Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-аар хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлэхээр заасан. Уг ялыг хэрэгжүүлэхдээ цахим хяналтын төхөөрөмж ашиглан хяналт тавихаар төлөвлөсөн бөгөөд “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг 9.5 сая ам.долларын өртөгтэй байгуулах эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, улмаар уг төслийг БНСУ-ын “Эксим” банкны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах санхүүжилтийн асуудал шийдэгдээгүй, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах цахим бугуйвч, түүний техникийн үзүүлэлт, дагалдах тоног төхөөрөмжүүдийн төрөл тодорхой болоогүй байна. Иймд хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан бэлтгэл ажлыг хангах шаардлагатай байгаа тул Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд 2015 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ гэж заасныг 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болгон өөрчлөх тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд санал хэллээ. УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: “Тоног төхөөрөмж байхгүй учраас хууль хэрэгжилтийг хойшлуулна гэж байгааг дэмжихээс өөр арга алга. Ялыг хэрэгжүүлэх нөхцөлгүй учраас... Гэхдээ тоног төхөөрөмж хэтэрхий үнэтэй юм. Ер нь Эрүүгийн, Эрүүгийн байцаан шийтгэх хууль бол Үндсэн хуулийг зөрчөөд л яваад байгаа шүү. Шүүхийн шийдвэр эцсийнх байна гэсэн байхад Анхан шатных нь эцсийнх биш гэж заасан юм байхгүй. Шүүхийн шат шатны шийдвэр болон 2 талын сул талыг ашиглан нөгөө талд давуу тал болгон ашиглаж байгаа явдал бий шүү. Зөрчлийн хуулийн асуудал ч төвөгтэй байгаа. Дээрх асуудлуудыг ХЗДХЯ-ныхан анхаарч үзээрэй.”
Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-аар хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлэхээр заасан. Уг ялыг хэрэгжүүлэхдээ цахим хяналтын төхөөрөмж ашиглан хяналт тавихаар төлөвлөсөн бөгөөд “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг 9.5 сая ам.долларын өртөгтэй байгуулах эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, улмаар уг төслийг БНСУ-ын “Эксим” банкны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах санхүүжилтийн асуудал шийдэгдээгүй, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах цахим бугуйвч, түүний техникийн үзүүлэлт, дагалдах тоног төхөөрөмжүүдийн төрөл тодорхой болоогүй байна. Иймд хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан бэлтгэл ажлыг хангах шаардлагатай байгаа тул Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд 2015 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ гэж заасныг 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болгон өөрчлөх тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд санал хэллээ. УИХ-ын гишүүн А.Сүхбат: “Монгол Улсад хууль гэдэг зүйл хэтэрхий цатгалдаад байна. Хөрсөндөө хэрэгжээд болж байхад хэн нэгний төлөө өөрчлөлть оруулж байгаагийн нэг жишээ бол энэ хууль байна. Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиар жишээ авая. Энэ хууль ямар хэрэгжилттэй, үр дүнтэй яваа билээ. Яаж хэрэгжиж байгаа билээ. Бүгд мэднэ. Тиймээс энэ хуулийг татах гэж байгаа юм байна. Цаашдаа ярих шаардлагагүй л хууль юм. Нүүдлийн соёл иргэншлээ суурин соёлтой уях арга чиглэлээ гаргамаар байна. Тэгэхгүй бол хэн нэгний захиалгаар нэг хууль оруулж ирээд батлаад явдаг. Энэ байдлаа болих цаг болсон. Монгол хүнд өөрийн гэсэн бодлого байх ёстой. Үүнийгээ гаргахгүй бол болохгүй. Тиймээс би дэмжихгүй байна.”
Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-аар хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлэхээр заасан. Уг ялыг хэрэгжүүлэхдээ цахим хяналтын төхөөрөмж ашиглан хяналт тавихаар төлөвлөсөн бөгөөд “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг 9.5 сая ам.долларын өртөгтэй байгуулах эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, улмаар уг төслийг БНСУ-ын “Эксим” банкны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах санхүүжилтийн асуудал шийдэгдээгүй, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах цахим бугуйвч, түүний техникийн үзүүлэлт, дагалдах тоног төхөөрөмжүүдийн төрөл тодорхой болоогүй байна. Иймд хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан бэлтгэл ажлыг хангах шаардлагатай байгаа тул Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд 2015 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ гэж заасныг 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болгон өөрчлөх тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн М.Билэгт: “Эрүүгийн хууль, Зөрчлийн хуулийг Ц.Нямдорж сайд байх хугацаандаа шинэчлэл өөрчлөлт хийж оруулж ирээч ээ гэж хүсэж байна. Төрийн албан хаагчдийг ард түмний,татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс хулгайлдаггүй, үргүй зарцуулдаггүй болгоод өгөөч гэж хүсэж байгаа. Эрүүгийн хуульд 300 мянган төгрөгийн торгуультай. Тэрнээс дээш эрүүгийн хэрэг үүсгээд явдаг. Гэтэл төрийн өмчит компанийн удирдлагууд, эрх бүхий албан тушаалтнууд 10 саяас дээш хохирол учруулсан бол эрүүгийн хэрэг үүснэ гэж оруулсан. Энүүгээр төр, татвар төлөгчийн мөнгөөр төрийн албан тушаалтан хөрөнгөжих нөхцөл бүрдсэн. Харин өнөөдрийн оруулж ирж байгаа өөрчлөлт бол манай төрийн нийтлэг алдаа харагдаж байна. Цахим төв байгуулах ТЭЗҮ-ээс 9,5 сая ам.доллар гэж оруулчихаад одоо 10 сая ам.доллар гээд өөрчлөхгээд хуулиа хойшлуулах тухай яриад сууж байна. Мөн сүүлийн үед ял эдэлж байгаа эмэгтэйчүүдийн ихэнх нь хүний амь хөнөөсөн хэрэг үйлдсэн байна. Энийг хараад эмэгтэйчүүд аргагүй бие хамгаалах гэж ийм байдалд хүрсэн болов уу гэж бодсон.” Түүний асуултад ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж хариуллаа.
Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-аар хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлэхээр заасан. Уг ялыг хэрэгжүүлэхдээ цахим хяналтын төхөөрөмж ашиглан хяналт тавихаар төлөвлөсөн бөгөөд “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг 9.5 сая ам.долларын өртөгтэй байгуулах эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, улмаар уг төслийг БНСУ-ын “Эксим” банкны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах санхүүжилтийн асуудал шийдэгдээгүй, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах цахим бугуйвч, түүний техникийн үзүүлэлт, дагалдах тоног төхөөрөмжүүдийн төрөл тодорхой болоогүй байна. Иймд хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан бэлтгэл ажлыг хангах шаардлагатай байгаа тул Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд 2015 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ гэж заасныг 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болгон өөрчлөх тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн Ц.Гарамжав: “Энэ цахим хяналтын удирдлагын төвийг яаралтай байгуулах шаардлага бий. Технологи хөгжсөн эрин зуунд хүмүүсийг бөөнөөр нь хорьж яллахаас татгалзах нь зүйтэй. Яг энэ чиглэлийн судалгаа хэр хийгдсэн бэ? Ял эдлэж байгаа хүн заавал хоригдоод байлгүй электрон бугуйвч зүүлгээд хяналтанд байлгах боломж нь зүгээр гэж харж байна. Зөрчлийн хуульд шүүмжлэл их байна. Гэхдээ 2019 оны судалгаагаар гэмт хэргийн тоо буурсан бөгөөд хүнд гэмт хэрэг нилээд буурсан гэсэн тоо байна. Гэр бүлийн хүчирхийлэл, олон нийтийн газар үйлдэгдэх гэмт хэрэг буурахад зөрчлийн хууль иргэдийн ухамсарт сайн нөлөөлжээ гэж харж байна.” Түүний асуултанд ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж хариуллаа
Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг УИХ-аар хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлэхээр заасан. Уг ялыг хэрэгжүүлэхдээ цахим хяналтын төхөөрөмж ашиглан хяналт тавихаар төлөвлөсөн бөгөөд “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг 9.5 сая ам.долларын өртөгтэй байгуулах эдийн засгийн тооцоо, судалгааг гаргаж, улмаар уг төслийг БНСУ-ын “Эксим” банкны хөнгөлөлттэй зээлд хамруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч “Цахим хяналт, удирдлагын төв”-ийг байгуулах санхүүжилтийн асуудал шийдэгдээгүй, зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах цахим бугуйвч, түүний техникийн үзүүлэлт, дагалдах тоног төхөөрөмжүүдийн төрөл тодорхой болоогүй байна. Иймд хуулийн хэрэгжилттэй холбогдуулан бэлтгэл ажлыг хангах шаардлагатай байгаа тул Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд 2015 оны 12 дугаар сарын 03-ны өдөр баталсан Эрүүгийн хуульд заасан зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг 2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжүүлнэ гэж заасныг 2021 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр болгон өөрчлөх тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асуулаа. УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү: “Яллагдагчид эргэлзээтэй нөхцөл үүсвэл ашигтайгаар шийднэ гэж байдаг. Эдлүүлэх ял нь техник байхгүй гээд ялыг хойшлуулах хууль юм байна. Ялыг эдлүүлэх бололцоогүйгээс ял эдэлж чадаагүй бол цагаатгах ёстой юм биш үү? Энэ хууль батлагдсанаас хойш гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд зорчих эрхийг хязгаарлагдсан тохиолдолд ял нь хойшлохоос биш одоо яг батлахааэс өмнөх ялд үйлчлэх боломж байхгүй. Хууль зүйн утгаараа ийм юм. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам ер нь Эрүүгийн хууль, Зөрчлийн хуулийг хэзээ янзалж оруулж ирэх вэ? Хүн зодсон хүн 100,000 торгуульдаг. Хүн гүтгэсэн бол 2 саяар торгодог. Х тайлан гаргавал 1 сая төгрөгөөр торгодог. Тухайн хүн ямар ч орлого олсонгүй. Надад мөнгө байхгүй гээд Х тайлан гаргаад байхад 1 сая 500 олж ир гэдэг. Бохь, тамхи ширхэглэн зарж байгаа хүмүүсийг 50,000 төгрөгөөр торгож байна. Тэдний зарж байгаа нь 20,000 төгрөгт ч хүрэхгүй. Органик том хуулиудаа бодлогын яамны хувьд дээрх 2 хуулийг УИХ-д оруулж ирэх үү?” Түүний асуултанд Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж хариуллаа.
