УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан Н.Энхболд гишүүн дараах байр суурийг илэрхийллээ. "Хуулийн төслийг дэмжиж байна. Олон жил яригдсан, заавал шийдэх асуудлууд тусгагдсан. Зориг гаргаж оруулж ирсэнд талархаж байна. Хуулийн байгууллагуудын хариултууд хоорондоо зөрүүтэй зүйлс байна. Гэрчийн мэдүүлэг, нотлох баримт гэх мэт. Тэрийгээ жигдлэх нэн шаардлагатай байна. Сайн ч бай муу ч бай хууль л бол мөрдөгдөж байх ёстой. Ялангуяа шүүх хүртэл явж байгаа үйл явцад мөрдөгдөж байгаа хуулийн хэрэгжилтэд шат шатандаа хяналттай байж, хуулийг тэгш мөрдөх хэрэгтэй. Дэлхий дахинд том жишээ болсон АНУ-ын алдартай хөл бөмбөгчин хүн алсан нь нотлогддог. Ганцхан нотлох баримтыг хууль зөрчиж олж авсан гэх үндэслэлээр хэрэг шийдэлгүй хаагдсан байдаг. Ийм зүйлс дээр сайн анхаарах ёстой. Яг хуулийн дагуу бүрдүүлсэн нотлох баримтыг хуулийн дагуу бүрдүүлж ажиллах ёстой. Хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж байна. Хэлэлцүүлгийн явцад засвар хийгдэх боломжтой."
УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаанаар Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцлээ. Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан Ц.Мөнхцэцэг гишүүн дараах байр суурийг илэрхийллээ. "Хуульд оруулж байгаа нэмэлт, өөрчлөлтүүд нь хүний эрхийн үүднээс дэмжих ёстой концепц юм. Тиймээс дэмжиж байна. Хүний халдашгүй чөлөөтэй байх эрх нь Үндсэн хууль болон олон улсын хүний эрхийн пактуудаар баталгааждаг. Сэжигтнийг баривчлах үйл явц нь халдашгүй чөлөөтэй байх эрхэд халдаж байгаа зөрчил. Улс орнууд үүний эрх зүйн үндэслэлийг нарийн гаргаж өгдөг. Одоо үйлчилж байгаа Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 31.4, 31.5 дугаар зүйлд сэжигтнийг ямар тохиолдолд шүүхийн зөвшөөрөлтэй баривчлах, ямар тохиолдолд зөвшөөрөлгүй баривчлах тухай үндэслэлийг заасан байгаа. Манай судлаачдын үзэж байгаагаар хуулийн дээрх заалтууд субьектив байдлаар ашиглагдах, тухай шийдвэр гаргаж байгаа шүүх эрх мэдэлтний хандлага, хувийн үнэлэмжээс хамаардаг учраас энэ заалтыг илүү тодорхой болгож, баривчлах үйл ажиллагаанд хүний эрхийг хангах зөвлөмжийг удаа дараа өгч ирсэн. Монгол Улсад ажиллаж байгаа Олон улсын хүний эрхийн байгууллага болон мэргэжилтнүүд хуулийн дээрх заалтад хүний эрхийн асуудал байгааг хөндөж ирсэн. Тиймээс эрүүгийн процессын хуульдаа ийм заалтуудаа сайжруулан оруулах нь зүйтэй. ХЗДХ-ийн сайдын хэлсэн үгэнд сэжигтнийг баривчлах үйл ажиллагааны 90 орчим хувьд шүүхийн шийдвэргүй баривчилж, хүний эрхийг зөрчих, удаан хорьж цагдах процесс давтагдаж ирсэн. Шүүх хурал нь удаа дараа хойшилж сэжигтэн эрхээ хасуулсан байдлаар удаан цаг алддаг. Тиймээс хүний эрх хаана ч хамгаалагдах ёстой. Хэдий сэжигтэн, яллагдагч байсан ч үндсэн хуулиар олгогдсон хүний эрхийг хамгаалах ёстой. Тиймээс энэ хуулийн төслийг үзэл баримтлалынх нь хувьд дэмжээд хүний эрхийг мөрдөн байцаах, хянан шалгах шатандаа хамгаалах гэсэн сайдын байр суурь их чухал байна. Сайд хүний эрхийн мэдрэмжтэй хуулиуд батална гэдгээ хэллээ. Ардчилсан улсын хувьд бүх хууль тогтоомж, үйл ажиллагаанд хүний эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлд хууль тогтоомжийг шинэчлэх шаардлагатай. МАН 2021 онд Монгол улсад үйлчилж буй бүх хуулиудад хүний эрхийн анализ хийж тодорхой хуулиудыг шинэчлэх зөвлөмж өгсөн. Энэ чиглэлд ажлын хэсэг гарсан нь сайшаалтай байна."
УИХ-ын чуулганы /2023,10,26/-ны өдрийн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ. Уг асуудлын хүрээнд гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл: Баривчлах, сэжиглэх асуудлыг ярихад 99 хувийг шүүхийн шийдвэргүй баривчилсан, хойшлуулшгүй ажил гээд. Энэ баривчилсан хүмүүсийн 50-60 хувь нь тодорхой хугацааны дараа хорих шаардлагагүй болоод процесс үргэлжилдэг. Зөвхөн эндээс харахад Хүний эрх гэдэг сэжиглэхээс эхлээд Шүүхийн алх цохих хүртэл энэ урт замын зөвхөн эхний богино зам дээр хүний эрхийг зөрчиж болох маш том ангал байдгийг нотлох баримт, тоо харуулж байна. бид томоор нь харвал анхаарах асар олон зүйлс байна. Зөвхөн эхний хэсэгт хүний эрх зөрчих ангал, цоорхой байхад үргэлжилсэн бүх хугацаанд шүүхийн процесс хүртэл юу болдог эсэхийг мэдэхгүй. Ц.Туваан гишүүний хамт Зүүн хараа дахь нээлттэй хорих ангид хоригдож буй Д.Мөнх-Эрдэнэ гэдэг залуутай уулзлаа. Бид өөр хоригдлуудтай бас уулзсан.Бидний ойлголтын зөрүүтэй олон асуудал байна. Олон нийт болон энэ салбарыг мэдэхгүй хүмүүс хуулиа чангаруул, магадлангаар гарч байна, үүнийг болих ёстой. Өршөөл, энэрэл үзүүлж болохгүй. Улам чангал гэсэн хандлагатай байдаг.Гэхдээ энд буй арван иргэн нэг хоног ч гэсэн хасуулахын тулд календарь дээрээ тэмдэглээд сахилгын шийтгэл авахгүй байх тал дээр хууль дүрмээ барих гээд хичээж байна. Ангийн удирдлагууд ч гэсэн энд байгаа хүмүүжигчид магадланд орж, хуулиа биелүүлэхээр хичээдэг гэж хэлсэн. иймд магадлан, өршөөл, цагаатгал үзүүлж, иргэндээ боломж олгодог байх ёстой. Бусад эрүүгийн хууль дээр иймэрхүү заалт хэрхэн орж байна. Хүмүүжиж байгаа иргэдтэй ярихаар ялын бодлого зөв, уян хатан байх хэрэгтэй гэдгийг харсан. Магадлангаар ороход төрийн албан хаагч орохгүй гэж байна. Үүнд төрийн өндөр албан тушаалтан ор болно, харин сургуулийн захирал, нягтлан үүнд хамрагдаж хохирох юм биш биз. Түүний асуултад ХЗДХ-ийн сайд Б.Энхбаяр хариуллаа.
УИХ-ын чуулганы /2023,10,26/-ны өдрийн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ. Уг асуудлын хүрээнд гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ: Авлига, хулгайн хэрэгт хүлээлгэх, ялын бодлогыг чангатгах өөрчлөлт орсон. Энэ бол зайлшгүй. Монгол Улсын уруудан доройтож байгаа нийгмийн хагарал, тэмцэл, нийгмийн тэгш бус, баян хоосны ялгаа гэхчлэн суурь шалтгаан бол 30 жил авлига цэцэглэсний л хорт үр дагавар юм. Энэ маягаараа цааш явбал улс орон удаан оршин тогтнох ямар ч үндэс байхгүй. Тиймээс нийтээрээ авлигын эсрэг тэмцлийн хүрээнд, хуульд өөрчлөлт оруулсан. Үүнийг бүрэн дүүрэн дэмжиж байна. Шүүхийн гаргасан шийдвэрүүд нь эргэж буцсан байдалтай байна. уймраа хүн гэдэг шиг л байх юм. С.Зориг агсны аллагатай холбоотой хэрэг юу боллоо. Бид бүгдээрээ мэднэ. Дарга нарын авлига, албан тушаалын асуудлыг хэрхэн цэгцлэх вэ?
УИХ-ын чуулганы /2023,10,26/-ны өдрийн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцлээ. Уг асуудлын хүрээнд гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэл: Хууль зүйн сайд томилогдоод удаагүй байгаа ч өнөөдрийн тулгамдаж байгаа асуудлаар хуулийн төслүүдийг шуурхай оруулж ирэн хэлэлцүүлж байгаад талархаж байна. Хуулийн төсөлтэй холбоотой гэхээсээ илүүтэй, шүүх засаглалтай холбоотойгоор иргэдийн зүгээс тавьж байгаа асуудлаар холбогдох хүмүүсээс хариулт авъя гэж бодлоо. Иргэдийн дунд шүүхийн нэр хүнд муу байна. Дэлхий дахинд хар цагааныг дэнсэлдэг газар нь шүүх. Үүнд мэдлэг, боловсролтой бүхэл бүтэн нэг салбар, бүхэл бүтэн нэг мэргэжил буюу бие даасан хараат бус шүүх засаглал байна. Энэ нөхцөлд байдлыг засаж залруулахад дутуу, дулимаг зүйл байна гэж сайд хэллээ. Нэр хүндтэй холбоотой асуудал нь зөвхөн та бүхний мэргэжил гэхээсээ илүүтэй нийгэмд өөрөө итгэлгүй, эмзэг байдлыг үүсгээ байна. Тиймээс энэ чиглэлд хэрхэн ажиллах вэ? Баримтаар нотлогдоогүй материалыг шүүх хэзээ ч хүлээн авдаггүй. Энэ бол маш том мэдэгдэл юм. Энэ чиглэлд ажиллах шаардлагатай. Шүүхийн процессыг шуурхайлах арга зам байна уу. Маш удаан байна. Түүний асуултад, Ерөнхий прокурорын орлогч М.Чинбат хариуллаа.
