Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Засгийн газраас 2023 оны зургадугаар сарын 02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэв.

Цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээ жилд дунджаар 7-8 хувиар нэмэгдэж, салбар системийн нийт суурилагдсан хүчин чадлыг бүрэн ашиглахын зэрэгцээ импортын эрчим хүчний дэмжлэгтэйгээр өвлийн оргил ачааллыг давж байгаа гэдгийг Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн хуралдааны эхэнд танилцууллаа.

Тиймээс “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хүрээнд 450 мегаватт хүчин чадал бүхий “Таван толгой” цахилгаан станц, 400 мегаватт хүчин чадал бүхий Багануурын цахилгаан станц,  300 мегаватт хүчин чадал бүхий Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцыг барьж байгуулах, Дулааны III цахилгаан станцыг 300 мегаваттаар өргөтгөх төслүүдийг төлөвлөжээ.

Иймд нүүрсээр ажиллах дулааны цахилгаан станц барих болон өргөтгөх төслүүдийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд үндсэн тоног төхөөрөмжийг импортоор худалдаж авах, дотоодод үйлдвэрлэхэд тодорхой хугацаанд татварын дэмжлэг үзүүлэх хуулийн төслүүдийг Засгийн газраас боловсруулсан байна.

Эл хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Д.Өнөрболор асуулт асууж, хариулт авлаа. Тэрээр төслийн зохицуулалтад уурын зуух барих асуудал хамаарах эсэхийг лавлаад, хамаарах тохиолдолд агаарын бохирдлыг бууруулах хүрээнд өмнө нь хийж байсан ажлуудтай зөрчилдөж байгааг хэллээ. Түүнчлэн эрчим хүчний салбарт үнэ, тарифын зохистой бодлого, зөв менежментийг хэрэгжүүлэх суурь шаардлагын талаар хэлж, холбогдох тоо баримтуудыг дурдав.

Мөн хотын агаарын бохирдол гамшигт хүрч байсан нэг жишээ бол аж ахуйн нэгжүүд уурын станцуудыг барьж, байгуулсан. Үүнээс ангижрахын тулд нэлээдгүй олон жилийг туулсан. Энэ хуулийн зохицуулалтаар төрийн өмчит компанийн зарчмаар явж буй ААН биш, 1,5 мегаваттаас дээш дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэдэг уурын цахилгаан станцуудаар явбал агаарын бохирдол гамшиг авчирна. Тиймээс энэ агуулгаар байвал дэмжихгүй.

Нүүрсээр ажиллах станцын хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, олон төрлөөр нь байгуулна гэвэл үүнийг дэмжиж болохгүй гэв.

Түүний асуултад салбарын сайд Б.Чойжилсүрэн: Эрчим хүчний үнийг хэтдээ либералчлах шаардлагатай. Гэвч үнийг тухай бүр нэмэх боломжгүйг тайлбарлав. Салбар бүтээгдэхүүний үнээ зах зээлийн зарчимд нийцүүлээд өөрчилж болдог бол хуулийн төсөл дэх зохицуулалт шаардлагагүй. Гэхдээ эрчим хүчний салбарт хувийн хэвшил хөрөнгө оруулаад, ашиг хүртээд явах боломжгүй учраас “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-д туссан төсөл, хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийг татварын хөнгөлөлтөөр дэмжих боломжтой хэмээн хариуллаа.

Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 22 дугаар зүйлд Цахилгаан эрчим хүчний 5 мегаваттаас дээш хүчин чадалтай, эсхүл дулааны эрчим хүчний 1.5 мегаваттаас дээш хүчин чадалтай эх үүсвэрийн үндсэн болон туслах тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэх үйл ажиллагааны орлогод ногдох албан татварыг 90 хувь хөнгөлөх тухай заалт нэмэхээр тусгасан байна.