УИХ-ын чуулганы /2025.01.09/-ний өдрийн хуралдаанаар “ Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн  төслийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асуулаа.

УИХ-ын гишүүн Х.Булгантуяа:

Баялгийн сан 3 сангаас бүрдэж байгаа. Ирээдүйн өв сан тэр нь бол ашигт малтмалаас өнөөдөр орж байгаа орлогоос тодорхой хувийг нь бид нар ирээдүйдээ хадгална. Нөгөөдөх нь хуримтлалын сан болон хөгжлийн сан байгаа юм. Хуримтлалын сан дээр өнгөрсөн оны сүүлээр 495,6 тэрбум төгрөг. Ирээдүйн өв сан дээр 789 тэрбум төгрөг одоо байх шиг байна. Хөгжлийн сан дээр 500 орчим тэрбум төгрөг Хөгжлийн банкаардамжуулж хөгжлийн чиглэлийн томоохон стратегийн төсөл хөтөлбөрүүдэд хөрөнгө оруулалт хийнэ ээ гэж байгаа юм. Тэгэхээр би нэг хэд хэдэн асуултууд асуух гэсэн юм.

Нэгдүгээрт, хуримтлалын сан И-монголиа дээр ингээд гардаг болчихсон нь сайхан байна. Иргэд маань ийшээ ороод ямар ТӨК, Эрдэнэс Монголын нэгдэл компани хэдэн төгрөг төвлөрүүлсэн байна гэдгийг хараасай гэж бодож байна.Нөгөө сайн муу хэлээд байгаа Төрийн өмчит хэдэн компаниуд маань цагаа тулахаар хамгийн их төвлөрүүлжээ. Хамгийн томыг Эрдэнэт үйлдвэр 273 тэрбум төгрөг дараа нь Эрдэнэс таван толгой 200 тэрбум төгрөг мөн Монголросцветмет, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр хүртэл 13,6 тэрбум төгрөг Эрдэнэс Оюу толгой бол 342 сая төгрөг л төвлөрүүлсэн байна.

Үүнийгээ нийт ард түмэнд хуваагааднийт хуваарилсан дүн нь хүн тус бүрд 138,990 мянган төгрөг хүн болгонд хуваарилсан юм шиг байна. Ирэх жил жишээлбэлЭрдэнэс үйлдвэрийн ТӨК-ийн захирал үүнээс багыг төвлөрүүлэх юм бол бид нар асуудал ярих ёстой ард түмэн маань яагаад энэ компанийн төвлөрүүлсэн мөнгө маань багасчхав аа бид нар дээр ирэх мөнгө багасчхав аа гэж араас нь хөөцөлддөг болно гэсэн үг. Нөгөө талдаа хуримтлалын сангийн маань бид нар бас хууль дээрээ зарцуулах нэг хэдхэн зүйл заалтууд байгаа шүү дээ.Учрал сайд энэ өргөн барьж байгаа өөрчлөлтөөр бол яг хуримтлалын сан руу орох эх үүсвэрийг нь бид нар 2 төрлөөр нэмж байгаа.  Саяхан бид нар төсөв батлахад 507,1 тэрбум төгрөг хуримтлалын санд төвлөрнө өө гэсэн. Тэгэхээр одоо та бүгдийн тооцооллоор хэд болж нэмэгдэх вэ?  

Хоёрдугаарт хуримтлалын сангийнхаа мөнгийг харахаар тооцсон өгөөж бас харагдах ёстой. Энэ чинь байгуулагдаад нэлээн хэдэн сар болчихлоо. Энэ хооронд банкны хүү шиг дор хаяж бодлогын хүүгээр нэмэгдэх ёстой гэсэн энэ өгөөж нь яагаад нэмэгдэхгүй байна вэ? хүүгээрээ нэмэгдэхгүй бол бас иргэдийн дунд ахиад л хардалт сээрдэлт бас төрөөд явчихна. Оны сүүлээр энийг Олон Улсын байгууллагаар менежментийг нь хийлгэнэ ээ гэсэн. Энэ хэзээ бий болох вэ? Энэ хуримтлалын сангийн зарцуулах журам маань ер нь гарсан уу? Би иргэн хүний хувьд хүүхдийнхээ боловсролд, эрүүл мэндэд зарцуулахаар бол хэрхэн зарцуулна гэсэн үг вэ? Энэ хууль чинь энэ орын 1 сарын 1-нээс хэрэгжээж эхэлчихсэн. М

иний зарцуулах эрх бас нээгдэх ёстой. Тэгэхээр минийзарцуулах эрх хаана нээгдэж байна вэ? ямар журмаар, жишээлбэл, хүүхэд ханиад хүрээд, хүүхдээ аваад хүүхдийн амралт сувилалд амрах өвлийн хүйтэнд 1 сарын эрх нээгдэх үү үгүй юү? Би үүнийг бас олж мэдмээр байна. Үүнийгээ дагаад 2%-аа мөнгөжүүлнэ гэсэн албан ёсоор үүнийг бас төсөв дээр тавьж өгөөгүй юм шиг байна.

Дараагийн асуулт, саяханХөгжлийн банкны шинэ захирал хэлэхдээ манайд бараг ажиллах хүн олдохгүй юм шиг байна. Шийдвэр гаргасан хүн болгоншүүхийн шийдвэрээр шоронд орчих гээд байгаа болохоор гээд айхтар мэдэгдэл хийсэн.Тэгэхээр 500 тэрбум төгрөгөө Хөгжлийн банкүүнийгээ захиран зарцуулж одоо чадах уу? Зоримгоор энэ шийдвэрийг чинь Хөгжлийн банкны хүмүүс чинь гаргаж чадах уу?

Түүний асуултад УИХ-ын гишүүн Н.Учрал хариуллаа.

УИХ-ын гишүүн Х.Булгантуяа:

Сэтгүүлч

Сэтгүүлч Ц.Соёлмаа soyolmaa@vip76.mn