vip76.mn
