УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороо өнөөдөр /2021.04.07/ хуралдаж, “Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээр томилох, Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээс чөлөөлөх тухай” Улсын Их Хурлын 2021 оны 31 дүгээр тогтоолд хэсэгчлэн тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцлээ.

Ерөнхийлөгчийн хоригтой холбогдуулан УИХ-ын гишүүд байр сууриа илэрхийллээ.

УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр:

"Ерөнхийлөгчийн хоригийг хүлээн авахгүй байх 2 үндэслэл хэлье.

Үндсэн хуулийн үндэслэл байна. Ерөнхийлөгч бол ҮХЦ-ийн гишүүнийг чөлөөлөн асуудалд хориг тавьсан. Хэрвээ УИХ Ерөнхийлөгчийн хоригийг хүлээж авбал чөлөөлөгчдсөн гишүүн "амилна" энэ тохиолдолд ҮХЦ 10 гишүүнтэй болно. Үндсэн хуульдаа 9 гишүүнтэй байна гэж заасан. Ингэхээр УИХ Үндсэн хууль зөрчинө. Тиймээс УИХ-ыг Үндсэн хууль зөрчихөд түлхсэн ийм хоригийг хүлээн авах боломжгүй гэж хэлмээр байна.
Үндсэн хуультай мөн холбогдоно. Чимэд багш байсан бол бидэнд их хэлэх байсан байх. Үндсэн хуулийн 25 дугаар зүйл буюу УИХ-ын бүрэн эрхэд "УИХ нь дараах асуудлыг өөрийн онцгой бүрэн эрхэд хадгалж шийдвэрлэнэ." Онцгой бүрэн эрх гэсэн ҮНдсэн хуулийн нэр томъёо явж байгаа. Тэгвэл Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг заасан Үндсэн хуулийн 33 дугаар зүйл, Засгийн газрын бүрэн эрхийг заасан 38 дугаар зүйлд Ерөнхийлөгч болон Засгийн газар дараах үндсэн бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ гэж заасан байгаа. Ингэхээр Үндсэн хуульд онцгой болон үндсэн гэсэн ялгамжтай бүрэн эрх гэсэн нэр томъёог хэрэглэсэн. Яагаад ялгамжтай байдал буюу УИХ онцгой бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ гэж хэрэглэсэн нь учиртай. Өөрөөр хэлбэл онцгой бүрэн эрхийн цаана энэ бүрэн эрхийг хэнтэй ч хуваалцахгүй гэдэг утга санаа тод харагдаж байна. Хууль батлах, нэмэлт өөрчлөлт оруулах, цэцийн гишүүнийг томилох гэх мэт. Ерөнхийлөгч болон УИХ-ын үйл ажиллагаа Үндсэн хуулийн зааг раманд баригдаж явмаар байна. УИХ Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга, байнгын хорооны дарга, ҮХЦ-ийн гишүүнийг томилдог. Энэ нь Үндсэн хуульд заасан онцгой бүрэн эрхийн асуудал. Энэ бүрэн эрхэд Ерөнхийлөгч хориг байдлаар халдан орох боломжийг Үндсэн хууль олгоогүй. Хэрвээ олговол засаглалын хямрал руу хүрнэ. Гэхдээ Ерөнхиийлөгчид олгосон бүрэн эрх бий. Одон медаль, шагнал гардуулах, уучлал үзүүлэх гэх мэт УИХ энэ бүрэн эрхэд халдаж болохгүй. Өгөх ёсгүй хүнд гавьяат өгсөн гээд УИХ оролцоод байж болохгүй. Тиймээс эдгээр асуудлыг Үндсэн хуулийн хүрээ заагт тодотгож Ерөнхийлөгч болон УИХ-ын тухай хуульд нарийвчлан заах шаардлага байна гэж тэмдэглүүлмээр байна."

Б.Энхбаяр: УИХ-ын онцгой бүрэн эрхэд Ерөнхийлөгч хоригоор дамжин халдах ёсгүй