1980 оны Москвагийн олимпоос эхлэн БНХАУ-ын спортын салбар хурдацтай хөгжиж байна. 2008 онд эх орондоо олимпийн наадмыг зохион байгуулж, тус олимпод медалийн тоогоор тэргүүлж, дөрвөн жилийн дараа зохиогдсон 2012 оны Лондонгийн олимпийн үеэр цуглуулсан медалийн тоогоор хоёрт буюу АНУ-ын ард орсон түүхтэй.

2016 оны Рио Де Жанейрогийн олимп болоход ердөө гурван сар үлдсэн тул тус улсын спортын салбарынхан чөлөө завгүй хөдөлмөрлөж байна. Тэр дундаа спортын сургуулийнхны нуруун дээрх ачаа улам хүндэрч, том сорилтуудтай тулгарах болсон. Учир нь тус улсын спортын баг, тамирчдын 90% нь тус улсад тархан байрласан 2183 институтад бэлтгэгддэг онцлогтой билээ.

...Спортын тамирчдыг зургаан наснаас эхлэн бэлтгэдэг. Зургаан настнуудыг ирээдүйн олимпийн медальтнууд болгохын тулд элсэн орсон өдрөөс нь эхлэн маш хүнд бэлтгэл, сургуулилтаар дардаг. Иймээс эцэг эхчүүд хүүхдүүдээ спортын сургуульд оруулахаас халширч, үүнээс болж элсэн орох сурагчдын тоо хурдацтайгаар буурах болсон ...

Уг шалтгаанаар олон сургууль хаалгаа барьж, үлдсэн хэд нь зохицон үлдэхээс өөр аргагүйд хүрчээ. Засгийн газрын тоон мэдээллээс харахад 1990 онд 3687 сургууль үйл ажиллагаа явуулж байсан байна.

Шанхайгийн шинэ Пудун дүүргийн спортын тэргүүний сургуулийн намын хорооны нарийн бичгийн даргын хэлсэнчлэн “1980-1990 онуудад манайх шиг спортын сургуулиуд сурагчдаар дүүрэн, их нэр хүндтэй байдаг байсан. Гэтэл өнөөдөр хүүхдээ шалгалтад сайн бэлдсэн эцэг эхчүүд спортын сургуулийг барагтаа л сонирхохоо больжээ. Нийгэм тэр чигтээ боловсролыг чухалчилдаг болсноос улбаалан спортын сургуульд хамрагдах хүүхдийн тоо эрс буурч байна” хэмээн өгүүлэв. Тэр үеийн дийлэнх айл өрхийн амьжиргааны түвшин тааруу байснаас гадна спортын  мөнгөн тэтгэмж өндөр байсныг онцлох нь зүйтэй болов уу.

Боловсролын стандарт

2008 оны Бээжингийн олимпын үеэр спортын сургуулийн системийн оршин тогтнох асуудал хурцаар тавигдсан. Учир нь тэтгэвэртээ гарсан тамирчдын амьдрал ахуй хүндхэн байдаг, түүнчлэн Хятадын дундаж давхаргынхны тоо олшрохын хэрээр боловсролын стандартад тавигдах шаардлага өндөр болсоор байв. ‘Нэг хүүхэд бодлого’-оос болж төрөлт буурч, тамирчин бэлтгэх хахир боловсролын систем нь уг асуудлыг улам мухардуулах болов.

Иймд Бээжингийн засгийн газраас 2010 онд “23 баримт бичиг” нэртэй шинэ бодлого боловсруусан гаргасан. Уг баримт бичиг ёсоор спортын сургуулиудын хичээл заах стандартыг ахиулж, тэтгэвэртээ гарсан тамирчдад үзүүлэх тусламж, дэмжлэгийн хэмжээг өндөрсгөжээ.

Шинэ Пудун дүүргийн Шанхайгийн спортын тэргүүний сургууль гэхэд л багш нарыг бэлтгэх арга барилаа улам боловсронгуй болгосон. Түүнчлэн бүх сурагчид хотхонд амьдарч, сурч, бэлтгэл хийх шаардлагагүй болжээ. Тэд энэ арга барилыг сүүлийн 40 жилийн туршид баримталж ирсэн. Одоогийн байдлаар тус сургуульд 700 тамирчид суралцдаг. Тэдгээрийн талаас илүү нь өөр сургуулиудад боловсрол эзэмшдэг. Харин үлдсэн 300 гаруй сурагч тус сургуульд боловсрол эзэмшиж, бэлтгэлээ хийдэг. Мөн 10 гаруй хувь нь оюутны хотхонд амьдардаггүй байна.

Спортын бусад сургуулиудын ерөнхий байдалтай танилцах нь зөв болов уу. Шанхай хотын Юангпю залуу тамирчдын сургууль нь цэцэрлэгүүдээр зочилж, хичээлээс гадуурх цагийн гимнастикийн хөтөлбөрийн эцэг эхчүүдэд сурталчлах болжээ. Тэд энэ хөтөлбөрөө ‘Аз жаргалтай гимнастик’ хэмээн нэрлэдэг.

Харин Бээжин хотын Шинчацай сургуулийн хувьд Олимпын медальтай сурагчдынхаа зургийг сурталчилгааны хуудсан дээрээ байршуулсан байв. Тус сургууль хөгжлийн иж бүрэн хөтөлбөрийн санал болгох аж. Өөрөөр хэлбэл тамирчдад спортын дараах амьдралд нь хэрэг болох чадваруудыг заадаг болжээ.

Шанхайн спортын сургууль 2012 оноос эхлэн элсэн орох шалгалтанд тэнцээгүй хүүхдүүдээ хасахаа больжээ. Түүнчлэн спортын бэлтгэлийг боловсрол олгох зорилгоор ашиглаж байгаа талаар эцэг эхчүүдэд ухуулга сурталчилгаа хийх аж. Ийнхүү  Хятад улсын хувьд “Хэрэв чи дэлхийн аварга болохыг хүсч байвал сурч болохгүй” гэсэн ойлголт ард хоцрогдож байна.