УИХ-ын чуулганы /2025.11.28/-ны өдөр "Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүллээ.

Үдээс өмнөх чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар төслийн талаарх Эдийн засгийн байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй танилцаж, гишүүд асуулт асууж, хариулт авсан тул тогтоолын төслийн талаарх Эдийн засгийн байнгын хорооноос бэлтгэсэн зарчмын зөрүүтэй 210 саналын томьёолол тус бүрээр санал хураав. Тухайлбал, “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл” батлагдахтай холбогдуулан Улсын хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийг боловсруулах аргачлалыг хуулиар тогтоох, Монгол Улсыг хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэлийг боловсруулах, төлөвлөх, батлах, гүйцэтгэлийн үнэлгээ хийх, тайлагнах цаглавар, Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлэхтэй холбоотой хуулиудын уялдааг хангаж, шаардлагатай хуулийн төслийг боловсруулан 2026 оны хаврын ээлжит чуулганы хугацаанд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхийг Улсын Их Хурлын тогтоолоор Засгийн газарт даалгах ажлын хэсгийн саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 54.0 хувь нь дэмжлээ.Мөн төслийн 1 дүгээр хавсралтын “Өмнөтгөл” хэсгийг “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл /цаашид “Үндсэн чиглэл” гэх/-д үндэсний, салбарын, төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын болон тэдгээрийн хэрэгжүүлж буй хөтөлбөрийн түвшинд тулгамдаж байгаа асуудлыг тогтоож, уг асуудлуудыг шийдвэрлэх арга зам, шийдвэрлэснээр бий болох үр дүн, хэмжих шалгуур үзүүлэлтийг тодорхойлсон болно. Шалгуур үзүүлэлтийг Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Тогтвортой хөгжлийн зорилгын тус үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээг төсөв, санхүүгийн тооцоо, эх үүсвэртэй нь нарийвчлан заасан.

Үндсэн чиглэл нь Засгийн газрын болон Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, улс, аймаг, нийслэл, хотын хөгжлийн жилийн төлөвлөгөө, улс, орон нутгийн төсөв, цаашлаад байгууллагын стратеги болон жилийн гүйцэтгэлийн төлөвлөгөө, төрийн албан хаагчийн жилийн гүйцэтгэлийн төлөвлөгөө зэрэг баримт бичгийн суурь болно. Үндсэн чиглэлд тодорхойлсон үр дүнг бодлого, төлөвлөлтийн эдгээр баримт бичигт тусгаж, зорилтот үр дүнг хангахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг төлөвлөн хэрэгжүүлнэ. Үндсэн чиглэл нь “Шинэ итгэл-Эрс шинэтгэл”-д зорьсон “Хүний хөгжил”, “Нийгмийн хөгжил, үндэсний нэгдмэл үнэт зүйл”, “Эдийн засаг, дэд бүтцийн хөгжил”, “Байгаль орчин, ногоон эдийн засаг”, “Төрийн бүтээмж, засаглал”, “Бүсийн хөгжил”, “Үндэсний өрсөлдөх чадвар”, “Шинжлэх ухаан, технологи, хиймэл оюун” гэсэн бодлогын 8 чиглэлээс бүрдэх бөгөөд энэ хүрээнд үндэсний 10 үр дүнд хүрэхээр төлөвлөв.” гэж өөрчлөн найруулахыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 56.3 хувь нь дэмжив.Түүнчлэн төслийн 1 дүгээр хавсралтын 1.2 дахь заалтыг “Хөдөлмөрийн харилцаа, цалин хөлс, нийгмийн даатгалын уялдааг сайжруулж, зохистой хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх замаар дундаж давхаргын эзлэх хувийг 20 хувиар нэмэгдүүлнэ.” гэж, төслийн 1 дүгээр хавсралтын 1.1 дэх заалтыг “1.1.Боловсролын чанар болон хүртээмжийн ялгааг арилгаж, эрүүл мэндийн тогтолцооны гүйцэтгэлийн хүрээг тогтоож, хүн-төвтэй, хүртээмжтэй, чанартай, санхүүгийн эрсдэлгүй тусламж, үйлчилгээг иргэн бүрд тэгш хүргэж, дундаж наслалтыг 2 насаар нэмэгдүүлж, хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй нийцсэн хүний нөөцийг бэлтгэн, хүний хөгжлийн үзүүлэлтийг 0.85 оноонд хүргэнэ.” гэж өөрчлөн найруулах ажлын хэсгийн саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх тус тус дэмжлээ.

Мөн энэ үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Г.Тэмүүлэн тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэхдээ холбогдох хууль, зарчмын дагуу асуудалд хандсаныг онцлоод суурь судалгаагүй, төсөлд техник эдийн засгийн үндэслэл хийгээгүй асуудлыг үндсэн чиглэлд тусгах боломжгүй гэв. Иймд санхүүжилтийн эх үүсвэр, техник, эдийн засгийн үндэслэл, зураг төсөл боловсруулах шаардлагатай төсөл, арга хэмжээг хасаж буйг ажлын хэсгийн ахлагч дурдаад хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэхтэй холбоотой бүх саналуудаар санал хураах шаардлагагүй гэдгийг мэдэгдэв. Мөн хуралдаан даргалагчийн зүгээс зарчмын зөрүүтэй зарим саналд гүйцээн боловсруулах чиглэлийг ажлын хэсэгт өглөө. Ингээд тогтоолын төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Эдийн засгийн байнгын хороонд шилжүүлсэн.

Энэ өдөр Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хороо дахин хуралдаж, “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулсан байна. Иймд чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв.

Энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Р.Сэддорж танилцуулав. Тэрбээр танилцуулгадаа, Эдийн засгийн байнгын хороо Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 42, 61 дүгээр зүйлд заасныг баримтлан, 2025 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн хуралдаанаараа тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулж, чуулганы нэгдсэн хуралдааны анхны хэлэлцүүлгээр санал хурааж шийдвэрлэсэн зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллуудыг төсөлд бүрэн тусгасныг дурдлаа. Түүнчлэн Байнгын хорооны хуралдаанаар тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явуулах үед хуралдаан даргалагчаас гүйцээн боловсруулах чиглэл өгсөн зарчмын зөрүүтэй хоёр, нийцүүлэн жигдрүүлэх зарчмын зөрүүтэй хоёр саналын томьёоллоор санал хураалт явуулахад, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн гуравны хоёроос доошгүй нь дэмжсэн гэдгийг онцлов.

Байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан асуулт асууж, үг хэлэх гишүүн байгаагүй тул тогтоолын төслийн талаарх зарчмын зөрүүтэй саналаар санал хураалт явуулсан. Үргэлжлүүлэн “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 56.1 хувь нь дэмжлээ.

Монгол Улсыг хөгжүүлэх ирэх таван жилийн үндсэн чиглэлийг батлав